Της Πολυάνθης Παπαϊωάννου,
ιατρού βιοπαθολόγου, md, msc
Η ποιότητα ζωής είναι ένα πολύπλευρο φαινόμενο. Το περιεχόμενό της διαμορφώνεται από τις πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες της κάθε εποχής. Οι πρώτες αναφορές για την ποιότητα ζωής γίνονται στην Αρχαία Ελλάδα, την εποχή του Πλάτωνα και του Σωκράτη. Ο Αριστοτέλης ταύτισε την ποιότητα ζωής με τη λέξη ευδαιμονία, συνδυάζοντας το ΕΥ ΖΗΝ (ποιότητα ζωής) με το ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ (ευημερία).
Μέχρι τώρα δεν υπάρχει ένας ορισμός αποδεκτός από όλους, γιατί αυτός βρίσκεται σε μια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης και αναδιαμόρφωσης. Ο ΠΟΥ ορίζει την υγεία ως μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς ως την απουσία ασθένειας. Οποιαδήποτε διαταραχή της υγείας μειώνει την ποιότητα της λειτουργικότητας του ασθενούς σε διάφορα επίπεδα, όπως το ψυχολογικό και το κοινωνικό.
Παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών είναι η ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, το εισόδημα, η επαγγελματική δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, οι μεγαλύτεροι ηλικιακά ασθενείς, ασθενείς που ζουν μόνοι και υποφέρουν από συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους, παρουσιάζουν χαμηλότερο επίπεδο ποιότητας ζωής κι έχουν την ανάγκη υποστήριξης από επαγγελματίες υγείας.
Ο πόνος επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής και η μέτρησή του θεωρείται απαραίτητη για την εκτίμησή της. Η ενεργητικότητα, οι συναισθηματικές αντιδράσεις, ο ύπνος, η κοινωνική απομόνωση, η σωματική κίνηση είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Πολύ ουσιαστικό για τους ασθενείς είναι η δυνατότητά τους να εργάζονται, να εκτελούν απλές καθημερινές πράξεις, να διατηρήσουν τις προσωπικές τους σχέσεις, την κοινωνική και σεξουαλική τους ζωή και τη δυνατότητα ενασχόλησης με τα ενδιαφέροντά τους.
Στο σημείο αυτό έρχεται να παίξει το ρόλο της η αποκατάσταση.
Αποκατάσταση είναι η διαδικασία μέσα από την οποία το άτομο που αναρρώνει από τραυματισμό ή ασθένεια, λαμβάνει θεραπεία ώστε να ανακτήσει σωστή λειτουργία και κινητικότητα των μελών του. Βοηθά ένα άτομο να επιτύχει το υψηλότερο επίπεδο λειτουργίας, ανεξαρτησίας και ποιότητας ζωής. Δεν αντιστρέφει ή ανατρέπει τις βλάβες, αλλά συντελεί στη βελτιστοποίηση της υγείας, της λειτουργικότητας και της ευεξίας.
Τα κέντρα αποκατάστασης και φυσικής ιατρικής δημιουργήθηκαν για να παρέχουν υπηρεσίες υγείας και νοσηλείας σε ασθενείς εσωτερικούς και εξωτερικούς. Η προσέγγιση είναι ολιστική, και όχι μεμονωμένη και επιτυγχάνεται μέσα από τη στενή συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων και τμημάτων. Η συνεργασία των φυσιάτρων, καρδιολόγων με νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές λογοθεραπευτές και ψυχολόγους, συμβάλλει στην πληρέστερη αποκατάσταση του ασθενούς και στη βελτίωση του γενικού τρόπου ζωής του. Μέσα από προγράμματα υδροθεραπείας, κινησιοθεραπείας, φυσικοθεραπείας, ψυχολογικής υποστήριξης ή εικαστικής ψυχοθεραπείας (art therapy) ο ασθενής καλείται να επιτύχει γρήγορη αποκατάσταση του προβλήματος που τον απασχολεί καθώς και βελτίωση των κοινωνικών και επικοινωνιακών του δεξιοτήτων, με απώτερο στόχο την επίτευξη καλύτερης ποιότητας ζωής.
