Ευεργετική για καρκινοπαθείς η μουσική, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας
Ευεργετική είναι η επίδραση της μουσικής σε καρκινοπαθείς, που λαμβάνουν χημειοθεραπεία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα συγκριτικής μελέτης, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος. Η συγκριτική μελέτη έγινε σε μεγάλο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Αθήνας και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Debrecen της Ουγγαρίας και διήρκεσε έντεκα μήνες.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Στη μεγάλη έρευνα συμμετείχε το Πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω του Τομέα Δημόσιας Υγείας και συγκεκριμένα του Εργαστηρίου Κλινικής Επιδημιολογίας, με συντονίστρια την Βολιώτισσα Μαριάννα Διομήδους, καθηγήτρια δημόσιας υγείας – επιδημιολογίας στον τομέα δημόσιας υγείας, η οποία παραθέτει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ τα συμπεράσματα που εξήχθησαν.
Τον μελετώμενο πληθυσμό αποτέλεσαν 34 καρκινοπαθείς του τμήματος βραχείας νοσηλείας του Στρατιωτικού Νοσοκομείου από τους οποίους οι 17 λάμβαναν χημειοθεραπεία, ακούγοντας μουσική για 30 λεπτά, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ασθενείς, που δεν άκουγαν καθόλου μουσική στην διάρκεια της χημειοθεραπείας.
Η επιλογή των παραπάνω καρκινοπαθών έγινε με συγκεκριμένα κριτήρια, που ήταν τα εξής: Διαγνωσμένο κακόηθες νόσημα οποιουδήποτε τύπου ή σταδίου, για ηλικίες άνω των 18 ετών. Θεραπεία με ενδοφλέβια χορήγηση χημειοθεραπείας. Καλό επίπεδο ενσυνείδησης και έγγραφη θέληση συμμετοχής στην έρευνα.
Αντιθέτως, τα κριτήρια αποκλεισμού περιελάμβαναν: Διαταραχές στην ακοή, σοβαρή ψυχιατρική νόσο, γνωσιακά ελλείμματα, και χορήγηση χημειοθεραπείας για μια έως τέσσερις φορές ανά μήνα.
Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε σε δύο συνεχόμενες συνεδρίες χημειοθεραπείας με την χρήση ενός ηλεκτρονικού πιεσόμετρου για την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του σφυγμού πριν και μετά την παρέμβαση. Παράλληλα έγινε χρήση ερωτηματολογίου, με τις πέντε πρώτες ερωτήσεις να αφορούν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του ασθενούς, φύλο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, εκπαιδευτικό επίπεδο και επάγγελμα και τις τρείς επόμενες το μουσικό προφίλ των ασθενών.
Επίσης οι συμμετέχοντες στην παραπάνω συγκριτική μελέτη κλήθηκαν να απαντήσουν σε δώδεκα ερωτήσεις σχετικές με την ποιότητα ζωής των ασθενών, τόσο σε σωματικό όσο και πνευματικό επίπεδο.
Ενδιαφέροντα στοιχεία
Στη μελέτη συμμετείχαν 8 άνδρες και 9 γυναίκες, αντίστοιχα, στην ομάδα παρέμβασης και στην ομάδα ελέγχου. Οι ηλικίες των συμμετεχόντων ήταν κατά μέσο όρο 68 ετών στην ομάδα παρέμβασης και 70 ετών στην ομάδα ελέγχου. Οσον αφορά στην οικογενειακή τους κατάσταση, υπήρχαν 5 άγαμοι στην ομάδα παρέμβασης και 10 στην ομάδα ελέγχου, 12 έγγαμοι στην ομάδα παρέμβασης και 7 στην ομάδα ελέγχου.
