ΤΟΠΙΚΑ

Βολιώτισσες – σύμβολα που άφησαν εποχή

βολιώτισσες-σύμβολα-που-άφησαν-εποχ-678463

Πληθώρα ονομάτων περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο της προσφοράς, δίνοντας το δικό τους στίγμα σε μια περιοχή που έχει αναδείξει πολλές σπουδαίες προσωπικότητες. Αντίστοιχος είναι ο αριθμός των γυναικών, που άφησαν εποχή, ξεδιπλώνοντας πολλές διαφορετικές πτυχές της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Από τα έδρανα της Βουλής, πάνω στη σκηνή, στο πεδίο της μάχης, δίνοντας ζωή σε φορείς και συλλόγους, δεκάδες Βολιώτισσες της προσφοράς έγραψαν τη δική τους ιστορία, που ξεδιπλώνεται στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ με αφορμή την ημέρα της γυναίκας.

Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ

Ενδεικτικές οι προσωπικότητες που «αφηγούνται» τη δράση τους σε διάφορα πεδία, δεδομένου ότι η πληθώρα των γυναικείων ονομάτων, που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην περιοχή, εκτείνεται από την αρχαιότητα μέχρι τα νεότερα χρόνια.

Αφετηρία της περιήγησης σε πρόσωπα του παρελθόντος, η θρυλική Μαργαρίτα Μπασδέκη, η ηρωίδα που πολέμησε στη μάχη της Μακρινίτσας με απίστευτη γενναιότητα και καρδιά λιονταριού.

Στο πεδίο της μάχης

Οι προετοιμασίες για απελευθερωτικό ξεσηκωμό, είχαν ήδη αρχίσει από το 1876. Στις 15 Ιανουαρίου 1878 τη σημαία της επανάστασης σήκωσαν στο χωριό Αγιος Λαυρέντιος περίπου 40 Πηλιορείτες οι οποίοι συνέστησαν την Προσωρινή Κυβέρνηση του Πηλίου. Λίγες μέρες αργότερα, στην Πορταριά 60 πηλιορείτες πρόκριτοι ορκίστηκαν να αγωνισθούν για την ανεξαρτησία της Θεσσαλίας και την ένωσή της με τη μητέρα Ελλάδα. Ακολούθησαν διάφορες μάχες με τους Τούρκους, αλλά και τρομερές σφαγές.

Μέσα στα γεγονότα αυτά, εντάσσεται η ιστορία της ηρωίδας Μαργαρίτας Μπασδέκη. Μιας εικοσάχρονης άσημης χωριατοπούλας, που σήκωσε το ανάστημά της και με τις παροτρύνσεις της κερδήθηκε μια μάχη στην Μακρυνίτσα. Η Μαργαρίτα ήταν 20 ετών όταν ξέσπασε η επανάσταση του Πηλίου. Βοηθούσε ένα σώμα εθελοντών φοιτητών στους οποίους μετέφερε τρόφιμα και νερό και τους μοίραζε φυσίγγια.

Σε μια μάχη εναντίον πολυάριθμων Τούρκων, τον Μάρτιο του 1878, σκοτώθηκε ο αδελφός της και οι Ελληνες άρχισαν να υποχωρούν. Τότε πετάχτηκε η Μαργαρίτα, άρπαξε το τουφέκι του αδελφού της, χτύπησε κάτω το πόδι και φώναξε: «Εγώ γυναίκα είμαι, αλλά θα κάτσω να πολεμήσω». Ολοι έμειναν στις θέσεις τους, η μάχη συνεχίσθηκε και τελικά υποχώρησαν οι Τούρκοι. Στη συνέχεια η Μαργαρίτα Μπασδέκη πήρε μέρος και σε άλλες μάχες, υπό τον θείο της Ζήσιμο Μπασδέκη.

Πρώτη στη Βουλή

Πρωτοπόρος η Ελένη Σκούρα, η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής. Γεννήθηκε το 1896 στον Βόλο όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές της σπουδές. Στη συνέχεια, από το 1915 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φωνητική μουσική και το 1950 έλαβε το πτυχίο της Νομικής, δικηγορώντας στη συνέχεια στην ίδια πόλη με τον σύζυγό της, δικηγόρο, Δημήτριο Σκούρα.

Η Ελένη Σκούρα είχε αναπτύξει πλούσια κοινωφελή και πατριωτική δράση ιδιαίτερα κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και στη Γερμανική Κατοχή ως πρόεδρος της Στέγης της Φαλαγγίτισσας και επίσης της Φανέλας του Στρατιώτη. Το καλοκαίρι του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίσθηκε μαζί με τον σύζυγό της και τον αδελφό της, Απόστολο Παπαχρήστου. Στις 18 Ιανουαρίου 1953 εξελέγη βουλευτής στον Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Ως η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλίου, η ίδια αμέσως μετά την εκλογή της δήλωσε: «Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».

Τιμήθηκε με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων καθώς και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας. Ο Δήμος Βόλου για την συνολική της προσφορά έχει στήσει προτομή της στο προαύλιο του Δημαρχείου.

Τραγουδίστρια της νίκης

Τι να πρωτοπεί κανείς για την αξεπέραστη Σοφία Βέμπο, την τραγουδίστρια της νίκης. Το όνομα Βέμπο επέλεξε η ίδια να υιοθετήσει κάνοντας και τις απαραίτητες νόμιμες διαδικασίες επειδή έτσι (εσφαλμένα) είχε συνηθίσει να προφέρει το όνομά της το κοινό. Το πραγματικό της όνομα ήταν Σοφία Μπέμπου.

Γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης στις 10 Φεβρουαρίου του 1910 όπου ο πατέρας της Αθανάσιος Γ. Μπέμπος, καταγόμενος από την Τσαριτσάνη είχε εγκατασταθεί εκεί δουλεύοντας ως καπνεργάτης. Το 1912 η οικογένειά της μετεγκαταστάθηκε στη Κωνσταντινούπολη, όπου εκεί γεννήθηκε ο αδελφός της Γιώργος, που τον αποκαλούσαν Τζώρτζη, η αδελφή της Αλίκη και ο μικρότερος αδελφός της Ανδρέας. Το 1914, με την υπογραφή της ελληνοτουρκικής συμφωνίας ανταλλαγής πληθυσμών που συνομολόγησε η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, η οικογένειά της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και επέστρεψε στην Τσαριτσάνη και από εκεί εγκαταστάθηκε μόνιμα στον Βόλο.

Στον Βόλο η Εφη Μπέμπο, όπως αρεσκόταν να λέγεται, μετά τις εγκύκλιες σπουδές της αναγκάστηκε λόγω φτώχειας να δουλεύει για να βοηθήσει την οικογένειά της. Ετσι ξεκίνησε να δουλεύει ταμίας στο κατάστημα «Φλωριά» του Βόλου. Παράλληλα της άρεσε η μουσική και αγοράζοντας μία κιθάρα άρχισε να εξασκείται σ’ αυτή με τη βοήθεια της φίλης της Μαρίτσας Χασάπη.

Τον Σεπτέμβριο του 1933 αποφάσισε να πάει στη Θεσσαλονίκη να βρει τον αδελφό της Τζώρτζη που σπούδαζε εκεί που είχε καιρό να στείλει γράμμα. Έτσι παίρνοντας την κιθάρα της επιβιβάστηκε στο Α/Π «ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ» όπου στη διάρκεια του ταξιδιού της άρχισε με την κιθάρα της το τραγούδι. Σε ελάχιστο χρόνο όλοι οι επιβάτες του πλοίου και το πλήρωμα βρίσκονταν γύρω της και την χειροκροτούσαν ενθουσιασμένοι από τη φωνή της. Αυτή θεωρητικά ήταν και η πρώτη δημόσια εμφάνιση της Σοφίας, που έμελλε να γράψει την δική της ιστορία στο Ελληνικό τραγούδι, εμψυχώνοντας εκατομμύρια ψυχές σε δύσκολες εποχές.

Πολύπλευρη προσφορά

Εμβληματική προσωπικότητα η Αικατερίνη Ζίφου, ιδρύτρια και πρώτη πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου, με πολύ μεγάλη προσφορά στην πόλη. Την προσφορά της κατέγραψε με μεγάλη επιμέλεια η Μαρία Σπανού, πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων του Βόλου, στο βιβλίο της «Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου, στιγμές και πρόσωπα, Λ.Ε.Β., Βόλος 2012», από το οποίο προέρχονται τα παρακάτω βιογραφικά στοιχεία.

