Του Κωνσταντίνου Μαραβέγια, Χειρουργού Επιστημονικού Δ/ντή Ανασσα Γενική Κλινική
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτων από καρκίνο διεθνώς. Αυτό οφείλεται στο ότι οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι αρκετά συχνοί, η συχνότητά τους μάλιστα αυξάνεται με την ηλικία.
Το παχύ έντερο (κόλον) αποτελεί το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού συστήματος και είναι υπεύθυνο για την απορρόφηση κυρίως του νερού και των ηλεκτρολυτών. Εκεί γίνεται ο σχηματισμός των κοπράνων τα οποία στη συνέχεια θα αποβληθούν. Το μήκος του παχέος εντέρου είναι περίπου 1,5 μέτρο. Το τελικό τμήμα του που έχει μήκος περίπου 15 εκατοστά αποτελεί το ορθό. Το ορθό είναι ουσιαστικά ο αποθηκευτικός χώρος του παχέος εντέρου και έχει χωρητικότητα 0,6 – 1,2 λίτρα. Ο βασικός ρόλος του ορθού είναι η αποβολή των κοπράνων (αφόδευση).
Οι πολύποδες του παχέος εντέρου αυξάνονται σε συχνότητα όσο αυξάνεται η ηλικία και αποτελούν το πρώιμο καλόηθες στάδιο πριν τον καρκίνο. Το ένα τρίτο του πληθυσμού μετά τα 50 έχει κάποιο πολύποδα και το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 50% μετά την ηλικία των 70 ετών. Οπως έχει αποδειχθεί οι αδενωματώδεις πολύποδες είναι αυτοί που θα εξελιχθούν σε κακοήθεια. Η μετατροπή ενός πολύποδα σε κακοήθη γίνεται με αρκετά βραδύ ρυθμό οπότε προλαβαίνουμε με την κολονοσκόπηση να τον ανακαλύψουμε εγκαίρως και να τον αφαιρέσουμε. Χρειάζονται 5 – 10 έτη για να εξελιχθεί ένας πολύποδας σε καρκίνο. Συνεπώς κάνοντας την πρώτη κολονοσκόπηση στην ηλικία των 50 ετών και επαναλαμβάνοντας ανά 5ετία προλαμβάνουμε τη νόσο και αποφεύγουμε την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση.
Το μέγεθος του πολύποδα, η μορφολογία και η σύσταση του επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας. Οι πολύποδες που είναι μικρότεροι από 1 εκ. σπάνια κρύβουν κακοήθεια (1,5%), ενώ πάνω από 2 εκ το ποσοστό κακοήθειας φτάνει σχεδόν στο 50%. Οταν κατά την κολονοσκόπηση βρεθεί κάποιος πολύποδας αυτός θα πρέπει να αφαιρείται και να αποστέλλεται για βιοψία. Εφόσον δεν υπάρχει κακοήθεια στη βιοψία και η αφαίρεση είναι ολική δεν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία. Στην περίπτωση κακοήθειας συνιστάται παραπομπή για χειρουργική εκτίμηση και αντιμετώπιση.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την 3η συχνότερη κακοήθη νόσο στις γυναίκες μετά τον πνεύμονα και το μαστό και ομοίως στους άντρες μετά τον πνεύμονα και τον προστάτη. Η συνήθης ηλικία εμφάνισης του είναι μετά το 50ο έτος και για αυτό προτείνεται η πρώτη κολονοσκόπηση να γίνεται στην ηλικία αυτή και εάν είναι φυσιολογική να επαναλαμβάνεται ανά 5 έτη. Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα αποτελούν οι κληρονομικές μορφές που εμφανίζονται σε μικρότερες ηλικίες στην περίπτωση αυτή συστήνεται κολονοσκόπηση στους άμεσους συγγενείς τουλάχιστον μια 10ετία νωρίτερα από την ηλικία εμφάνισης του καρκίνου στο συγγενικό πρόσωπο. Αν για παράδειγμα ένας γονιός εμφανίσει καρκίνο στο έντερο σε ηλικία 40 ετών θα πρέπει τα παιδιά του να ελεγχθούν με κολονοσκόπηση πριν τα 30. Τα μισά περιστατικά καρκίνου παχέος εντέρου εντοπίζονται στο ορθό και το σιγμοειδές, τα τελικά τμήματα του παχέος εντέρου που εκεί παραμένουν τα κόπρανα πριν αποβληθούν και συνεπώς είναι περισσότερο εκτεθειμένα στα τοξικά απόβλητα του οργανισμού.
Ο καρκίνος παχέος εντέρου έχει καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά. Η θεραπεία του περιλαμβάνει τη σωστή ογκολογική επέμβαση σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία όταν ο όγκος ξεφεύγει από τα όρια του εντέρου είτε με τη μορφή τοπικής επέκτασης είτε με τη μορφή μεταστάσεων σε λεμφαδένες. Η ένταξη του ασθενή στο κατάλληλο ογκολογικό πρωτόκολλο είναι απόφαση της διεπιστημονικής ομάδας που συνήθως αποτελείται από τον χειρουργό, τον ογκολόγο, τον ακτινοθεραπευτή και τον ενίοτε τον παθολογοανατόμο.
Το παχύ έντερο (κόλον) βρίσκεται μέσα στην κοιλιακή χώρα και κρέμεται από μια «μεμβράνη» λίπους το μεσόκολο το οποίο περιέχει το λίπος, τα αγγεία (αρτηρίες και φλέβες), τα νεύρα και τους λεμφαδένες του παχέος εντέρου. Οι λεμφαδένες είναι μικροσκοπικοί αδένες υπεύθυνοι για την άμυνα του οργανισμού τόσο απέναντι στα μικρόβια όσο και απέναντι στα καρκινικά κύτταρα και αποτελούν την πρώτη θέση εντόπισης των μεταστάσεων.
Η ογκολογική επέμβαση στο παχύ έντερο διαφέρει από μια οποιαδήποτε επέμβαση εντέρου, επειδή πρέπει να αφαιρείται το σύνολο του πάσχοντος τμήματος μαζί με τους λεμφαδένες και τα αγγεία του ασχέτως εάν ο όγκος καταλαμβάνει μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι.
Η επιβεβαίωση ότι η επέμβαση ακολουθεί τους ογκολογικούς κανόνες προέρχεται από τη βιοψία του αφαιρεθέντος παχέος εντέρου.
Οι κανόνες συνοψίζονται παρακάτω:
1) Τα όρια εκτομής του παχέος εντέρου θα πρέπει να είναι υγιή (καθαρά) και τουλάχιστον 5 εκατοστά μακριά από τον όγκο (εξαιρείται το ορθό που εκεί το όριο είναι το 1εκ).
2) Οι λεμφαδένες που αφαιρέθηκαν μαζί με το έντερο να είναι τουλάχιστον 11. Ο αριθμός αυτός λεμφαδένων θεωρείται αναγκαίος για να μπορεί να γίνει σταδιοποίηση του καρκίνου παχέος εντέρου.
3) Να μην υπάρχει υπόλοιπο όγκου που παρέμεινε μέσα στον ασθενή.
Με αυτούς τους κανόνες μπορούμε να εκτιμήσουμε την ποιότητα της επέμβασης. Η ογκολογική επέμβαση εξασφαλίζει τη μέγιστη επιβίωση στον ασθενή και βοηθάει να επιτύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα από τη χημειοθεραπεία.
Συνοψίζοντας ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος σε άντρες και γυναίκες. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου εντέρου στη διάρκεια της ζωής μας είναι περίπου 5%.
Το 90% των νέων περιστατικών καρκίνου εντέρου εμφανίζονται σε ηλικίες άνω των 50 ετών. Οσοι έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο του εντέρου έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο.
Ιατρείο Βόλου: Κωνσταντά131/Α – Ελ. Βενιζέλου, τηλ.: 2421022262
Ιατρείο Αλμυρού: Μυρμιδόνων 7, τηλ.: 2422021442
