Του Δρ. Δημήτριου Καραμπερόπουλου,
Προέδρου Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα
Χιλιάδες Έλληνες και πολλοί Φιλέλληνες σκοτώθηκαν, έχυσαν το αίμα τους για την πολυπόθητη λευτεριά της Ελλάδος. Του Ρήγα όμως τον μαρτυρικό θάνατο γιορτάζουμε κάθε Ιούνιο και ο τόπος του μαρτυρίου του, ο Πύργος Νεμπόϊζα στο Βελιγράδι, έχει ανακηρυχθεί μνημείο.
Ο Ρήγας Βελεστινλής είναι εμβληματική φυσιογνωμία, από τις μοναδικές του νεώτερου Ελληνισμού και του Βαλκανικού χώρου, όχι για τον θάνατό του, αλλά για τα έργα του. Αυτά τον ανέδειξαν. Το στρατηγικό σχέδιο της επανάστασής του. Ο Θούριός του, «Ως πότε παλληκάρια», που δονούσε τις καρδιές των σκλαβωμένων ραγιάδων, μικρούς και μεγάλους, μορφωμένους και αμόρφωτους, άνδρες και γυναίκες. Η εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προσφέροντας στους σκλαβωμένους πρότυπο ανδρείας, αγωνιστικότητας και αποτελεσματικότητας. Το στρατιωτικό σχέδιο της επανάστασής του, πως μόνοι μας θα λευτερωθούμε, να μην προσβλέπουμε στων ξένων την βοήθεια, γιατί τα συμφέροντά τους εξυπηρετούν. Την Χάρτα της Ελλάδος με την αρχαία πολιτική διαίρεση σε επαρχίες και τοπαρχίες και ελληνική ονοματολογία, πρωτεργάτης έτσι της αντικατάστασης των ονομάτων του κατακτητή.Το πρωτοποριακό δημοκρατικό Σύνταγμά του, για την απελευθερωμένη μετά την επανάστασή του περιοχή των Βαλκανίων.
Έδωσε ο Ρήγαςμια ολοκληρωμένη απάντηση στο ερώτημα τόσων αιώνων σκλαβιάς: πώς, με ποιόν τρόπο θα ελευθερωθούμε. Έμαθεστους σκλαβωμένους Έλληνες τον «τρόπον της απελευθερώσεως» τους, όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο στρατηγός Μακρυγιάννης, «Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας».
Ο Ρήγας Βελεστινλής είναι από τις μοναδικές φυσιογνωμίες του Ελληνικού και του Βαλκανικού χώρου: διαφωτιστής, επαναστάτης, πολιτικός νους, στρατιωτικός νους, μάρτυρας, πατέρας της λευτεριάς μας, οραματιστής μιας δημοκρατικής πολιτείας, γι’ αυτό και ιδιαίτερα τιμούμε τον μαρτυρικό θάνατό του.