H Aικατερίνη Βάτσιου – Ζίφου,γεννημένη το 1868,ήταν μια από τις τρεις κόρες του Γεωργίου Βάτσιου και της Γαρυφαλιάς, το γένος Τοπάλη. Ο πατέρας της, από την Μακρυνίτσα, υπήρξε εκ των αρχαιοτέρων και ευδοκιμοτέρων εμπόρων του Βόλου, υποστηρικτής των γραμμάτων, γνωστός για τη θυμοσοφία του και τη διηγηματική του χάρη. Παντρεύτηκε αρκετά νέα το δικηγόρο Ιωάννη Ζίφο, ο οποίος γεννηθείς στην Αλεξάνδρεια, Χίος στην καταγωγή, εγκαταστάθηκε στον Βόλο το 1887.

Η Zίφου, πρωτοπόρος του γυναικείου κινήματος στον Βόλο, έβαλε πρώτη αυτή το θεμέλιο λίθο του οικοδομήματος του Λυκείου στον Βόλο, ενώ πρώτα, είχε αναπτύξει μια φιλάνθρωπη πολιτική, γνωστή για το κοινωνικό της έργο στην κοινωνία του Βόλου.

Από νωρίς επιδόθηκε στον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά, αφού απαντάται ήδη στον πόλεμο του 1897 με πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Ζίφου, μέλος της Επιτροπής των Κυριών από πολύ νωρίτερα της ίδρυσης του Λυκείου απαντάται και στα εγκαίνια του νεόδμητου Νοσοκομείου Βόλου (1900) όπου μαζί με τον Δήμαρχο Ν. Γεωργιάδη υποδέχονται τους προσκεκλημένους και προσερχομένους για να θαυμάσουν το νέο περικαλλές κτήριο. Τρία χρόνια νωρίτερα συναντάται ως γενική γραμματέας της Ενώσεως των Ελληνίδων «Ενωσις των εν Βόλω», με φιλανθρωπική κυρίως δράση (1897).

«Ψυχή» των φιλότεχνων

Η Ερση Σαράτση, γνωστή διανοούμενη που άφησε εποχή, ήταν η «ψυχή» του συλλόγου «Φιλότεχνοι του Βόλου», κόρη του γιατρού Νικολάου Σαράτση ο οποίος διετέλεσε και δήμαρχος Βόλου και της Ζωής Χρηστάκου.

Ο Ανω Βόλος είναι η κοιτίδα της οικογένειας Σαράτση: ο γιατρός Δημήτριος Σαράτσης υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της γνωστής υπόθεσης των «Αθεϊκών» του Βόλου και διετέλεσε βουλευτής Βόλου, γερουσιαστής και Υπουργός Υγιεινής στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Ο επίσης γιατρός Νικόλαος Σαράτσης διετέλεσε Δήμαρχος Βόλου από το 1936 ως το 1940 και η κόρη του Ερση Σαράτση, γνωστή διανοούμενη, άφησε εποχή στα πνευματικά και καλλιτεχνικά δρώμενα της Μαγνησιακής πρωτεύουσας.

Το όνομα «Ερση Σαράτση» φέρει, τιμής ένεκεν, η μεγάλη αίθουσα συναυλιών του Δημοτικού Ωδείου Βόλου, εις ένδειξη αναγνώρισης των όσων προσέφερε στην πόλη. Για τους γνωρίζοντες την ιστορία του Βόλου, οι Φιλότεχνοι αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά σωματεία της μεταπολεμικής περιόδου της πόλης. Η προσφορά τους στην πνευματική και καλλιτεχνική ζωή του μεταπολεμικού Βόλου, είναι ανυπολόγιστη. Με την προσωπικότητά της, η Ερση Σαράτση σφράγισε την πορεία των φιλότεχνων Βόλου, ενώ για την δράση της, το 1970 της απονεμήθηκε ο Αργυρούς Σταυρός του Βασιλικού Τάγματος Εποποιίας.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου