Θα συνεχιστεί και μετά και σε ποιον βαθμό; Τι λένε εργαζόμενοι, ποιους φόβους εκφράζουν τα συνδικάτα
Η τηλεργασία μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας την εποχή της πανδημίας του νέου κορονοϊού και αποτελεί πλέον νέα πραγματικότητα, που ήρθε για να μείνει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε εκατομμύρια εργαζόμενους στον κόσμο. Εδώ και έναν χρόνο η τηλεργασία αρχικά στο δημόσιο και σε δεύτερο βαθμό στον ιδιωτικό τομέα έγινε αναγκαία συνθήκη, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η κινητικότητα. Ομως, τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Θα συνεχιστεί και σε ποιον βαθμό μετά την πανδημία; Με ποιους όρους;
Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
Οι απαντήσεις των εργαζομένων διαφέρουν. Αν ρωτήσεις έναν υπάλληλο του δημοσίου τομέα οι ενστάσεις που μπορεί να εκφράσει αφορούν κυρίως στην ανετοιμότητα του συστήματος να έχει επιμορφωμένο το προσωπικό σ’ όλους τους κλάδους, για να μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα.
Ενα ζήτημα επίσης είναι οι υποδομές. Αρκετοί δημόσιοι υπάλληλοι μέχρι πριν έναν χρόνο δεν διέθεταν στο σπίτι υπολογιστή. Η τηλεργασία τον επέβαλε, τα έξοδα για να «στηθεί» το γραφείο κατ’ οίκον βάρυναν τους ίδιους, όπως λένε.
Στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα είναι ακόμη πιο πολύπλοκα. Η τηλεργασία σε συνδυασμό με την καραντίνα έχουν προκαλέσει αρκετές στρεβλώσεις. Τα ωράρια εργασίας έχουν διευρυνθεί υπερβολικά, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα, με αποτέλεσμα να έχουν χαθεί τα όρια ανάμεσα στην εργασιακή και στην προσωπική ζωή, σε βάρος της δεύτερης. «Η αντίληψη ότι είσαι πάντα διαθέσιμος να εργαστείς ή να απαντήσεις σε τηλεφωνήματα και e-mails έχει γίνει συνήθεια», λένε μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα.
Αυτοί που είναι περισσότερο δύσκολο να προσαρμοστούν και αντιμετωπίζουν την τηλεργασία με επιφυλακτικότητα, είναι όσοι δεν έχουν εξοικείωση με την ψηφιακή τεχνολογία και όλα τους φαίνονται «βουνό», αφού η απευθείας επικοινωνία με τους συναδέλφους αντικαταστάθηκε πλέον με βιντεοκλήσεις, ενώ η εξυπηρέτηση των πολιτών περνά πλέον μέσα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Ο πρόεδρος του Νομαρχιακού Τμήματος Μαγνησίας της ΑΔΕΔΥ Φίλιππος Κωνσταντινίδης εκτιμά ότι με τη λήξη της πανδημίας δεν θα επανέλθουμε 100% στην προηγούμενη «εργασιακή κανονικότητα». Είτε οι δημόσιοι υπάλληλοι, είτε οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα.
«Η τηλεργασία είναι αναγκαία υπό τις παρούσες συνθήκες. Όπως όλα δείχνουν ήρθε για να μείνει. Εκείνο που έχει σημασία είναι να ενισχυθούν οι υποδομές, που θα στηρίξουν σοβαρά αυτό το νέο σύστημα. Απώτερος στόχος των δημοσίων υπηρεσιών είναι η εξυπηρέτηση του πολίτη. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρξουν οι προϋποθέσεις, ώστε το έργο των δημοσίων υπαλλήλων να γίνει πιο αποδοτικό και λειτουργικό προς όφελος των πολιτών», σημειώνει ο ίδιος στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.
Ως εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ο Φ. Κωνσταντινίδης και οι συνάδελφοί του ήταν από τους πρώτους που εφάρμοσαν τηλεργασία, μέσω της τηλεκπαίδευσης.
Δεν ισχύει το ίδιο όμως για τις υπόλοιπες δημόσιες υπηρεσίες που συναλλάσσονται με το κοινό καθημερινά , όπου καταγράφονται πολλές αδυναμίες και καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση του κοινού.
Νομοθετικό πλαίσιο
Απαιτείται νομοθετικό πλαίσιο που θα βάζει τους κανόνες στην τηλεργασία και η Ελλάδα είναι πίσω σ’ αυτό, σημειώνει ο Φίλιππος Κωνσταντινίδης. Ειδικά για τη σημερινή κατάσταση, αναφέρει ότι υπήρξε αιφνιδιασμός και αν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία ενδεχομένως να είχαν αποφευχθεί αρνητικές επιπτώσεις που σήμερα ταλαιπωρούν τους εργαζόμενους, αλλά και τους πολίτες που για παράδειγμα ταλαιπωρούνται μέχρι να εξυπηρετηθούν από ορισμένες υπηρεσίες του δημοσίου, κυρίως λόγω καθυστερήσεων στη διεκπεραίωση.
«Το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο δεν παρέχει ακόμη τις κατάλληλες εγγυήσεις για τον εργαζόμενο, αλλά ούτε και για την ίδια την επιχείρηση. Οι λύσεις έως τώρα είναι αποσπασματικές και όχι σφαιρικές, όπως πρέπει να αντιμετωπίσει η Πολιτεία την τηλεργασία», σχολιάζει από την πλευρά του ο γ.γ. του Εργατικού Κέντρου Βόλου Δημ. Βασιλείου, εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα.
Να θεσμοθετηθούν κίνητρα
Τι γίνεται όμως μετά το πέρας της πανδημίας; Θα συνεχιστεί το μοντέλο της τηλεργασίας; Οι περισσότεροι απαντούν καταφατικά, βάζουν όμως προϋποθέσεις για να πετύχει.
Η τηλεργασία μπορεί να έχει θετικό αποτύπωμα μόνο αν διασφαλιστούν όλα τα δικαιώματα του εργαζόμενου, αλλά την ίδια στιγμή να χορηγηθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις, όπως φορολογικές και ασφαλιστικές ελαφρύνσεις που θα επιλέγουν το μοντέλο της τηλεργασίας, εκτιμά ο γγ του Εργατικού Κέντρου Βόλου.
Αναφορικά δε με τα κίνητρα στους εργαζομένους, ο ίδιος τονίζει πως θα πρέπει για παράδειγμα να εξεταστεί η δυνατότητα να δίνεται επίδομα για τη συντήρηση του εξοπλισμού τους.
«Το κόστος δεν μπορεί να μεταφερθεί στο εργατικό δυναμικό», σημειώνει, όπως επίσης πρέπει να είναι σαφής η πρόβλεψη και προστασία του ημερήσιου και εβδομαδιαίου ωραρίου με βάση τα όσα προβλέπουν η εθνική συλλογική σύμβαση και οι επιχειρησιακές συμβάσεις.
Πρόβλεψη ακόμη θα μπορούσε να υπάρξει για εργατικά ατυχήματα. Εργατικό ατύχημα δεν είναι μόνο αν κοπεί ένα δάχτυλο ή η πτώση από μία οικοδομή. Μπορεί να είναι και μία επαγγελματική νόσος προερχόμενη από μία μη εργονομική θέση εργασίας ή έναν υπολογιστή χωρίς φίλτρα οθόνης ή προστατευμένη καλωδίωση, σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας.
«Αυτά θα πρέπει να παρέχονται από την επιχείρηση. Να αναγνωριστεί ότι κάποιος μπορεί να ασθενήσει και από το σπίτι, να μη θεωρείται δηλαδή ότι επειδή κάποιος εργάζεται από το σπίτι είτε δεν αρρωσταίνει είτε ακόμη και αν αρρωστήσει, ότι θα πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται», προσθέτει ο κ. Βασιλείου.
Τι έδειξε πανελλαδική έρευνα
Τις αλλαγές που έχει επιφέρει αυτό το νέο καθεστώς στους εργαζόμενους καταγράφει μία νέα έρευνα της «Ierax Analytix», η οποία έγινε μέσω διαδικτύου, με τη συμπλήρωση 1.234 ερωτηματολογίων πανελληνίως, από τις 8 μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου.
Το 55% εργάζεται πλήρως από το σπίτι και το ένα τρίτο αυτών είναι σε καθεστώς τηλεργασίας από τον περασμένο Μάρτιο.
Αυτό που φαίνεται να λείπει από τους περισσότερους εργαζόμενους λόγω της εργασίας από το σπίτι (70%) είναι η αλληλεπίδραση που υπήρχε μεταξύ συναδέλφων, όσο πήγαιναν κανονικά στην εργασία τους.
Ακόμη το 45% δήλωσε ότι έχει προχωρήσει σε αλλαγές στο σπίτι του για να μπορεί να ανταποκριθεί στην τηλεργασία, ενώ αυτό που ενοχλεί και δυσκολεύει τους ερωτώμενους σε μεγάλο βαθμό είναι η μη ύπαρξη ελέγχου στο ωράριο (53%), με συνέπεια εύκολα να επεκτείνεται. Το 48% αντιμετωπίζει προβλήματα καθώς αποσυντονίζεται από τα άλλα μέλη που κατοικούν στο σπίτι, ιδιαίτερα στις ηλικίες κάτω των 30, και το 42% επειδή έχει περιορισμένο ή και καθόλου χώρο εργασίας.
Τέλος, η μεταφορά της εργασίας στο σπίτι δεν ήταν το ίδιο εύκολη για όλους, καθώς οι μισοί περίπου ερωτώμενοι (45%) αντιμετώπισαν δυσκολίες οι οποίες είχαν να κάνουν κυρίως με θέματα επικοινωνίας (79%) με τους συναδέλφους και την εργοδοσία.