Οσον αφορά στο εκπαιδευτικό επίπεδο, απουσία εκπαίδευσης είχαν δύο μόνο άτομα στην ομάδα παρέμβασης. Απόφοιτοι δημοτικού και γυμνασίου ήταν έξι άτομα στην ομάδα παρέμβασης και τέσσερα στην ομάδα ελέγχου. Απόφοιτοι λυκείου ήταν, αντίστοιχα, τέσσερα άτομα στην ομάδα παρέμβασης και επτά στην ομάδα ελέγχου. Απόφοιτοι ΤΕΙ /ΑΕΙ ήταν τέσσερις ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης και πέντε στην ομάδα ελέγχου. Κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος, τέλος, ήταν ένα άτομο στην ομάδα παρέμβασης και ένα επίσης στην ομάδα ελέγχου.
Επιπροσθέτως, σε επίπεδο επαγγελματικής κατάστασης τρία άτομα ασχολούνταν με οικιακά στην ομάδα παρέμβασης και έξι άτομα στην ομάδα ελέγχου. Μισθωτοί ήταν δύο άτομα στην ομάδα παρέμβασης, ενώ συνταξιούχοι ήταν, αντίστοιχα, εννέα άτομα της ομάδας παρέμβασης και οκτώ της ομάδα ελέγχου. Ανεργοι ήταν δύο στην ομάδα παρέμβασης και τέλος με προσωρινή ή μόνιμη εργασία ήταν ένα άτομο στην ομάδα παρέμβασης και τρία άτομα στην ομάδα ελέγχου.
Σημαντική η μουσική
Βασική παράμετρος της συγκριτικής μελέτης ήταν το είδος της μουσικής που προτίμησαν οι καρκινοπαθείς. Ενα άτομο από την ομάδα παρέμβασης άκουσε κλασική μουσική, ορχηστρική άκουσαν τέσσερα άτομα στην ομάδα παρέμβασης και Βυζαντινή τρία άτομα στην ομάδα παρέμβασης. Ακρόαση μόνο οικείας, αγαπημένης μουσικής πραγματοποίησαν εννέα άτομα στην ομάδα παρέμβασης και έξι στην ομάδα ελέγχου, ενώ έντεκα άτομα στην ομάδα ελέγχου δεν είχαν προτίμηση για το είδος μουσικής.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η απάντηση στο ερώτημα πόσο ήρεμοι νιώθουν, ακούγοντας την αγαπημένη τους μουσική. Πέντε άτομα της ομάδας παρέμβασης και δεκαέξι της ομάδας ελέγχου απάντησαν «μέτρια», ενώ «πολύ» απάντησαν δώδεκα άτομα της ομάδας παρέμβασης και ένα της ομάδας ελέγχου.
Τέλος, στην ερώτηση «πόσο σημαντικό είναι για εσάς να λαμβάνετε την θεραπεία σας και ταυτόχρονα να ακούτε 30 έως 60 λεπτά μουσική», οι πέντε της ομάδας παρέμβασης και οι 17 της ομάδας ελέγχου απάντησαν «μέτρια», ενώ 12 της ομάδας παρέμβασης απάντησαν «πολύ».
Ερευνα που ανοίγει δρόμους
Στο σημείο αυτό η κ. Διομήδους αναφέρει ότι «δέκα άτομα είχαν πρωτοπαθή καρκίνο στην ομάδα παρέμβασης και πέντε στην ομάδα ελέγχου, ενώ μεταστατικό καρκίνο είχαν επτά στην ομάδα παρέμβασης και δώδεκα στην ομάδα ελέγχου».
Οσον αφορά στην εντόπιση του καρκίνου, έξι είχαν στο μαστό στην ομάδα παρέμβασης και δύο στην ομάδα ελέγχου. Τέσσερις είχαν στον πνεύμονα στην ομάδα παρέμβασης και δύο στην ομάδα ελέγχου. Στο παχύ έντερο είχαν τέσσερις στη ομάδα παρέμβασης και επτά στην ομάδα ελέγχου. Στο πάγκρεας είχαν ένας στην ομάδα παρέμβασης και δύο στην ομάδα ελέγχου. Στο περιτόνιο ένας στην ομάδα ελέγχου, στο στομάχι ένας στην ομάδα παρέμβασης, στις ωοθήκες δύο στην ομάδα ελέγχου, ινοσάρκωμα ένας στην ομάδα παρέμβασης και, τέλος, νευροενδοκρινή καρκίνο ένας στην ομάδα ελέγχου.
Τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι ασθενείς που άκουγαν μουσική ταυτόχρονα με την χημειοθεραπεία εμφάνισαν αύξηση της βαθμολογίας συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας σε στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τους ασθενείς που λάμβαναν μόνο και αποκλειστικά χημειοθεραπεία.
Στη βαθμολογία συναισθηματικού ρόλου, ψυχικής υγείας, ζωτικότητας και κοινωνικής λειτουργικότητας, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη αύξηση στην ομάδα παρέμβασης σε σχέση με την ομάδα ελέγχου ως προς τον συναισθηματικό ρόλο και την ψυχική υγεία, η διαφορά αυτή ήταν στατιστικά σημαντική (σε επίπεδο 0.05).
Η βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας δεν εμφάνισε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων.
Η ακρόαση μουσικής, ωστόσο, προκάλεσε αύξηση της μέσης βαθμολογίας σωματικού ρόλου κατά 10,4 μονάδες, μετά την παρέμβαση, δηλαδή, την ακρόαση μουσικής, αλλά η μέση βαθμολογία σωματικού πόνου παρέμεινε αμετάβλητη.
Υψηλότερη βαθμολογία συγκέντρωσαν οι έγγαμοι ή σε συμβίωση ασθενείς, ενώ δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων σε σχέση με τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και σφυγμού.
Οι ασθενείς με πρωτοπαθή καρκίνο εμφάνισαν μείωση της αρτηριακής πίεσης σε στατιστικά μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο.
Η συγκριτική μελέτη
Παρόμοια ήταν τα αποτελέσματα στο Πανεπιστήμιο Debrecen της Ουγγαρίας, ενώ το δείγμα ήταν ίδιο σε αριθμό και σύσταση.
Μελετήθηκε η αποτελεσματικότητα της ακρόασης μουσικής όλων των ειδών και τύπων στα επίπεδα ανησυχίας, φόβου και κόπωσης. Στην ομάδα παρέμβασης έγινε ακρόαση μουσικής διάρκειας 30 λεπτών, ενώ η μελέτη κατέδειξε για την ακροαματική ομάδα ενίσχυση της χαλάρωσης και στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τον σφυγμό και την αρτηριακή πίεση.
Συμπερασματικά, η κ. Διομήδους επισημαίνει ότι «η ακρόαση μουσικής συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και κυρίως της ψυχικής υγείας ασθενών με κακοήθεια, που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Πρόκειται για αβλαβή παρέμβαση που δεν κοστίζει και δεν απαιτεί προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό. Ως εκ τούτου, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο κατά τη διεπιστημονική προσέγγιση ασθενών με κακοήθεια σε επίπεδο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδας».
Διεθνή δεδομένα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην κατά μέτωπο μάχη κατά των κακοήθων νοσημάτων, η σύγχρονη επιστήμη έχει διευρύνει τις τελευταίες δεκαετίες τους θεραπευτικούς της ορίζοντες. Ετσι πλην των συμβατικών θεραπειών κατά του καρκίνου θέτει σε εφαρμογή διάφορες άλλες θεραπευτικές στρατηγικές μεταξύ των οποίων η μουσικοθεραπεία.
Πρόσφατες μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου έδειξαν ότι η ακρόαση μουσικής συνδέεται με μια αυξημένη νευρωνική δραστηριότητα, η οποία επηρεάζει το δυναμικό της εγκεφαλικής λειτουργίας σε περιοχές του φλοιού και του υποφλοιού.
«Οι εφαρμογές της μουσικοθεραπείας στην κλινική πρακτική είναι πάμπολλες. Μερικές από αυτές περιλαμβάνουν τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια, η κατάθλιψη, οι νευρώσεις, το άγχος και οι διαταραχές του ύπνου. Η μουσική διαδραματίζει σημαντικό ρόλο επίσης στα προγράμματα απεξάρτησης, στην κοινωνική επανένταξη των φορέων του AIDS, των φυλακισμένων και των θυμάτων κακοποίησης» αναφέρει η κ. Διομήδους.
