Oργής νοσούσης εισίν ιατροί λόγοι (γιατρός τα λόγια πάνω στης οργής τη βράση).
Ωκεανός, Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης
Σ αυτή την συγκυρία είναι δεδομένη και δικαιολογημένη η οργή των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Είναι όμως εξίσου δικαιολογημένη και γνήσια η οργή των στελεχών;
Σ αυτό το ερώτημα θέλησα κυρίως να απαντήσω επειδή υπέστην την βάσανο της ακρόασης μέσω Ιντερνετ όλων σχεδόν των ομιλιών στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ (πλην εκείνων που προσέβαλαν το αισθητήριό μου, πολιτικό ή γλωσσικό) φορτισμένων με πολλή οργή. Πήρα λοιπόν το μικρό καλάθι μου, αξιολόγησα και καταγράφω –για να καταστείλω συν τοις άλλοις και την οργή μου για την εκλογική συντριβή που προηγήθηκε.
Το Εθνικό Συμβούλιο παρέμεινε μικρότερο των προσδοκιών μου. Ενσωμάτωνε εκφάνσεις του κακού μας εαυτού, παράδοξα, αντιφάσεις, υπερβάσεις, κοντές μνήμες, αδειάσματα. Με αντάλλαγμα την πεντάλεπτη χρήση του βήματος, ωσεί να επρόκειτο περί κολυμπήθρας που ξέπλενε και αγιοποιούσε. Χωρίς όσον με αφορά να κορεσθεί η πείνα τρεισήμισι χρόνων για πολιτική ουσία και ειλικρίνεια.
Αναγνωρίζω ότι όσοι εγκαίρως είχαν πάρει θέσει και είχαν διαμαρτυρηθεί για τις αστοχίες του κόμματος, νομιμοποιούνται να τις επισημάνουν εκ νέου στο εθνικό συμβούλιο. Ένοιωσα έκπληξη όμως όταν διαπίστωσα ότι για τα αίτια της ήττας ήσαν αυστηρότεροι πολλοί από όσους ευεργετήθηκαν από στρεβλές διαδικασίες κατά παράβαση του καταστατικού. Κάποια μέλη στράφηκαν π.χ. εναντίον εκείνων των νομαρχιακών επιτροπών, των οποίων η αδράνεια ή συνενοχή επέτρεψε να αναπτύξουν προσωπικές στρατηγικές ενόψει των εθνικών εκλογών. Ας πρόσεχαν –οι νομαρχιακές– θα έλεγε κανείς. Συμφωνώ.
Προκαταβολικά βεβαίως οφείλω να πω ότι ανάμεσα στον ολοφυρμό ξεχωρίζουν οι τοποθετήσεις των “Νεστόρων”. Έστω και αν διαφωνείς μαζί τους, αναγνωρίζεις ότι η πολιτική δεν είναι μόνο ταλέντο και τέχνη, είναι και εμπειρία. Την οποία κατέχουν όσοι επενδύθηκαν με κόστος και όσοι θυμίζουν στον εαυτό τους ότι στα κόμματα δεν πηγαίνουμε για να συναντούμε όσους μας είναι απόλυτα αρεστοί και όσους δεν μας αντιλέγουν, αλλά για να συμμετέχουμε στη ζύμωση των ιδεών, αποδεχόμενοι προκαταβολικά ότι το προϊόν της ζύμωσης δεν θα περιέχει παρά ψήγματα μόνο απ ό,τι προσφέραμε. Από αυτούς ήλθε συχνά η υπενθύμιση ότι το Εθνικό Συμβούλιο δεν έπρεπε να στοχεύει μόνο στην χαρτογράφηση των αιτίων της ήττας. Συμφωνώ μαζί τους, διότι η ανάλυση και αποτίμηση της ήττας δεν μπορεί να επιτελεσθεί ως εξορκισμός, δεν πρέπει να εξαντληθεί σε ένα διήμερο αφηγηματικών ομολογιών.
Εξίσου εντυπωσιακός ήταν ο αυτοφραγγελισμός ορισμένων στελεχών: φταίω, αλλά μόνο διότι δεν μίλησα. Παραλλαγή αυτού το “όχι εγώ – αυτοί”, του οποίου την υπέρτατη εκδοχή -“δεν ήμουν εγώ ούτε οι απλοί σύντροφοι υπεύθυνοι του προεκλογικού αγώνα”– άκουσα από τα χείλη του συντρόφου που έφερε το βάρος των επιλογών για την Θεσσαλία. Ωσεί παιδίον κρυπτόμενον όπισθεν των αθώων συμμαθητών του δια να μη τιμωρηθεί δια τας σκανδαλίας του.
Παράλληλα ήταν έκδηλη η δυσκολία πολλών στελεχών να συλλογισθούν, να σκεφθούν, βάζοντας τον εαυτό τους στη θέση ενός μεγάλου συλλογικού μηχανισμού που ενεργεί πάνω από τα άτομα. Οι θέσεις τους δεν εκφραζόντουσαν με λόγους αλλά με βλήματα κατευθυνόμενα κατά άλλων στελεχών. Που συχνά έπληγαν το ίδιο το κόμμα, κυρίως όταν μετέφεραν τα όρια αριστεράς και δεξιάς στο εσωτερικό του κόμματος.
Φοβούμαι ότι πολλές αντιδράσεις κινήθηκαν από ένα περίεργο ατταβισμό: ναι μεν ως σύνολη παράταξη δεν νικήσαμε την ΝΔ, αλλά το υποσύνολο του ΠΑΣΟΚ στο οποίο ανήκω κατήγαγε νίκη επί ενός άλλου υποσυνόλου του ΠΑΣΟΚ. Κατά συνέπεια οι ιδέες που ηττήθηκαν από την ΝΔ δεν ήταν οι δικές μου, αλλά αυτές του ηττημένου υποσυνόλου του ΠΑΣΟΚ. Είναι βεβαίως φυσικό και ανθρώπινο να καταλαμβάνεται κανείς από το libido dominandi, τη διάθεση επικράτησης των ιδεών του, όχι όμως μέχρι του σημείου να επιδιώκει την αποπομπή του αντίθετου σχηματισμού από το κόμμα.
Αν συνεχίσουμε έτσι, ελλοχεύει αληθώς ο κίνδυνος το επικείμενο Συνέδριο να μετατραπεί σε “Επιτροπή αλή
