Του Dr Δημητρίου Καραγιάννη MD, FEBU, ECFMG,
Χειρουργού Ουρολόγου – Διδάκτωρα Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών, Εξειδικευθέντα στη Λαπαροσκοπική – Ρομποτική Ουρολογία και Ενδοσκοπική Αντιμετώπιση Λιθίασης, Μέλους της Ουρολογικής Ομάδας U4U
Ιστορική αναδρομή
Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί μια σχετικά νέα προσέγγιση στην αντιμετώπιση σοβαρών χειρουργικών περιστατικών και άνοιξε νέους ορίζοντες στον τομέα της ουρολογίας. Πρόκειται για σύγχρονη μέθοδο που πραγματοποιείται εδώ και 30 χρόνια στο εξωτερικό, ενώ οι σημαντικότερες εξελίξεις που αφορούν στη λαπαροσκοπική ουρολογία χρονολογούνται εδώ και 15 χρόνια. Το 1990 στην Αμερική πραγματοποιήθηκε η πρώτη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή, ενώ το 1997 στη Γαλλία πραγματοποιείται η πρώτη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή.
Στη συνέχεια η λαπαροσκοπική ουρολογία παρουσίασε γρήγορη εξέλιξη. Στο εξωτερικό η τάση είναι να περιορίζονται οι ανοικτές χειρουργικές επεμβάσεις για τα περισσότερα κακοήθη και μη νοσήματα του ουροποιητικού, όπως ο καρκίνος του νεφρού, του προστάτη κ.ά. και να προτιμάται η λαπαροσκόπηση (ελάχιστα επεμβατική χειρουργική – minimally invasive surgery), ενώ η δυνατότητα αυτή υπάρχει πια από την ομάδα μας και για την πόλη του Βόλου, όπου έχει πραγματοποιήσει με απόλυτη επιτυχία τις πρώτες δύο για τη Μαγνησία λαπαροσκοπικές ριζικές προστατεκτομές για καρκίνο προστάτου.
Περιγραφή της τεχνικής
Σε ασθενή υπό γενική αναισθησία δημιουργείται το πνευμοπεριτόναιο (είσοδος αέρα – CO2 εντός της κοιλίας). Εισάγονται στη συνέχεια τα τροκάρ σε διάφορες θέσεις της κοιλιάς από τα οποία στη συνέχεια θα εισέλθουν τα διάφορα χειρουργικά εργαλεία. Το λαπαροσκόπιο συνδέεται με κάμερα και με τη βοήθεια ψυχρού φωτισμού ελέγχεται το εσωτερικό της κοιλίας. Ανάλογα με το είδος της επέμβασης εισάγονται συνολικά 3 έως 5 τροκάρ. Ο λαπαροσκόπος χειρουργός αφού πραγματοποιήσει την επέμβαση, τοποθετεί το πάσχον όργανο (νεφρός, προστάτης κ.λπ.), μέσα σε ειδικό σάκο και το αφαιρεί διευρύνοντας αν χρειαστεί μια από τις προηγούμενες τομές του δέρματος. Η διαδικασία αυτή τελείται σε χρόνους ανάλογους πλέον με την κλασική ανοιχτή χειρουργική και ο ασθενής μετά την ανάνηψη επιστρέφει στο θάλαμό του, ενώ η μέθοδος παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή και την ανάρρωσή του μετά το χειρουργείο, που θα αναλυθούν στη συνέχεια.
Πότε ενδείκνυται και πότε αντενδείκνυται η λαπαροσκόπηση;
Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη της τεχνολογίας, αλλά και η εκπαίδευση των νέων χειρουργών στη λαπαροσκόπηση έχουν επιτρέψει να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά όλες οι ουρολογικές επεμβάσεις που γίνονται και με την κλασική ανοιχτή χειρουργική. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης του χειρουργού στη λαπαροσκόπηση και η εξοικείωσή του με την τεχνική ώστε να πραγματοποιείται με ασφάλεια το χειρουργείο και να εκμηδενίζονται οι επιπλοκές.
Επεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν με λαπαροσκόπηση για όλα τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος με σκοπό την επίλυση ογκολογικών ή λειτουργικών προβλημάτων είναι η ριζική ή μερική νεφρεκτομή (αφαίρεση όλου ή μέρους του νεφρού), η ριζική προστατεκτομή (για τον καρκίνο του προστάτη), η πυελοπλαστική (για το σύνδρομο της πυελοουρητηρικής συμβολής), η ιεροκολποπηξία (για κυστεοκήλη). Πρόκειται για επεμβάσεις οι οποίες διενεργούνται καθημερινά με άριστα αποτελέσματα.
Κύριες αντενδείξεις της μεθόδου αποτελούν η ύπαρξη βαρείας διαταραχής της πηκτικότητας του αίματος, η εγκυμοσύνη, το ιστορικό πολλαπλών ενδοκοιλιακών επεμβάσεων και η βαρεία καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, λόγω της επίτασης αυτής από το πνευμοπεριτόναιο.
Γιατί να προτιμήσουμε τη λαπαροσκόπηση;
Tα πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης είναι σημαντικά όταν αυτή διενεργείται από έναν έμπειρο χειρουργό ειδικευμένο σε αυτήν την τεχνική.
- Η επισκόπηση των ιστών γίνεται υπό μεγέθυνση με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ακριβέστερος χειρισμός και μικρότερες απώλειες αίματος καθώς οι ανατομικές δομές και τα χειρουργικά πλάνα αναγνωρίζονται ευκρινέστερα.
- Ο πόνος που βιώνει ο ασθενής μετά το χειρουργείο είναι μικρότερος, τα αναλγητικά που χρησιμοποιούνται είναι ηπιότερα, ενώ το αισθητικό αποτέλεσμα είναι καλύτερο καθώς δεν διενεργούνται μεγάλες τομές του δέρματος.
- Οι μετεγχειρητικές επιπλοκές όπως οι λοιμώξεις, η κήλη, ο χρόνιος πόνος και το ποσοστό δημιουργίας συμφύσεων είναι σημαντικά μικρότερες.
- Όσον αφορά στα ογκολογικά αποτελέσματα αυτά είναι εφάμιλλα της κλασικής χειρουργικής σύμφωνα με τις διεθνείς μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί. Μεγάλο, όμως, πλεονέκτημα της μεθόδου σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική αποτελεί το γεγονός ότι σε επεμβάσεις όπως η λαπαροσκοπική νεφρεκτομή και προστατεκτομή ο ασθενής εξέρχεται του ιδρύματος την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα πλήρως κινητοποιημένος και η αποθεραπεία του είναι σαφώς μικρότερη με επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες πλήρως, εντός 15ημέρου, έναντι 4 – 6 εβδομάδων στην ανοικτή χειρουργική.
- Επίσης ο ουρηθρικός καθετήρας στην προστατεκτομή παραμένει κατά κανόνα μία εβδομάδα έναντι 2 στην ανοικτή και τέλος τα ποσοστά εγκράτειας της λαπαροσκοπικής μεθόδου αγγίζουν το 92% στο έτος με το 80% να είναι πλήρως εγκρατείς στο πρώτο τρίμηνο. Σε ό,τι αφορά στη στυτική λειτουργία μετεγχειρητικά τα ποσοστά αγγίζουν το 50% – 70% αναλόγως των ενδείξεων και της νευροπροστασίας που επετεύχθη εγχειρητικά.
Ετσι λοιπόν, η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει καθιερωθεί ως μέθοδος εκλογής για την αντιμετώπιση των διαφόρων παθολογικών καταστάσεων των οργάνων του ουροποιητικού συστήματος στο εξωτερικό καθώς και στην Ελλάδα.
