Ο κύριος Λ.Μ. έφτασε σε ηλικία ογδόντα χρόνων κι όλη του τη ζωή είναι έρημος και μόνος. Αυτό συνέβη λόγω έλλειψης αυτοπεποιθήσεως και σκοπού. Και να πώς έγιναν τα πράγματα:
Ο κύριος Λ.Μ., γόνος μεγαλοαστικής οικογενείας, ανήκε σε μια κοινωνική τάξη όπου υπάρχει πιο πολλή συμβατικότητα από πίστη, έρωτας μόνον για λόγους άνεσης και η όποια αγνότητα προέρχεται από έλλειψη επιλογών και λόγω δύσκολων γούστων, που σε περιορίζουν μέσα σ’ ένα μικρό κύκλο ιδιαίτερων προτιμήσεων. Όλα τα παραπάνω ίσως να μην στέκονταν εμπόδιο στον Λ.Μ. και να μπορούσε έστω και δύσκολα να τα υπερβεί, αν δεν είχε την ατυχία να ζει σε μια εποχή κατά την οποία η αξία ενός άντρα καθοριζόταν με βάση την οικονομική του επιφάνεια και το κέρδος που έβγαζε από τις ενασχολήσεις του. Πράγματι, μήπως αυτή δεν είναι η αντίληψη που διαχύθηκε προς τα κάτω με τρόπο ώστε όταν λένε σήμερα για κάποιον οι μικροαστοί ότι είναι επιτυχημένος, να εννοούν ακριβώς εκείνον που έχει και συνεχίζει να βγάζει πολλά λεφτά, αδιάφορο με ποιον τρόπο τα καταφέρνει;
Η μικροαστική εκδοχή του θέματος είναι η χυδαία απόληξη μιας διαφορετικότερης αντίληψης, την οποία ενστερνιζόταν ο πατέρας του Λ.Μ., που δεν αποφάσιζε να χρησιμοποιήσει σκάρτο υλικό στο εργοστάσιό του, παρότι οι καταναλωτές δεν ήταν διόλου απαιτητικοί. Είχε ακόμα εκείνη την παλιά, αρχοντική και συνάμα συγκινητική προσήλωση στην ποιότητα του προϊόντος του που έφεραν οι αστοί κατά τον 19ο αιώνα και της οποίας η γνησιότητα είχε αντανάκλαση απ’ ευθείας στον χαρακτήρα του. Η πίστη στον εαυτό του εξαρτώνταν από την πίστη στο προϊόν του, το μεγαλείο του, η ομορφιά και η δύναμη ήταν συνάρτηση εκείνου που παρήγαγε και τα χρήματα που κέρδιζε βασίζονταν σε ηθικές, όπως πίστευε, αρχές. Έτσι προμήθευε την αγορά με άριστα προϊόντα, που οι καταναλωτές εκτιμούσαν όσο τα άθλια προϊόντα των ανταγωνιστών του. Όταν τα πράγματα έφτασαν στο απροχώρητο, ο γέρος έχασε το εργοστάσιο μαζί με την τιμή του, έκανε για έναν χρόνο μερικούς σύντομους περιπάτους και τέλος έναν μακρύτερο ως το νεκροταφείο.
Ο Λ.Μ. κληρονόμησε από τον πατέρα του ένα κατεστραμμένο οικογενειακό όνομα και καθόλου λεφτά. Μολονότι του έδωσαν μια ανώτερη θέση σε μια επιχείρηση, ποτέ εντός του δεν αποκαταστάθηκε η αυτοπεποίθησή του, γιατί τα χρήματα που κέρδιζε ήταν ελάχιστα σε σχέση με όσα προσδοκούσε. Τι καιροί κι αυτοί που ανάγκαζαν τον γιο ενός μεγαλοαστού να γίνεται υπάλληλος, μόνο και μόνο για να φοράει καλύτερα ρούχα! Άλλωστε οι γύρω του δεν τον εκτιμούσαν, δεδομένου ότι ήταν ο κάτοχος των κλειδιών μιας επιχείρησης που δεν του ανήκε. Σύμφωνα με τα μέτρα της εποχής, η αξία του ως άντρα ήταν μηδαμινή. Αποτραβήχτηκε λοιπόν στον εαυτό του και έτσι φτάσαμε ως εδώ…
Η αξία ενός άντρα
