Η παρατεταμένη ύφεση, η υψηλή ανεργία και ο μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολουμένων και μεταναστών, αποτελούν βασικούς παράγοντες για την αδήλωτη εργασία στη χώρας μας, σύμφωνα με ανάλυση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Επικαλούμενη λοιπόν στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), η μελέτη αναφέρει ότι η αδήλωτη εργασία έχει ανέλθει στο 30% στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας και συνδέεται με την ανάπτυξη της παραοικονομίας, η οποία εκτιμάται στο 25% περίπου του ΑΕΠ της χώρας.
Η ανάλυση του ΙΟΒΕ συνδέει επίσης την εμφάνιση της αδήλωτης εργασίας με το ύψος του μη μισθολογικού κόστους, που καταβάλλεται από εργοδότες και εργαζόμενους, και επισημαίνει ότι πολλές επιχειρήσεις καταφεύγουν στη μη καταβολή φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, αποσκοπώντας -λανθασμένα όμως- στον περιορισμό του λειτουργικού τους κόστους.
Η τακτική αυτή συνεπάγεται σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, μεγάλες απώλειες για τα ασφαλιστικά ταμεία και αποτελεί μια μορφή αθέμιτου ανταγωνισμού στην επιχειρηματικότητα, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την εργατική νομοθεσία να αντιμετωπίζουν δυσκολίες να επεκτείνουν (ή ακόμα και να διατηρήσουν) τη δραστηριότητά τους.
Ακόμη, η βαθιά ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία την τελευταία τριετία, η υψηλή ανεργία και οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αποτελούν επίσης παράγοντες που ευνοούν την αδήλωτη εργασία, ενώ μεταξύ των θεσμικών παραγόντων, ως κυριότεροι επισημαίνονται η χαμηλή εμπιστοσύνη στην οργάνωση του κράτους και στο πολιτικό σύστημα, οι ισχυροί οικογενειακοί δεσμοί και η θετικά προσκείμενη συμπεριφορά προς την ανασφάλιστη εργασία.
Αντίστοιχα, ως κυριότεροι πολιτικοί παράγοντες για την εμφάνιση του φαινομένου προβάλλονται το ανεπαρκές κοινωνικό κράτος (π.χ. χαμηλά κοινωνικά επιδόματα), το ύψος της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ στους κυριότερους κοινωνικούς – οικονομικούς παράγοντες εντάσσονται η παραγωγική δομή της οικονομίας και το μέγεθος της παραοικονομίας.
Στην αδήλωτη εργασία σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, σε δυσμενή θέση βρίσκονται οι άνεργοι και κυρίως οι μακροχρόνιοι άνεργοι, οι οποίοι στην αναζήτηση εργασίας αδυνατούν να διαπραγματευθούν τους όρους, αλλά και τις συνθήκες με τις οποίες απασχολούνται, με συνέπεια να στερούνται βασικών εργασιακών δικαιωμάτων. Μόνο που δεν ρώτησε κανείς αυτούς τους εργαζόμενους, εάν έχουν την πολυτέλεια να αρνηθούν ακόμη και αυτό το «κουτσό» μεροκάματο χωρίς ένσημα όταν πρέπει να βρούνε τρόπο να ανταπεξέλθουν έστω και στα απαραίτητα που χρειάζεται μία οικογένεια για να μπορεί να επιβιώσει.
Για αυτό και τέτοιου είδους μελέτες παραμένουν πάντα στα συρτάρια, διότι δεν λαμβάνουν υπόψη αφενός όλα τα κοινωνικά δεδομένα και αφετέρου δε προτείνουν λύσεις που να είναι εφικτές και προσαρμοσμένες στη σημερινή κατάσταση.
Μία κατάσταση που παραμένει ρευστή πέντε μήνες μετά την εναλλαγή στην κυβέρνηση και με μία νέα συμφωνία προ των πυλών -όπως έλεγαν χθες τα διεθνή ΜΜΕ- που ωστόσο δεν ξέρουμε ακόμη τι περιλαμβάνει.
Είναι γνωστό ότι η αναπάντεχη αύξηση του ποσοστού ψήφων που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 6ης Μαΐου οφειλόταν κατά βάση στην απλόχερη υπόσχεση που είχε δώσει ότι, εκτός από την καταγγελία και την ακύρωση του Μνημονίου θα επανέφερε τους μισθούς και τις συντάξεις στα προ του Μνημονίου επίπεδα.
Ετσι ένα μεγάλο κομμάτι ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ αλλά και αρκετοί άλλοι μέχρι πρότινος ψηφοφόροι της Ν.Δ., μετατοπίσθηκαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζοντάς τον. Το κριτήριο για την ψήφο δηλαδή της συγκεκριμένης κατηγορίας ψηφοφόρων ήταν οι υποσχέσεις που έλαβαν για αποκατάσταση των μισθών και των συντάξεών τους καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταργούσε το Μνημόνιο και θα «μοίραζε» αποκαταστάσεις μισθών.
Ας ελπίσουμε ότι στη συμφωνία που έρχεται… όλες αυτές οι δεσμεύσεις θα περιλαμβάνονται, όπως επίσης ότι θα λαμβάνονται υπόψη, τα καμπανάκια του ΙΟΒΕ, τόσο για την αδήλωτη εργασία όσο και για την ύφεση. Πριν να είναι αργά.
