Σε εξέλιξη βρίσκεται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το καινοτόμο πρόγραμμα που προτάσσει την άσκηση σαν «ασπίδα» κατά της άνοιας, και προκαλεί το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον. Στην παρούσα, η επιστημονική ομάδα υλοποιεί μελέτη με τη συμμετοχή εκατό ατόμων, με το καινοτόμο πρόγραμμα να έχει προκαλέσει αίσθηση, ενώ έχει ήδη δημοσιευθεί στο εξωτερικό.
Το καινοτόμο πρόγραμμα VRADA παρουσιάστηκε, σημειωτέον, στην 85η Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης, στο περίπτερο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρουσία της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκης Κεραμέως.
Το VRADA είναι ένα σύστημα εικονικού περιβάλλοντος για σωματική άσκηση ατόμων με άνοια και άνοια τύπου Alzheimer. Σκοπός του έργου είναι να αναπτύξει ένα ελκυστικό, καινοτόμο και αυτορρυθμιζόμενο πρόγραμμα άσκησης και προώθησης της υγείας σε ένα εικονικό περιβάλλον, ενσωματωμένο σε αθλητικά όργανα. Φορείς σύμπραξης είναι: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τ.Ε.Φ.Α.Α.), Biomechanical Solutions, ORamaVR Α.Ε., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Τ.Ι.).
Η παρουσίαση έγινε από τον αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών υποθέσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιάννη Θεοδωράκη, καθηγητή ΤΕΦΑΑ, συντονιστή του προγράμματος.
Μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο κ. Θεοδωράκης υπογραμμίζει ότι «το πρόγραμμα εστιάζεται στη χρήση της εικονικής πραγματικότητας στην άσκηση ατόμων με άνοια ή Αλτσχάιμερ και βρίσκεται στο τελικό στάδιο η μελέτη 100 ατόμων, η οποία εκπονείται σε συνεργασία με την Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ που έχει ως έδρα τη Θεσσαλονίκη».
Εκτεταμένη έρευνα τα τελευταία χρόνια, έχει καταδείξει την αξία της άσκησης για τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής και επίσης στην πρόληψη και αποκατάσταση πολλών ασθενειών και μεταξύ αυτών της άνοιας.
Εχοντας ως βάση τα παραπάνω επιστημονικά δεδομένα, η ερευνητική ομάδα έχει θέσει ως στόχο «να προλάβουμε την γνωστική έκπτωση των ατόμων με άνοια και αλτσχάιμερ μέσω της άσκησης» όπως υπογραμμίζει ο συντονιστής του προγράμματος.
Αναφερόμενος στα επιστημονικά δεδομένα που αξιοποιεί η ερευνητική ομάδα, ο συντονιστής του προγράμματος τονίζει ότι: «Οταν τα άτομα γυμνάζονται και κινούνται, έχουν μειωμένες πιθανότητες να νοσήσουν από άνοια και αλτσχάιμερ. Αυτά είναι τα δεδομένα. Το δεύτερο στοιχείο είναι πως ακόμη και στα πρώιμα στάδια της ασθένειας, αν το άτομο γυμνάζεται, τόσο περισσότερο καθυστερεί η εξέλιξη της ασθένειας».
Ασπίδα κατά της άνοιας η άσκηση και «αυτό προσπαθούμε να το αποδείξουμε μέσα από τη συγκεκριμένη εφαρμογή που δίνει πολλά πλεονεκτήματα» υπογραμμίζει ο κ. Θεοδωράκης.
Αυτορρυθμιζόμενο πρόγραμμα άσκησης
Ο σκοπός του έργου είναι να αναπτύξει ένα ελκυστικό, καινοτόμο και αυτορρυθμιζόμενο πρόγραμμα άσκησης και προώθησης της υγείας σε ένα εικονικό περιβάλλον, ενσωματωμένο σε αθλητικά όργανα.
Για τον σκοπό αυτό απαιτείται μια διεπιστημονική προσέγγιση με βάση τα πιο πρόσφατα ευρήματα της ψυχολογίας, της φυσιολογίας, και της τεχνολογίας της εικονικής πραγματικότητας. Ειδικότερα, στην ψηφιακή αυτή εφαρμογή θα συμπεριληφθούν από το χώρο της ψυχολογίας στρατηγικές αυτορρύθμισης όπως ο ορισμός στόχων και η αυτό-ομιλία.
Επίσης, το μοντέλο αυτό θα παρέχει στους συμμετέχοντες την δυνατότητα να αυτoρρυθμίζουν την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης σύμφωνα με διάφορα πρωτόκολλα της φυσιολογίας άσκησης, τα οποία και θα είναι εξατομικευμένα για τον κάθε ασθενή. Τα πρωτόκολλα άσκησης θα ρυθμίζονται σύμφωνα με ένα αριθμό παραγόντων οι οποίοι θα εμφανίζονται εντός του εικονικού περιβάλλοντος άμεσα, σε πραγματικό χρόνο. Δηλαδή την ώρα που το άτομο θα ασκείται θα βλέπει εντός του εικονικού περιβάλλοντος την απόσταση που έχει διανύσει, την ταχύτητα, την ένταση, τους καρδιακούς του παλμούς, την υποκειμενική αντίληψη της κούρασης καθώς επίσης και τα προσωπικά επίπεδα ικανοποίησης και ευχαρίστησης.
Επιπλέον το μοντέλο αυτό θα παρέχει σε κάθε συμμετέχοντα οπτικά ή ακουστικά ερεθίσματα και οδηγίες γύρω από διάφορους στόχους και οδηγίες που ο συμμετέχων θα μπορεί να διαλέγει να ακολουθήσει αυτές που τον ωφελούν ή τον ευχαριστούν περισσότερο σε κάθε χρονική στιγμή.
Νοητικές ασκήσεις
Επιλέγοντας τα ερεθίσματα αυτά, ο χρήστης θα μπορεί να ακούει οδηγίες ανά ορισμένα χρονικά διαστήματα ή θα μπορεί να τα επαναλαμβάνει ο ίδιος με τη βοήθεια διαφόρων ερεθισμάτων που θα παρέχονται από το πρόγραμμα. Νοητικές ασκήσεις εξάσκησης της μνήμης θα υποδεικνύονται επίσης την ώρα της άσκησης από το σύστημα. Αυτό το καινοτόμο αυτορρυθμιζόμενο πρόγραμμα εξάσκησης σε εικονικό περιβάλλον θα σχεδιασθεί αποκλειστικά για άτομα ηλικιωμένα, που υποφέρουν από προβλήματα όλων των κατηγοριών άνοιας και άνοιας τύπου Alzheimer, με απώτερο σκοπό την σωματική άσκησή τους, και ταυτόχρονα τη νοητική τους ενεργοποίηση και την εξάσκηση όλων των νοητικών τους λειτουργιών. Στο τέλος του προγράμματος άσκησης ο ασθενής θα έχει άμεσες πληροφορίες για την ποσότητα της άσκησης, για το χρόνο που αφιέρωσε σε ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης, κλπ.
Οι συνεργαζόμενες ομάδες, αρχικά θα αναπτύξουν το εικονικό περιβάλλον προσαρμοσμένο σε εργοποδήλατα, κατάλληλα για την άσκηση ηλικιωμένων ατόμων. Το περιβάλλον αυτό θα ελέγχεται σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής του, μέσω δοκιμαστικών εφαρμογών σε πληθυσμούς με άνοια διαφόρων επιπέδων, στα γυμναστήρια της Ελληνικής Εταιρίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών.
Όταν ολοκληρωθεί η εφαρμογή, με πειραματικές μελέτες θα εξετασθεί η αποτελεσματικότητα και η ελκυστικότητα του συστήματος με μια σειρά αξιολογήσεων νευροψυχολογικών, ψυχοκινητικών και νευροαπεικονιστικών. Με την ολοκλήρωση του έργου θα παραδοθεί για χρήση στην ιατρική κοινότητα ένα πρότυπο όργανο και ένα εξατομικευμένο σύστημα σωματικής άσκησης ατόμων με άνοια μέσω εικονικής πραγματικότητας.
