ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Αναπτυξιακό σχέδιο

αναπτυξιακό-σχέδιο-300

Του Νίκου Κυριαζή,

Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Μετά από καθυστέρηση σχεδόν τριάμισι ετών, η Ελλάδα υπέβαλλε επιτέλους το αναπτυξιακό της σχέδιο.

Η υποδοχή του ήταν από χλιαρή έως τελείως απαξιωτική, όπως πχ. έγκριτου γερμανικού οικονομικού περιοδικού Wirtschaftswoche (Οικονομική Εβδομάδα) που έγραψε πως δεν αξίζει ούτε καν το χαρτί όπου έχει γραφεί.

Πραγματικά το σχέδιο, όσο έχει γίνει γνωστό, περιέχει μεν ορισμένα σωστά σημεία, αλλά και πολύ βαθιές αδυναμίες. Με την γνωστή αμφισημία που χρησιμοποιούν τις λέξεις τα στελέχη της κυβέρνησης, το σχέδιο ονομάζεται «δίκαιη ανάπτυξη». Αλλά η ανάπτυξη είναι απλά ανάπτυξη, και όσο μεγαλύτερη, τόσο μεγαλύτερο ΑΕΠ υπάρχει που μπορεί να αναδιανεμηθεί. Μια «δίκαιη ανάπτυξη» που όμως δεν είναι σημαντική, είναι ουσιαστικά αντίφαση όρων.

Είναι αόριστο και γενικό σε πολλές πτυχές του, χωρίς κοστολόγηση. Είναι σε πολλά σημεία ετεροβαρές, αφιερώνοντας σημαντικό βάρος (και αριθμό σελίδων) σε λιγότερο σημαντικά θέματα, όπως τα έσοδα από την ελεύθερη καλλιέργεια κάνναβης (1 – 1,5 δισ. το έτος) και ελάχιστο έως καθόλου σε καθοριστικά, όπως μόνο μία παράγραφο-ευχή για την απασχόληση των νέων (χωρίς να προβλέπονται συγκεκριμένα κίνητρα).

Για το μακροχρόνια σοβαρότερο πρόβλημα της Ελληνικής οικονομίας και της Ελλάδας συνολικά, το δημογραφικό, δεν προβλέπεται καμία πολιτική. Το πρόβλημα είναι η υπογεννητικότητα: για να μείνει σταθερός ο πληθυσμός μιας χώρας απαιτούνται 2,1 γεννήσεις ανά γυναίκα, ενώ στην Ελλάδα μετά την κρίση έχει κατέλθει στο 1,3. Αυτό, αν δεν αλλάξει θα οδηγήσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην μείωση του πληθυσμού στα 7 εκατ. Το 2050 από 11 εκατ. σήμερα. Μέρος του προβλήματος είναι και η μετανάστευση 500.000 νέων στο εξωτερικό μετά την κρίση. Αυτό το πρόβλημα δυναμιτίζει την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, το ασφαλιστικό και τέλος την ίδια την εθνική ύπαρξη. Κάθε αναπτυξιακό σχέδιο θα έπρεπε πρώτιστα να αντιμετωπίζει με παροχή κινήτρων, όπως πχ. φορολογικές απαλλαγές και εφάπαξ χορηγία πχ. 10.000 ευρώ για κάθε τρίτο και τέταρτο παιδί, όπως έχουν κάνει πολλές χώρες. Μακροχρόνια μία τέτοια πολιτική θα ήταν πραγματικά αποτελεσματική.

Η κυβέρνηση όμως προτιμά να μοιράζει τα πλεονάσματα (εν μέρει πλασματικά) σε «κοινωνικό μέρισμα» προς κατανάλωση κλπ. Ένας απλός υπολογισμός π.χ. καταλήγει πως αν 500 εκατ. από το πλεόνασμα χορηγούνταν ως 5.000 ευρώ για κάθε τρίτο παιδί, θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον 100.000 γεννήσεις το έτος. Αν το ποσό των 5.000 ευρώ κρίνεται ανεπαρκές ως κίνητρο, και αυξάνονταν στις 10.000, θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον 50.000 γεννήσεις. Οι αριθμοί αυτοί είναι καθαρά ενδεικτικοί για μια πραγματικά δημογραφική πολιτική.

