ΣΤΑΓΙΑΤΕΣ: Το χωριό με τα γάργαρα νερά

23 Μαρτίου 2012 - 18:44

Χωριό χτισμένο σε πλαγιά του Πηλίου, με όμορφη θέα στο Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο. Παραδοσιακά σπίτια και αρχοντικά αξιόλογης αρχιτεκτονικής, πλακόστρωτα καλντερίμια, τρεχούμενα νερά συνθέτουν την εικόνα του οικισμού. Οι Σταγιάτες είναι ένα χωριό βυθισμένο στο πράσινο, ήρεμο και γαλήνιο, ιδανικός τόπος για περιήγηση στα ήσυχα μονοπάτια του, δίνει την εντύπωση πως είναι ξεχασμένο μέσα στο χρόνο.

Απέχουν μόλις 11 χλμ. από το Βόλο και βρίσκονται σε 340μ. υψόμετρο, χτισμένες επάνω σ’ ένα βράχο, με εκπληκτική θέα από την πλατεία του χωριού προς το Βόλο. Το χωριό απέχει 2χλμ. από τον κεντρικό δρόμο.

Οι Σταγιάτες ήταν φημισμένες από τα πολύ παλιά χρόνια για τις πολλές βιοτεχνίες που υπήρχαν εδώ και για τις εξαγωγές, σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό με Πηλιορείτικα λουκάνικα.

Εδώ πρωτοπαρασκευάστηκαν τα υπέροχα λουκάνικα “Στράκας” που η παραγωγή τους συνεχίζεται στο Βόλο ακόμη και σήμερα. Οι λεγόμενοι «Λουκανικάδες» ήταν οι μόνοι σ’ όλη την Ελλάδα που γνώριζαν τόσο καλά την τέχνη και τα μυστικά για την παρασκευή του. Οι σημερινοί Σταγιώτες νιώθουν υπερήφανοι για το υπέροχο αυτό προϊόν τους, που αποτελεί συνταγή και έμπνευση ολότελα δική τους. Στο τέλος του Ιουλίου διοργανώνεται η γιορτή του Λουκάνικου με μουσική, χορό, τραγούδια και φυσικά λουκάνικα, και γίνεται η επίδειξη παρασκευής τους με τον παραδοσιακό τρόπο.

Ένα ακόμη πράγμα για το οποίο πρέπει να είναι περήφανες οι Σταγιάτες είναι τα πλούσια νερά τους. Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται μια παραδοσιακή βρύση, η οποία χτίστηκε επί τουρκοκρατίας και επάνω της είναι τοποθετημένη μια πλάκα με την επιγραφή κάποιου Τούρκου, όπως αναφέρουν οι παλιοί, στην οποία, ο ίδιος ο Τούρκος, γράφει ότι η άρρωστη γυναίκα του γιατρεύτηκε από τα γάργαρα νερά της. Η τοπική παράδοση θεωρεί τη βρύση αυτή κτίσμα του βοεβόδα της Μακρινίτσας στις αρχές του 19ου αιώνα.

Για την ονομασία του χωριού διατυπώθηκαν τέσσερις εκδοχές. Η πρώτη το θέλει να έχει σχέση με τους Σταγούς (Καλαμπάκα) από όπου ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οι μετακληθέντες, κατά τον Γ. Χαζτηκώστα από τον χωροδεσπότη της Δημητριάδας Κωνσταντίνο Μελισσηνό τεχνίτες, που ανήγειραν για λογαριασμό του το 13ο αιώνα Μονή Οξείας Επισκέψεως στην Μακρινίτσα άποψη που υιοθετείται από τους κατοίκους του χωριού.

Η δεύτερη κατά τον Κορδάτο έχει σχέση με τα στάια, που στα σλαβικά σημαίνει «σταθμός» μέρος που σταθμεύουν άρα «χάνια». Η Τρίτη διατυπωμένη από τον Σκουβαρά, θέλει το τοπωνύμιο κυριώνυμο, προερχόμενο από κάποιον Στάη ή Στάγια.

Η τέταρτη του Ν. Πίτσου ως προερχόμενο από την ισχυρή ελληνική ρίζα σταγ-, από την οποία προέρχονται και οι «στάγες», δηλαδή σταγόνες, σταλαγματιές.

Το χωριό γνώρισε μεγάλη βιοτεχνική ανάπτυξη τα χρόνια 1750-1850. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Σταγιάτες ήταν «μαχαλάς» της Μακρινίτσας και όπως λένε οι πηγές είχαν αξιόλογη βιοτεχνία βαμβακερών υφασμάτων που ύφαιναν οι γυναίκες ενώ και οι περισσότεροι άντρες ήταν τεχνίτες. Είναι επίσης γνωστό πως με τα τρεχούμενα νερά του χωριού δούλευαν αρκετοί μύλοι καθώς και «ντριστέλες», νεροτριβεία δηλαδή.

Αξιοθαύμαστες είναι οι τοποθεσίες Αλωνάκι, Κρύα Βρύση και Πλατανάκος, όλες με τρεχούμενα νερά και βρύσες, εκ των οποίων δύο φέρουν στις πέτρες τους αραβική γραφή. Στην περιοχή υπάρχει το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, στο οποίο μονάζουν δεκαπέντε καλόγριες.

Στις Σταγιάτες πραγματοποιούνται αρκετά πανηγύρια, όπως του Αγίου Σεραφείμ και του Αγίου Αθανασίου που είναι και ο πολιούχος του χωριού.

Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Εξωραϊστικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος "Άγιος Σεραφείμ", ο οποίος διοργανώνει ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το καλοκαίρι, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων, εξελίσσονται τα "Σταγιάτεια Νάματα", τα οποία διαρκούν δέκα ημέρες.

Η γιορτή λουκάνικου

Στην Κεντρική Πλατεία των Σταγιατών πραγματοποιείται κάθε χρόνο η καθιερωμένη Γιορτή Λουκάνικου. Πρόκειται για μια από τις παραδοσιακές εκδηλώσεις που παρουσιάζονται κάθε καλοκαίρι στα χωριά του Δήμου Πορταριάς.

Στις εκδηλώσεις αυτές παρουσιάζονται τα παραδοσιακά προϊόντα του τόπου και κατά τη διάρκεια της γιορτής ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την αναβίωση του πατροπαράδοτου τρόπου παραγωγής λουκάνικων και να απολαύσει το λουκάνικό του στην ψησταριά με παραδοσιακό ντόπιο κρασί.

Ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος αναφέρει ότι η οικογένεια Στράκα, μαζί με άλλες πέντε οικογένειες από το 1850 είχαν δημιουργήσει μεγάλη παράδοση στην βιοτεχνία παραγωγής λουκάνικου στο χωριό, από ζώα που έφερναν ζωντανά κυρίως από τη Μακεδονία. Τα έσφαζαν πίσω από την εκκλησία του χωριού και με αγνά υλικά έφτιαχναν τα καλύτερα αλλαντικά της Ελλάδας, με ένα ειδικό τρόπο.

Μονοπάτια

Μέσα στη μοναδική ομορφιά του φυσικού τοπίου του Πηλίου, γνωρίζει άνθιση ο περιπατητικός τουρισμός. Ο επισκέπτης μαγεύεται περιδιαβαίνοντας τα μονοπάτια στις Σταγιάτες, έρχεται σε επαφή με την πολυμορφία της φύσης και γνωρίζει βαθύτερα και ουσιαστικότερα τον εαυτό του.

Υπάρχουν πολλά μονοπάτια λιθόστρωτα και αγροτικά εντός και εκτός των ορίων του χωριού, διαδρομές μέσα από τις οποίες ο περιηγητής συναντά παραδοσιακά κτίρια και μοναστήρια, πέτρινες βρυσούλες και παλιά ξωκλήσια βυζαντινής και νεώτερης ιστορικής σημασίας.

Που θα μείνετε

Στις Σταγιάτες δεν θα μπορέσετε να βρείτε κάποιο κατάλυμα ωστόσο μπορείτε να διαμείνετε σε ένα από τα ξενοδοχεία, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα αρχοντικά που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή και στα διπλανά χωριά.