Μία πρωτοποριακή θεραπεία που εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα επέδειξε «εκπληκτικά» αποτελέσματα κατά τις δοκιμές της σε δεκάδες ανθρώπους.
Ασθενείς με προχωρημένους αιματολογικούς καρκίνους οι οποίοι δεν ανέμεναν να ζήσουν περισσότερο από πέντε μήνες, παρουσίασαν πλήρη ύφεση της ασθένειάς τους επί 18 μήνες.
Σε μία από τις μελέτες, το 94% των 35 ασθενών με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία που συμμετείχαν είδαν τα συμπτώματά τους να εξαφανίζονται εντελώς για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.
Σε δύο άλλες μελέτες στις οποίες συμμετείχαν 40 πάσχοντες από μη Χότζκιν λέμφωμα ή χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, τα ποσοστά ανταπόκρισης ήταν πάνω από 80%, ενώ περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς παρουσίασαν πλήρη ύφεση των ασθενειών τους.
Οι λεπτομέρειες των μελετών αυτών θα δημοσιευθούν σε ιατρικές επιθεωρήσεις αργότερα εφέτος, αλλά τα ευρήματά τους παρουσιάσθηκαν συνοπτικά στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS 2016) το οποίο ολοκλήρωσε χθες τις εργασίες του στην Ουάσινγκτον.
Τ-κύτταρα
Η θεραπεία συνίσταται στην αφαίρεση από το αίμα των ασθενών ενός είδους ανοσοποιητικών κυττάρων που ονομάζονται Τ-κύτταρα (ή Τ-λεμφοκύτταρα) και αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού εναντίον των εχθρών του.
Τα Τ-κύτταρα τροποποιούνται γενετικά ώστε να αναγνωρίζουν τα καρκινικά κύτταρα, καλλιεργούνται στο εργαστήριο για να παραχθούν μεγάλες ποσότητες και εγχέονται πίσω στο σώμα, ώστε να τους επιτεθούν και να τα καταστρέψουν.
Οι ογκολόγοι σπεύδουν να επιστήσουν την προσοχή, διότι η όλη έρευνα βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια, η μέθοδος δεν αποδίδει σε όλους τους ασθενείς και επιπλέον μερικοί εκδήλωσαν τοξικές παρενέργειες και κάποιοι έχασαν τη ζωή τους.
Παρ’ όλα αυτά παραδέχονται ότι οι βελτιώσεις στους υπόλοιπους ασθενείς είναι πραγματικά πρωτόγνωρες.
«Στο εργαστήριο και σε κλινικές (σ.σ. σε ανθρώπους) μελέτες βλέπουμε δραματικές ανταποκρίσεις σε ασθενείς με καρκίνους που ήταν ανθεκτικοί στις καθιερωμένες θεραπείες», δήλωσε ο δρ Στάνλεϋ Ρίντελ, καθηγητής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και επικεφαλής του Προγράμματος Ανοσολογίας στο Κέντρο Καρκίνου Fred Hutchinson, στο Σηάτλ.
«Πρόκειται για ασθενείς στους οποίους είχαν αποτύχει τα πάντα και οι περισσότεροι δεν είχαν περισσότερο από δύο έως πέντε μήνες ζωής όταν συμφώνησαν να ενταχθούν στις μελέτες μας. Είναι εκπληκτικό.
»Για να είμαι ειλικρινής είναι πρωτόγνωρο στην Ιατρική να επιτυγχάνονται ποσοστά ανταπόκρισης αυτού του βαθμού σε τόσο βαριά άρρωστους ανθρώπους».
Ωστόσο, «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας», συνέχισε. «Οι ανταποκρίσεις δεν έχουν διάρκεια σε όλους τους ασθενείς, μερικοί υποτροπιάζουν γρήγορα. Εν τούτοις τα πρώτα ευρήματα είναι εκπληκτικά και έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι ασθενείς αυτοί».
Χιμαιρικοί αντιγονικοί υποδοχείς
Τα Τ-κύτταρα έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τους διάφορους εισβολείς (ιούς, βακτήρια κ.λπ.), ανιχνεύοντας ορισμένα μόρια που υπάρχουν στην επιφάνειά τους.
Επιπλέον, διατηρούν «ανάμνηση» όσων εισβολέων συναντούν, με αποτέλεσμα την επόμενη φορά που θα τους συναντήσουν να μπορούν να αντιδράσουν πάρα πολύ γρήγορα.
Τις ιδιότητες αυτές αξιοποιεί η νέα θεραπεία, που αποκαλείται παθητική μεταφορά Τ-λεμφοκυττάρων (adoptive T-celltransfer) και συνίσταται στην τροποποίηση των Τ-κυττάρων του ασθενούς ώστε να παράγουν στην επιφάνειά τους τους επονομαζόμενους χιμαιρικούς αντιγονικούς υποδοχείς (CARs).
Οι υποδοχείς αυτοί είναι ειδικά πρωτεϊνικά μόρια, τα οποία έχουν την ικανότητα να ανιχνεύουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων.
Με αυτό τον τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει, απομνημονεύει και εξαπολύει επίθεση στα καρκινικά κύτταρα, εξουδετερώνοντάς τα.
Μάλιστα η «ανάμνηση» του ανοσοποιητικού έχει μεγάλη διάρκεια – έως και 14 χρόνια, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Μιλάνου που παρουσιάσθηκε στο ίδιο συνέδριο.
Η ομάδα του δρος Ρίντελ έχει αναπτύξει μία μέθοδο που καθιστά εξαιρετικά σταθερά τα Τ-κύτταρα που εκφράζουν τον υποδοχέα CAR, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος τοξικής αντίδρασης η οποία μπορεί να κοστίσει τη ζωή.
Παρ’ όλα αυτά, επτά από τους ασθενείς της μελέτης με την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία είχαν τοξική αντίδραση για την οποία χρειάσθηκαν νοσηλεία στην εντατική και δύο από αυτούς έχασαν τελικά τη ζωή τους.
Οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να βρουν τρόπους να ελαττώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης αυτής της αντίδρασης η οποία αποκαλείται σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών (cytokine release syndrom – sCRS)και στις σοβαρές περιπτώσεις προκαλεί βαριά δύσπνοια και επικίνδυνη υπόταση.
Αιματολογικοί καρκίνοι
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η νέα θεραπεία θα αποδίδει καλύτερα στους αιματολογικούς καρκίνους, οι οποίοι αποτελούν το περίπου 10% όλων των καρκίνων, με τα λεμφώματα να είναι τα συχνότερα – ακολουθούν οι διάφορες λευχαιμίες και τα μυελώματα.
Υπολογίζεται πως κάθε χρόνο στην χώρα μας περίπου 3.000 άνθρωποι εκδηλώνουν κάποια μορφή καρκίνου στο αίμα.
Τα καλά νέα είναι πως οι αιματολογικές κακοήθειες αποτελούν μία ομάδα νεοπλασιών στην αντιμετώπιση των οποίων έχει συντελεσθεί θεαματική πρόοδος τις τελευταίες δεκαετίες.
ygeia.tanea.gr
