Πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από την οικονομία, καθώς η διεθνής πιστωτική κρίση μπορεί να μην αγγίζει άμεσα τις ελληνικές τράπεζες που δεν είναι εκτεθειμένες στην αγορά στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου, αλλά η μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων, η άνοδος του πληθωρισμού και η ανακοπή των ρυθμών ανάπτυξης αποτελούν εκρηκτικό μείγμα.
Σύμφωνα με έκθεση του αναλυτή της Goldman Sachs Γιαν Χάτζιους , η οποία δημοσιοποιήθηκε προχθές, προαναγγέλλει απώλειες 400 δισ. δολαρίων για τις τράπεζες και τις χρηματιστηριακές εταιρείες, εξαιτίας της έκθεσής τους στα subrime δάνεια. «Βρισκόμαστε ακόμη στην πρώτη σελίδα του δράματος» εκτιμά ο κ. Χάτζιους.
Αλλά και η έρευνα που διενήργησε μεταξύ επιφανών οικονομικών και χρηματιστηριακών αναλυτών η Wall Street Journal σε ανάλογο συμπέρασμα καταλήγει: Η κρίση δεν έχει ακόμη παρέλθει. Μόνο το 25% των ειδικών που μετείχαν στην έρευνα της αμερικανικής εφημερίδας πιστεύει ότι τα δύσκολα αποτελούν παρελθόν. Το 50% πιστεύει ότι βρισκόμαστε στο μέσον της κρίσης και το 25% ότι προσώρας έχουμε δει μόνο την κορυφή του παγόβουνου.
Κληθέντες να αναφέρουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο που κατά τη γνώμη τους ελλοχεύει για την αμερικανική οικονομία, το 30% των ειδικών θεωρεί ότι αυτός είναι η κρίση στην αγορά ακινήτων. Ελάχιστα χαμηλότερο είναι το ποσοστό (28%) εκείνων θεωρούν ως μείζονα απειλή την πιστωτική κρίση, ενώ μόνο το 16% αναφέρει ως πιο επικίνδυνη την κούρσα των τιμών του πετρελαίου.
Ζημιές 2-4 τρισ. δολάρια
Στο ερώτημα πώς η πιστωτική κρίση επηρεάζει την πραγματική οικονομία απαντά γλαφυρά ο κ. Χάτζιους της Goldman Sachs: «Η ζημιά για την οικονομία μεγεθύνεται επειδή οι τράπεζες και τα hedge funds έχουν υπερδανειστεί για να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις τους, που αποδεικνύονται πολύ παρακινδυνευμένες και ως επί το πλείστον ατυχείς. Υπολογίζουμε ότι οι συνολικές επισφάλειες μπορεί να φθάσουν στα 400 δισ. δολάρια. Αλλά αν οι επενδυτές αντιληφθούν ότι οι πιθανές απώλειές τους είναι οι μισές, δηλαδή μόνο 200 δισ. δολάρια, θα πρέπει να περιορίσουν τις χορηγήσεις τους κατά 2 τρισ. δολάρια».
Ο Αμερικανός οικονομολόγος εξηγεί ότι για κάθε ένα δολάριο που διαγράφεται ως επισφάλεια στον κλάδο στεγαστικών δανείων η μείωση του δανεισμού είναι υπερδεκαπλάσια, δηλαδή μπορεί να ξεπεράσει τα 10 δολάρια. Αρα «οι μακροοικονομικές επιπτώσεις από την κάμψη της στεγαστικής πίστης μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες από τις αρχικώς εκτιμηθείσες». Με την απλή αριθμητική και με βάση τις εκτιμήσεις του αναλυτή, το οικονομικό κόστος της κρίσης μπορεί να φθάσει στις ΗΠΑ στα 4 τρισ. δολάρια (δέκα φορές τα 400 δισ. δολάρια που ενδέχεται να φθάσει η «μαύρη τρύπα» της subprime αγοράς).
Η ελληνική οικονομία
Εξαιτίας της διεθνούς κρίσης και της αρνητικής ψυχολογίας που διαμορφώνεται τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση επηρεάζεται αρνητικά και η ελληνική οικονομία, παρ΄ ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι εκτεθειμένες στους πιστωτικούς κινδύνους. Ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφης δηλώνει ότι η χρηματοπιστωτική κρίση δεν επηρεάζει ιδιαιτέρως την Ελλάδα, ενώ ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους, που θα κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη Τρίτη, θα επιμένει στις προβλέψεις του προσχεδίου για υψηλή ανάπτυξη. Στον προϋπολογισμό αυξάνει οριακά μόνο η εκτίμηση για τον πληθωρισμό.
Ωστόσο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τονίζει στην τελευταία έκθεσή του ότι οι χώρες με υψηλό χρέος και μεγάλες δανειακές ανάγκες, όπως η Ελλάδα, κινδυνεύουν περισσότερο από τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τα προβλήματα ρευστότητας που παρουσιάστηκαν στις διεθνείς αγορές κάνουν πιο δύσκολο το έργο της χρηματοδότησης του δημοσίου χρέους.
Επιπλέον, η αναμενόμενη αύξηση των πληθωριστικών κινδύνων λόγω των υψηλών τιμών του πετρελαίου εκτιμάται ότι θα ενισχύσει τις πληθωριστικές πιέσεις παγκοσμίως, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα τα επιτόκια, ανεβάζοντας το κόστος του δανεισμού και επιβαρύνοντας τη δημοσιονομική κατάσταση. Κινδύνους ελλοχεύει η ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων και στο εσωτερικό, καθώς μάλιστα ο ρυθμός πιστωτικής ανάπτυξης είναι από τους υψηλότερους στην ευρωζώνη. Ιδιαιτέρως για την αγορά ακινήτων, μια πιθανή αδυναμία αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων μπορεί να οδηγήσει σε πτώση των τιμών των ακινήτων.
Αλλά και γενικότερα, ένας συνδυασμός υψηλότερων επιτοκίων και πετρελαίου θα μειώσει το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, αυξάνοντας τις πιέσεις για μισθολογικές αυξήσεις και απειλώντας την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Την κατάσταση αναμένεται να επιδεινώσει μια αύξηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
