ΤΟΠΙΚΑ

Η βρώσιμη ελιά και η μακροζωία ~ Αντικείμενο μελέτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

η-βρώσιμη-ελιά-και-η-μακροζωία-αντικεί-861862

Η μοναδικότητα του ελαιώνα της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας και τα πρώτα ευρήματα της έρευνας του καθηγητή Δημήτρη Κουρέτα

Σημαντικό εργαλείο προβολής της ελαιοκομίας και των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να αποτελέσει η μελέτη βιοδραστικότητας της σύστασης του ελαιολάδου των παραδοσιακών ελαιώνων της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας, που εκπονείται από το Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτρη Κουρέτα και χρηματοδοτείται από τον Δήμο Αλμυρού.

Η διάρκεια της μελέτης είναι τριετής. Οταν ολοκληρωθεί, ο ελαιώνας της ΝΔ Μαγνησίας θα λάβει το ειδικό σήμα ευρωπαϊκής πιστοποίησης AFQ και θα είναι από τους πρώτους παγκοσμίως, που θα εξασφαλίσει μία τέτοια πιστοποίηση, γεγονός που θα ενισχύσει την προστιθέμενη εμπορική αξία της ελιάς και του ελαιόλαδου της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας.

Στον πρώτο κύκλο μελέτης αντιπροσωπευτικά δείγματα ελαιόλαδου των παραγωγών της περιοχής υποβλήθηκαν στα αυστηρά και λεπτομερή πρωτόκολλα ελέγχου, στα οποία υποβάλλεται κάθε προϊόν, σύμφωνα με τον εγκεκριμένο από την ΕΕ Κανονισμό Πιστοποίησης AFQ της FOODOXYS (Τεχνοβλαστού του Παν/μιου Θεσσαλίας), για την εκτίμηση της ικανότητας της σύστασής του να εξουδετερώνει πληθώρα συνθετικών και φυσικών ελεύθερων ριζών.

Παράλληλα, ελέγχθηκε η ικανότητα πρόληψης βλαβών στο DNA, επαγόμενων από τη δράση των ελευθέρων ριζών, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε μεταλλάξεις. Τέλος, εκτιμήθηκε η ικανότητα να προστατεύει σημαντικά ενδογενή βιομόρια, από οξειδωτικές βλάβες, που συνδέονται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και συσχετίζονται σε μελέτες με καρδιαγγειακά νοσήματα, νευρολογικές παθήσεις και τον καρκίνο.

Τα αποτελέσματα του πρώτου κύκλου της μελέτης για τα μοναδικά προϊόντα βρώσιμης ελιάς και ελαιολάδου του ελαιώνα της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας, που βρίσκονται στο επίκεντρο του εμπορικού ενδιαφέροντος, λόγω των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών και μπορούν να αποτελέσουν εχέγγυο μακροζωίας και σωστής διατροφής, απασχόλησαν την ημερίδα, που διοργάνωσαν την περασμένη Πέμπτη ο Δήμος Αλμυρού και το ΔΣ του Συνδέσμου Παραδοσιακών Ελαιώνων Νοτιοδυτικής Μαγνησίας «OLIVETO MAGNES» στον Πτελεό.

Ιδανικό πεδίο έρευνας, λόγω μοναδικότητας

Σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα, η ομοιογένεια του ελαιώνα, καθώς και τα μοναδικά στοιχεία, που τον χαρακτηρίζουν, δίνουν ένα ιδανικό πεδίο για ερευνητική αξιολόγηση, κάτι που θα γίνει για πρώτη φορά στον συγκεκριμένο ελαιώνα.

Ο ελαιώνας της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας, από τους παλαιότερους της χώρας, αλλά και παγκόσμια, με ιστορία 3.000 ετών, καθώς αποτελεί σημείο αναφοράς από την εποχή του Ομήρου, καταλαμβάνει έκταση 43.000 στρεμμάτων με περίπου 760.000 δέντρα.

Αποτελεί αμιγή μη γραμμική καλλιέργεια με ελαιόδεντρα μεγάλης ηλικίας (η πλειονότητα είναι ηλικίας άνω των 400 ετών), των οποίων οι κορμοί τους εμφανίζουν βαθιές πτυχώσεις και αποτελεί αναμφισβήτητα διαχρονικό φυσικό μνημείο.

Σημαντικό τμήμα των ελαιώνων, που βρίσκονται στις πλαγιές των λόφων, είναι διαμορφωμένο με πετρόκτιστα τοιχία, ώστε να συγκρατείται το χώμα, να αποφεύγονται οι διαβρώσεις τους εδάφους, αλλά και να διευκολύνεται η συγκομιδή του ελαιοκάρπου.

Η παρουσία παλαιών κτιρίων, που παραπέμπουν στη σημαντική ελαιοκομική ιστορία, είναι εμφανής στην περιοχή.