Το σχέδιο επίσης δεν δίνει αρκετή έμφαση στην προσέλευση άμεσων ξένων επενδύσεων αλλά και κίνητρα για τόνωση των ελληνικών. Με φορολογικούς συντελεστές επί των κερδών 29% (όταν Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν 9%, Κύπρος και Ιρλανδία 12,5), συν την άθλια γραφειοκρατία, συν τις συχνές αλλαγές των φορολογικών νόμων που κάνουν το φορολογικό καθεστώς τελείως απρόβλεπτο, συν την πολιτική αβεβαιότητα, η Ελλάδα είναι χαμένη στον διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό, και αυτό φαίνεται από την κατάταξή της ως ελκυστικό προορισμό επενδύσεων παγκόσμια. Βρίσκεται στο δεύτερο μισό (κάτω από τη θέση 100) χειρότερα από πολλές αφρικανικές και ασιατικές χώρες.

Το σχέδιο θα μπορούσε π.χ. να προβλέπει την υιοθέτηση άρθρου στο Σύνταγμα ή νόμου όπως το γαλλικό, όπου το Συνταγματικό Δικαστήριο (το ΣτΕ σε εμάς) κρίνει εκ των προτέρων την νομιμότητα μιας επένδυσης, και εφόσον είναι νόμιμη, αποκλείει εκ των υστέρων οποιαδήποτε διοικητική παρέμβαση ή προσφυγή. Δεν προβλέπει επίσης συγκεκριμένα μέτρα για την μείωση της γραφειοκρατίας, όπως πχ. το βρετανικό, όπου για κάθε νέα διάταξη θα πρέπει να καταργούνται τρείς παλαιές, για απλοποίηση της γραφειοκρατίας.

Ως προς την πολιτική αβεβαιότητα, την προκαλεί η ίδια η κυβέρνηση. Μετά τις βουλευτικές εκλογές, ακολουθούν προεδρικές το 2020. Αν δεν υπάρξει η απαραίτητη πλειοψηφία των 180 βουλευτών, διαλύεται η βουλή και προκηρύσσονται νέες εκλογές, όπως το 2015. Αν η Βουλή μετά τις εκλογές του 2019 (ή του 2018) δεν συμφωνήσει (με πλειοψηφία 200) να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, τότε τυχόν εκλογές το 2020 θα γίνουν με απλή αναλογική, που θα οδηγήσει μάλλον σε πλήρη πολιτική αναρχία, και αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης.

Τέλος, μου έκανε αλγεινή εντύπωση πως ο κ. Τσακαλώτος, ως υποτελής προς τον επικυρίαρχό του, παρουσίασε το αναπτυξιακό σχέδιο στο Eurogroup, πριν το προσκομίσει στα μέλη της κυβέρνησης, τη βουλή, τους κοινωνικούς εταίρους και τους πολίτες, δείχνοντας την πλήρη περιφρόνησή του προς τη δημοκρατία. Δεν ξέρω πώς θα ένιωθε από τη δουλοπρεπή συμπεριφορά του ανιψιού του, αν ζούσε ο θείος του (αδελφός του παππού του) στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος, διοικητής της Τρίτης Ορεινής Ταξιαρχίας στις μάχες εναντίον των Γερμανών στο Ελ Αλαμέιν, Τύνιδα και Ρίμινι.

Πάντως μέλη της κυβέρνησης δεν παύουν να με διασκεδάζουν αυτή τη φορά με την απίστευτη άγνοια της Ελληνικής γλώσσας και το αμίμητο «κοτολογούν» του κ. Τζανακόπουλου. Αντιθέτως, σε ένα θαυμάζω τον κ. Τσακαλώτο και του το αναγνωρίζω, πως είναι ειλικρινής και λέει την αλήθεια ως προς την αυστηρή επιτήρηση και όχι καθαρή «έξοδο», σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό και πολλά μέλη της κυβέρνησης, που κατ’ ιδίαν «στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ» τον κατηγορούν πως υπονομεύει την κυβέρνηση.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου