Ο Βολιώτης πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τα προβλήματα του κλάδου
Με επιπλέον υποχρεώσεις έχουν επιφορτιστεί οι συμβολαιογράφοι, οι οποίοι καλούνται να φέρουν σε πέρας πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, που επί της ουσίας είναι πέραν του αντικειμένου τους. Τα παραπάνω υπογραμμίζει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο Γιάννης Κόνσουλας, πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας. Απαριθμώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ο κλάδος, επισημαίνει ότι είναι εμφανές το αποτύπωμα της πανδημίας στον κύκλο εργασιών των συμβολαιογράφων, οι οποίοι παρατηρούν με προσοχή τη σταδιακή αύξηση στην κίνηση της κτηματαγοράς, που επηρεάζει, αναμφίβολα, και τον δικό τους κλάδο. Βάσει των νέων δεδομένων, που περιλαμβάνουν την ηλεκτρονική μεταβίβαση ακινήτων, αναλαμβάνουν επιπλέον αρμοδιότητες, πέραν της νομικής τους ιδιότητας, με τον πρόεδρο να εκφράζει τους προβληματισμούς του κλάδου.
Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Πώς μεταφράζεται το αποτύπωμα της πανδημίας στον κλάδο των συμβολαιογράφων;
Οπως κάθε επαγγελματικός κλάδος, έτσι και οι συμβολαιογράφοι είχαν μείωση της δουλειάς τους κατά την περίοδο της πανδημίας. Παρατηρούμε όμως πως σιγά-σιγά κάτι αρχίζει να κινείται και οι προβλέψεις της κτηματαγοράς είναι ευοίωνες. Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης προβλέπουν αύξηση των επενδύσεων για το 2021 και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση για την ερχόμενη χρονιά.
Μετά την πολυετή οικονομική κρίση, που προηγήθηκε, η αντίστοιχη υγειονομική, που ακολούθησε, ήταν το «κερασάκι στην τούρτα»;
Σαφώς και η οικονομική κρίση επηρέασε τη δουλειά όλων των επαγγελματιών, όπως και την καθημερινότητα του καθενός μας. Πλην όμως, από κάθε κρίση προκύπτουν ευκαιρίες και αυτές πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Απόρροια της υγειονομικής κρίσης είναι η δημιουργία ηλεκτρονικών εφαρμογών, που σε μεγάλο βαθμό διευκολύνουν τη ζωή όλων. Επίσης, δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση πακτωλός χρημάτων, προκειμένου να ξεπεραστούν, σε κάποιο βαθμό, οι οικονομικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και ας ελπίσουμε τα χρήματα αυτά να αξιοποιηθούν κατάλληλα προς όφελος όλων, κράτους, επαγγελματιών και πολιτών.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη περίοδο οι συμβολαιογράφοι;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι το ίδιο το κράτος. Με τις αντιφατικές πολιτικές του και με εκείνες τις επιλογές, οι οποίες φρενάρουν τη δραστηριότητα στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Ας μην ξεχνάμε ότι πέρυσι με τη λήξη της καραντίνας για έναν ολόκληρο μήνα δεν έγινε καμιά συμβολαιογραφική πράξη, λόγω της υποχρεωτικής προσάρτησης ασφαλιστικής ενημερότητας, θεσμός ο οποίος είναι σωστός, αλλά το Κράτος ήταν ανέτοιμο να τον εφαρμόσει.
Από την 1η Ιουλίου δεν μπορεί να γίνει καμία μεταβίβαση λόγω της λήξης στις 30/6 της ισχύος των βεβαιώσεων για τα αυθαίρετα κτίσματα και προσάρτησης, πλέον, του εγγράφου της ταυτότητας κτιρίου. Ενα έγγραφο που θα εκδίδεται και πάλι από μηχανικό, η έκδοσή του όμως θα έχει αυξημένο κατά πολύ κόστος σε σχέση με την παλαιά βεβαίωση. Πέραν αυτού, καμία μεταβίβαση δεν θα μπορεί να γίνει, εφόσον ο μηχανικός θα κρίνει ότι απαιτείται μελέτη στατικής επάρκειας, της οποίας το κόστος επίσης θα είναι υψηλό. Την Τρίτη που μας πέρασε ψηφίστηκε η σχετική τροπολογία για τρίμηνη παράταση μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου της ισχύος των βεβαιώσεων για τα αυθαίρετα, διαπιστώνουμε όμως πως ουδείς υπηρεσιακός παράγοντας, παρά τις συνεχείς οχλήσεις των συμβολαιογράφων, μερίμνησε έγκαιρα, ώστε να μην μπει φρένο στις μεταβιβάσεις. Αν λάβουμε υπόψη ο Ιούλιος έχει χαθεί οριστικά, ότι ο Αύγουστος είναι μήνας υπολειτουργίας τόσο των συμβολαιογραφείων, όσο και των δημοσίων υπηρεσιών, λόγω της ανάγκης χορήγησης αδειών στο προσωπικό, απομένει μόνο ο Σεπτέμβριος ως ενεργός μήνας, στον οποίο θα είναι δυνατή η χρήση των βεβαιώσεων αυτών και τότε θα βρεθούμε πάλι σε αδιέξοδο, με συσσωρευμένες υποθέσεις μεταβιβάσεων, που δεν θα προλάβουν να διεκπεραιωθούν.
Παρ’ όλο που έχουν γίνει εξαιρετικές προσπάθειες από το Υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης για την πάταξη της γραφειοκρατίας, για την πρόσβαση των πολιτών σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες και τη διευκόλυνση των συναλλαγών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η γραφειοκρατία ακόμη καλά κρατεί. Παράλληλα με την έγχαρτη γραφειοκρατία, η οποία όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά συνεχώς διογκώνεται και συνεχίζει να ταλαιπωρεί τους συμβολαιογράφους και τους συναλλασσόμενους πολίτες, υπάρχει παράλληλα και η ηλεκτρονική γραφειοκρατία.
Ενα σημαντικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι και η λειτουργία των νέων κτηματολογικών γραφείων του φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Και ενώ η καταχώρηση ενός συμβολαίου στο Υποθηκοφυλακείο γινόταν σε μία – δύο μέρες, από τη στιγμή που το Υποθηκοφυλακείο μετατράπηκε σε Κτηματολογικό Γραφείο (χωρίς μείωση προσωπικού) παρατηρούνται απίστευτες καθυστερήσεις στην καταχώρηση των συμβολαίων και την έκδοση των αντίστοιχων πιστοποιητικών. Στο Κτηματολογικό Γραφείο Θεσσαλονίκης πρέπει να περιμένει κάποιος να περάσει ένας και πλέον χρόνος, προκειμένου να λάβει το πιστοποιητικό μεταγραφής του συμβολαίου.
Ποιο είναι το πιο βασικό σας αίτημα, που ζητεί επειγόντως ικανοποίηση;
Βασικό αίτημα των συμβολαιογράφων είναι η μείωση της γραφειοκρατίας και η δημιουργία ηλεκτρονικών εφαρμογών, που θα βοηθά τη συναλλαγή και δεν θα ταλαιπωρεί τους επαγγελματίες του κλάδου μας, άλλους επαγγελματίες, αλλά και τους ίδιους τους πολίτες. Μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο και επιπρόσθετα με μία σταθερή φορολογική πολιτική στα ακίνητα, η Ελλάδα θα πάρει καλύτερη θέση στην ετήσια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τον τίτλο doingbusiness, μια έκθεση που συγκρίνονται οι ρυθμίσεις σε 200 περίπου οικονομίες στον κόσμο και αποτελεί δείκτη προσέλκυσης επενδύσεων στον χώρο του ακινήτου. Μέχρι λίγα χρόνια πριν η μεταβίβαση ακινήτου και η όλη διεκπεραίωση στα συμβολαιογραφεία διαρκούσε δύο με τρεις εβδομάδες, ενώ τώρα βλέπουμε ότι χρειάζεται να περάσουν τρεις έως πέντε μήνες μέχρι να καταρτιστεί μία δικαιοπραξία. Η ταλαιπωρία δεν οφείλεται μόνο στο κράτος αυτό καθεαυτό, αλλά και σε άλλους θεσμούς του, όπως παραδείγματος χάριν οι Δήμοι. Είναι τραγικό Δήμος νησιωτικής περιοχής του νομού μας να απαιτεί σχεδόν 10 δικαιολογητικά, προκειμένου να εκδώσει πιστοποιητικό περί μη οφειλής τέλους ακίνητης περιουσίας.
Ποια εικόνα διαμορφώνεται με φόντο τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών και τις ηλεκτρονικές μεταβιβάσεις ακινήτων;
Οι νέες αντικειμενικές αξίες είναι ελαφρώς αυξημένες και σίγουρα όχι κοντά στις πραγματικές αξίες. Δυστυχώς οι Δήμοι της χώρας δεν βοήθησαν τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής, ώστε να εφαρμοστεί δικαιότερο σύστημα υπολογισμού των αντικειμενικών αξιών, το οποίο διαμορφώθηκε αποκλειστικά με τις εισηγήσεις των εκτιμητών. Αποτέλεσμα της αύξησης των αντικειμενικών αξιών θα είναι η μικρή αύξηση του φόρου μεταβίβασης και των εξόδων κατά την κατάρτιση μιας δικαιοπραξίας. Φυσικά υπάρχουν και περιοχές, όπου η αντικειμενική αξία των ακινήτων έχει μειωθεί και κατά συνέπεια το κόστος της μεταβίβασης θα είναι μικρότερο.
Οσοι επιθυμούν να προβούν σε αγορά κάποιου ακινήτου ή σε γονική παροχή ή σε δωρεά, θα πρέπει να ενημερωθούν για την αξία του ακινήτου και να υπογράψουν το συμβόλαιο πριν το τέλος του χρόνου, αν η αξία του ακινήτου αυξάνεται ή μετά τη νέα χρονιά αν η αξία είναι μικρότερη. Λόγω του όγκου της γραφειοκρατίας και της συσσώρευσης υποθέσεων στα συμβολαιογραφεία εξαιτίας της καθυστέρησης συλλογής των απαραίτητων εγγράφων, καλό θα είναι να προχωρήσουν έγκαιρα στις απαραίτητες συνεννοήσεις με τον συμβολαιογράφο τους και να μην το αφήσουν τελευταία στιγμή.
Οι θεωρητικά προνομιούχοι συμβολαιογράφοι επιβαρύνονται με επιπλέον γραφειοκρατική εργασία, μετά τη θέσπιση της ηλεκτρονικής μεταβίβασης;
Οι συμβολαιογράφοι αυτή τη στιγμή καλούνται να καλύπτουν σειρά εργασιών, που μέχρι στιγμής προσφερόταν από τις δομές του Κράτος. Με μόνη διαφορά ότι οι συμβολαιογράφοι απειλούνται με βαρύτατα πρόστιμα, ακόμη και στην περίπτωση που το Δημόσιο δεν έχει υποστεί ζημιά, κάτι που δεν συμβαίνει με οποιονδήποτε άλλον ελεύθερο επαγγελματία ή δημόσιο υπάλληλο.
Η μεταβίβαση ακινήτων με τρία κλικ είναι ακόμη κάτι πάρα πολύ μακρινό. Για να διεκπεραιωθεί μια δικαιοπραξία απαιτούνται χιλιάδες κλικ και πολύωρη εργασία του συμβολαιογράφου, εργασία διεκπεραιωτική και άσχετη με αντικείμενο των σπουδών του. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί μία ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή δήλωσης φόρου μεταβίβασης, η οποία παρουσιάστηκε στους συμβολαιογράφους με τρία σεμινάρια μέσω τηλεδιάσκεψης με παραδείγματα απλά και εύκολα. Δεν έχουν ληφθεί όμως υπόψη πολλές περιπτώσεις, που καθιστούν την όλη διαδικασία χρονοβόρα με συνέπεια την ταλαιπωρία των συναλλασσόμενων και την καθυστέρηση των συναλλαγών. Η πλατφόρμα παρουσιάζει προβλήματα, ενώ η επικοινωνία με την αρμόδια υπηρεσία είναι δύσκολη και γραφειοκρατική, παρ’ όλο που μας είχε δοθεί η διαβεβαίωση ότι θα υπάρξει ένα ευέλικτο helpdesk, που θα λειτουργούσε με τη μορφή άμεσων απαντήσεων.
Σε λίγο καιρό θα θεσμοθετηθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος ακινήτου, διαδικασία με την οποία επαγγέλλεται η μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών και η μείωση της γραφειοκρατίας. Αυτό όμως που ουσιαστικά αλλάζει είναι το ποιος θα επιμελείται για τη συλλογή των εγγράφων. Μέχρι σήμερα ήταν ο πολίτης, ενώ αύριο θα είναι ο συμβολαιογράφος, ο οποίος θα πρέπει να διεκπεραιώσει μέσω διεπαφών με τα ηλεκτρονικά συστήματα κάθε αρμόδιου φορέα (Κτηματολόγιο, Τεχνικό Επιμελητήριο, ΑΑΔΕ, Δήμους κ.λπ.) σειρά διεργασιών, προκειμένου να συλλεχθούν όλα τα απαραίτητα έγγραφα. Ουσιαστικά αντί να μειωθεί ο μεγάλος αριθμός των πιστοποιητικών, αλλάζει το πρόσωπο το οποίο είναι υπεύθυνο για τη συλλογή αυτών.
Από την άλλη πλευρά η καθυστέρηση διεκπεραίωσης υποθέσεων στις ΔΟΥ της χώρας είναι τεράστια. Παρ’ όλο που μεγάλο κομμάτι των εργασιών των ΔΟΥ έχει μετακυλήσει αμισθί στους συμβολαιογράφους, σήμερα απαιτείται πολύ περισσότερος χρόνος για να διεκπεραιωθεί μία υπόθεση απ’ όσο πριν έναν χρόνο, χωρίς να είναι ευθύνη των υπαλλήλων, αλλά αποκλειστικά της Διοίκησης, που τους επιφορτίζει με επιπλέον γραφειοκρατικές διαδικασίες…
Πώς διαμορφώνεται, με βάση τα παραπάνω, η επόμενη μέρα για τον κλάδο σας;
Με βάση όσα λέχθηκαν νωρίτερα, δεν μπορεί κάποιος να είναι αισιόδοξος για την επόμενη μέρα. Η απογοήτευση είναι έκδηλη τόσο στους συναλλασσόμενους, όσο και στους συμβολαιογράφους, οι οποίοι δαπανούν πολλαπλάσιο χρόνο για να διεκπεραιώσουν μια υπόθεση, που στο παρελθόν ήταν ρουτίνα.
Τι σας ανησυχεί περισσότερο, με την πανδημία σε εξέλιξη;
Δεν μας ανησυχεί το καινούργιο, αλλά η προχειρότητα, η βιασύνη και η έλλειψη σχεδιασμού. Μας ανησυχεί το μένος κάποιων φορέων της Διοίκησης, που δεν θέλουν να κατανοήσουν ότι ο συμβολαιογράφος, ως άμισθος δημόσιος λειτουργός είναι παραπλήρωμα της Διοίκησης, αλλά στέκονται απέναντί μας με επιτιμητική και τιμωρητική διάθεση. Μας προβληματίζει η άποψη που επικρατεί, και προέρχεται από δημόσιους κυρίως υπαλλήλους, ότι ο συμβολαιογράφος είναι ένα πολυμηχάνημα, που πρέπει να διεκπεραιώνει τα πάντα γρήγορα και δωρεάν. Ο συμβολαιογράφος είναι νομικός και είναι αυτός που διασφαλίζει το κύρος των συναλλαγών.
