Εντυπώσεις από μία ξεχωριστή εκδήλωση
Στη γενέτειρα του εθνομάρτυρα Ρήγα Βελεστινλή στο Βελεστίνο, στο Πνευματικό Κέντρο, ο Σύλλογος Περιβολιωτών Βελεστίνου σε συνεργασία με τον Λαογραφικό Σύλλογο Βλάχων Βέροιας παρουσίασαν την περασμένη εβδομάδα τη θεατρική παράσταση με τίτλο «Κούσκρα Πιρβολεάτα», «Συμπεθέρα από το Περιβόλι».
Μία παράσταση της θεατρικής ομάδας του δραστήριου Συλλόγου της Βέροιας, ένα γαμήλιο θεατρικό δρώμενο, που αναφέρεται στα ήθη και τα έθιμα των Βλάχων, της Ζωής Παπαζήση – Παπαθεοδώρου από ερασιτέχνες ηθοποιούς στη βλάχικη γλώσσα με ελληνικούς υπέρτιτλους (!), ώστε και όλοι να μπορούν να κατανοήσουν την υπόθεση του έργου.
Η συγγραφέας Ζωή Παπαζήση – Παπαθεοδώρου, που μας «αποχαιρέτησε» νωρίς, το 2017, σε ηλικία 66 ετών, καθηγήτρια στο επάγγελμα, με καταγωγή από το Περιβόλι Γρεβενών, δημιούργησε σημαντικό έργο για τις παραδόσεις των Βλάχων, με την έκδοση των βιβλίων «Τα τραγούδια των Βλάχων», «Παραμύθια των Βλάχων» κ.ά.
Η γλώσσα αποτελεί το κύριο στοιχείο πολιτισμικής ταυτότητας των Βλάχων, οι οποίοι διέφεραν από άλλες ομάδες που διαβιούσαν με τον ίδιο τρόπο. Η παράσταση ήταν εύκολα κατανοητή για τους βλαχόφωνους, αν και μεταξύ αυτών υπάρχουν διαφορές.
Υπάρχει μια βασική διάκριση των βλάχικων διαλέκτων σε δύο ομάδες, που παίρνουν το όνομά τους από τον γλωσσικό αυτοπροσδιορισμό armaneashti και ramaneshti (που σημαίνει αρμανικά σε κάθε μία από τις ομάδες διαλέκτων). Οσοι μιλούν ramaneshti αποκαλούνται Αρβανιτόβλαχοι (Φαρσεριώτες), ενώ για εκείνους που μιλούν armaneashti δεν υπάρχει κοινά αποδεκτή ονομασία. Με βάση αυτή τη γενική διάκριση, οι περισσότεροι Βλάχοι του ορεινού συνεχούς του Γράμμου και της Πίνδου μιλούν armaneashti, ενώ εκείνοι της Νότιας Αλβανίας (Μοσχοπολίτες, Φαρσεριώτες κ.ά.) μιλούν ramaneshti. Ετσι οι Βλάχοι της περιοχής Αλμυρού και Σέσκλου είναι Φαρσεριώτες και μιλούν ramaneshti γιατί κατήλθαν από της περιοχή Φράσαρι της Βορείου Ηπείρου (γι’ αυτό και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σέσκλου ονομάζεται «Φράσαρι»), ενώ οι Περιβολιώτες Βλάχοι μιλούν armaneashti, οι διαφορές όμως αυτές δεν αλλοιώνουν στην ουσία τη βλάχικη γλώσσα. Ας σημειωθεί ότι το Φράσι ή Φράσαρι, χωριό κοντά στην Πρεμετή, αποτελεί το λίκνο του αλβανικού έθνους, αφού εκεί γεννήθηκαν οι επικοί συγγραφείς του αδελφοί Φράσι, Αμντούλ, Ναϊμ και Σαμί.
Η προσπάθεια του Συλλόγου της Βέροιας είναι πολύ σημαντική καθόσον συμβάλλει στη διατήρηση της βλάχικης γλώσσας και θα πρέπει να βρει μιμητές στην περιοχή της Θεσσαλίας, ανεβάζοντας δική τους παράσταση.
Καλαίσθητο επίσης το ημερολόγιο του Συλλόγου Περιβολιωτών Ν. Μαγνησίας, με τις βρύσες του Περιβολιού και την αναγραφή των μηνών στα βλάχικα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΤΟΥ
