Γράφει η Θεοδώρα- Νικολέτα Λωρίτη
(ΒΑ Ψυχολογίας, ΑΠΘ)
Ποιος ερωτευμένος δεν έχει βιώσει το συναίσθημα της ζήλιας να καταλύει κάθε εγκεφαλικό του κύτταρο; Σίγουρα κανένας μας δεν έχει ξεφύγει από “τον φρουρό του έρωτα¨, όπως ο Σαίξπηρ έχει αποκαλέσει την ζήλια. Το ερώτημα πάρα ταύτα που απασχολεί έντονα και κατά καιρούς έχει επιχειρηθεί να απαντηθεί, χωρίς καμία ωστόσο επιτυχία, αποτελεί η πηγή της ζήλιας. «Γιατί ζηλεύω τόσο;» ή «Γιατί ο σύντροφός μου επανειλημμένα εκφράζει μια ζήλια, ενόσω δεν συντρέχει λόγος για αυτό;», είναι ερωτήματα που στα χρονικά του έρωτα όλοι λίγο πολύ έχουμε φέρει στο μυαλό μας, αναζητώντας μιαν και μόνον απάντηση.
Η ερωτική ζήλια εμφανίζεται να έχει πολλές ρίζες. Μπορεί να οφείλεται σε ανασφάλειες, στο φόβο δέσμευσης, στο φόβο έκφρασης των αληθινών συναισθημάτων μας, ίσως και στο φόβο απώλειας του ατόμου που έχουμε στο πλευρό μας. Βέβαια, για εκείνους που τους αρέσει να κολυμπάνε στα βαθιά και αποφεύγουν τα πλατσουρίσματα στα ρηχά νερά, η αναζήτηση της ζήλιας, χάνεται πίσω στα πρώτα παιδικά χρόνια, εκεί όπου βρίσκεται βαθιά ριζωμένη. Η έλλειψη αγάπης, προσοχής, φροντίδας, αποδοχής και εμπιστοσύνης από την πλευρά των γονέων προς το παιδί, ενισχύει σε αυτό αισθήματα, όπως ο φόβος της απόρριψης, η απουσία αυτοεκτίμησης, ένα κενό συναίσθημα στην ψυχή απογυμνωμένο από κάθε ασφάλεια, οδηγώντας το, μεγαλώνοντας, να θρέφει μέσα του, μπρος στα τόσα ελλείμματα, την ζήλια, που ίσως τελικά δεν αποτελεί τίποτα παρά από ένα φόβο σε μια υπέρτατη μορφή του.
Μικρά ξεσπάσματα ζήλιας μέσα σε μία σχέση αδιαμφισβήτητα αποτελούν απαραίτητα συστατικά αυτής, καθώς ο έρωτας δεν είναι «λογικός συνεταιρισμός», ενώ γεννούν στον δέκτη της αισθήματα πολυτιμότητας και διεκδικησιμότητας. Ωστόσο, μεγάλα ξεσπάσματα ζήλιας σηματοδοτούν την αρχή μιας παθολογικής κατάστασης, όπου η ελευθερία περιορίζεται, ο αυθορμητισμός και η φυσικότητα χάνεται, σύννεφα υποψίας σκεπάζουν την σχέση και αυτή η υπερβολική ζήλια καταλήγει να αποτελεί την κινητήρια δύναμη πίσω από ψυχολογική, λεκτική, ίσως και σωματική βία.
Όλα αυτά τα αισθήματα αδυναμίας, ο φόβος της απώλειας, η αίσθηση κινδύνου και προδοσίας, που πυροδοτούν την ζήλια, τείνουν στην παρερμήνευση αθώων κοινωνικών συναναστροφών καθιστώντας, σε ακραίες περιπτώσεις, μια σχέση επικίνδυνη. Αν και η ζήλια, λοιπόν, εκφράζει ένταση και θυμό, αυτό πηγάζει από ένα αίσθημα αδυναμίας και όχι ισχύος. Η κακοποίηση συμβαίνει σε μια προσπάθεια απάλειψης αυτής της αδυναμίας.
Το πόσο συχνά ζηλεύουμε και το πώς το εκφράζουμε εξαρτάται από την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Επομένως, δεν είναι η ζήλια που χρήζει να θεραπευτεί, αλλά τα ίδια τα άτομα που αποτελούν αυτή τη σχέση, οφείλουν να αφιερώσουν χρόνο δουλεύοντας με τον εαυτό τους, τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, ώστε να νικήσουν αυτή την αρρώστια, ώστε να βρουν τι τους εμποδίζει «να δεσμευτούν, να δοθούν, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν». Και ας μην ξεχνάμε πως, εφόσον μιλάμε για ανθρώπινες σχέσεις, στυλοβάτη αυτών αποτελεί η διαρκής έκφραση του θαυμασμού και της αγάπης μας, ακόμα και αν αυτή θεωρείται δεδομένη, γιατί στις ανθρώπινες σχέσεις δεν υπάρχει τίποτα αυτονόητο και τίποτα δεδομένο.