Η εμπορική υπεραξία και η ποιότητα

Σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα, η εμπορική υπεραξία των προϊόντων βρώσιμης ελιάς και ελαιολάδου και οι ευεργετικές τους ιδιότητες οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στα φαινολικά τους συστατικά.

Ωστόσο, πολύ σημαντικό ρόλο έχει και η βιοδραστική αποτίμηση των προϊόντων, καθώς ο μοναδικός συνδυασμός ενώσεων, που υπάρχει στο κάθε ένα από τα προϊόντα, τα κάνει να έχουν τελείως διαφορετικές ιδιότητες σε ό,τι αφορά στην αντιοξειδωτική τους δυνατότητα, την προστασία του DNA κ.τ.λ.

Σε διάφορες ερευνητικές μελέτες έχουν ελεγχθεί ουσίες, όπως η υδροξυτυροσόλη, η τυροσόλη, καθώς και τα παράγωγά τους (ολεασίνη, ολεοκανθάλη κ.ά.) ως φαινολικά συστατικά της ελιάς και του ελαιολάδου, για τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ασφάλεια των τροφίμων (EFSA) έχει γνωμοδοτήσει υπέρ συγκεκριμένου ισχυρισμού υγείας (ΕΚ 432/2012) αναδεικνύοντας την πολύτιμη βιολογική τους αξία.

Ωστόσο, με τον έλεγχο μεμονωμένων ουσιών, που μπορεί να περιέχονται στην ελιά και τα προϊόντα της, δεν εκτιμάται η συνολική βιοδραστική ικανότητα του προϊόντος. Παρ’ όλο που ένα προϊόν μπορεί να μην πιάνει τα απαραίτητα επίπεδα για ισχυρισμό υγείας από τα φαινολικά συστατικά (250 ppm), η συνολική δράση των ουσιών στο προϊόν μπορεί να προσδίδει σε αυτό πολύ σημαντική βιοδραστικότητα.

Η περιεκτικότητα του συνόλου των βιοδραστικών συστατικών είναι αρκετά ευμετάβλητη, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως γεωγραφική περιοχή, ποικιλία, καλλιεργητικές πρακτικές, μέθοδο επεξεργασίας της βρώσιμης ελιάς (χρήση αλκαλικού διαλύματος ή επεξεργασία με άλμη), το είδος του ελαιοτριβείου (διφασικό ή τριφασικό) που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ελαιολάδου κ.ά.

Πώς θα αυξηθεί η προστιθέμενη αξία του προϊόντος

Η χαρτογράφηση από πλευράς ευεργετικών ουσιών για την υγεία των προϊόντων ελιάς (βρώσιμη ελιά και ελαιόλαδο) του ελαιώνα Νοτιοδυτικής Μαγνησίας και η ολιστική αποτίμηση της βιοδραστικότητάς τους αποτελούν πρωταρχικό στόχο της ερευνητικής πρότασης.

Επιπλέον ο προσδιορισμός των ποιοτικών χαρακτηριστικών (οργανοληπτικών, φυσικών, χημικών) και η μελέτη της βιολογικής δράσης με μία εντελώς νέα μεθοδολογία, που περιλαμβάνει τρία στάδια και περιγράφηκε για πρώτη φορά το 2019 από την ερευνητική ομάδα του Τμήματος Βιοχημείας.

Σε συνδυασμό με τη χημική τους σύσταση (στερολών, τερπενίων, φαινολικών, λιπαρών και πτητικών συστατικών κ.τ.λ.) των προϊόντων ελιάς κα του ελαιώνα Νοτιοδυτικής Μαγνησίας αναμένεται να συμβάλλουν στον καθορισμό, για πρώτη φορά, του βιοδραστικού τους αποτυπώματος και στη διασφάλιση της ποιότητάς τους από περιπτώσεις νοθείας.

Με τη μεθοδολογία αυτή αυξάνεται η προστιθέμενη αξία του προϊόντος. Ο καθορισμός του χημικού και βιολογικού αποτυπώματος είναι ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος για τα brand name προϊόντα ελιάς της περιφέρειας γενικά. Το σύνολο των βιοδραστικών ουσιών, που έχουν ανιχνευθεί στην ελιά, το ελαιόλαδο, καθώς και τα άνθη και παρουσιάστηκαν από τα δείγματα της πρώτης χρονιάς, φαίνεται να προσδίδει σε αυτά πολύτιμες βιολογικές δράσεις, όπως αντιοξειδωτική, αντιμεταλλαξιγόνο, αντιική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή και καρδιοπροστατευτική.

Τέλος, τα εκχυλίσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ίδιων των προϊόντων, όσο και για τη χρήση τους ως πρώτες ύλες σε συμπληρώματα διατροφής, ένα πεδίο που η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει αφήσει ασαφές, σύμφωνα με τον καθηγητή.

ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου