Κολυνδρίνη: Αναρμόδια η Περιφέρεια για την αδειοδότηση φωτοβολταϊκών πάρκων

Ξεκάθαρη ήταν η απάντηση της Αντιπεριφερειάρχη ΠΕΜΣ Δωροθέας Κολυνδρίνη, κατά τη διάρκεια του Περιφερειακού Συμβουλίου, στην επερώτηση που κατέθεσαν οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι κ.κ. Τσιαπλές και Νάνος, ως προς την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας στη Μαγνησία, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων δεν είναι αρμόδιες ούτε για την αδειοδότηση, δηλ. τη χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, ούτε για τον έλεγχο της μη υπέρβασης του ορισμένου ορίου εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών στην αγροτική έκταση της περιοχής δικαιοδοσίας τους, το οποίο δεν προβλέπεται να υπολογίζεται για έκαστο Δήμο κατ’ αναλογία συμμετοχής της καλλιεργούμενης έκτασής του στην Περιφερειακή Ενότητα.

Ως αποκλειστικά αρμόδιες Υπηρεσίες έχουν οριστεί η ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ή η ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (όπως προαναφέρθηκε βλ. παρ. 2 και 4 του άρθρου 3 της υπ΄αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 κοινή υπουργική απόφαση (Κ.Υ.Α.) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Εσωτερικών – Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 3149).

Η κ. Κολυνδρίνη αρχικά αναφέρθηκε στο νομικό πλαίσιο που διέπει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε αγροτεμάχια, που χαρακτηρίζονται ή καθορίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, τονίζοντας ότι η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας διέπεται από τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 56 του ν.2637/1998 (Α΄ 200) όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν.4643/2019 (Α΄ 193) και ισχύει.

Σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις ισχύουν μεταξύ άλλων ότι:

«… Σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης του οικείου νομού ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας, εκτός από την αγροτική εκμετάλλευση – αγροτική δραστηριότητα, κατά την έννοια του ν. 3874/2010 (Α’ 151) όπως ισχύει, και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε., συμπεριλαμβανομένων των περιοχών …

Ειδικά η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος μικρότερης ή ίσης του 1 MW επιτρέπεται σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών … υπό την προϋπόθεση ότι οι

φωτοβολταϊκοί σταθμοί, για τους οποίους χορηγούνται δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καλύπτουν αγροτικές εκτάσεις που αθροιζόμενες με τις αγροτικές εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία ή έχουν χορηγηθεί δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης και τις εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σύμφωνα με την παράγραφο 11 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013

(Α’ 174), δεν υπερβαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εσωτερικών, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης καθορίζεται η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορίζονται οι ενέργειες των αρμόδιων υπηρεσιών. Για τον ανωτέρω καθορισμό χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής

Έρευνας του έτους 2017 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και λαμβάνεται υπόψη μία τυπική στρεμματική κάλυψη ανά μονάδα ισχύος των φωτοβολταϊκών. Με την απόφαση αυτή δύναται να επιβάλλονται περιορισμοί ως προς το είδος των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ενώ μπορεί να περιορίζεται και το ως άνω ποσοστό σε συγκεκριμένες Περιφερειακές Ενότητες» (Δεν επέβαλε περιορισμούς η παραπάνω υπ΄ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 (Β΄3149) απόφαση)

Κατ΄ εξουσιοδότηση της ως άνω παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α΄ 200) όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4643/2019 (Α΄ 193) και ισχύει, εκδόθηκε η υπ΄αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 (Β΄3149) κοινή υπουργική απόφαση (Κ.Υ.Α.) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Εσωτερικών – Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄3149) η οποία καθορίζει το μέγιστο όριο συνολικής ισχύος φωτοβολταϊκών σταθμών σε

αγροτική γη, εντός του οποίου είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε MW ανά Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορίζει τις ενεργειες των αρμόδιων Υπηρεσιών.

Ειδικότερα, η παρ. 1 του άρθρου 2 της ανωτέρω Κ.Υ.Α., λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της καλλιεργούμενης γεωργικής γης και αγρανάπαυσης (σύνολο καλλιεργούμενων εκτάσεων) για την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, ανερχόμενο σε 633.902 στρέμματα, σύμφωνα με την Ετήσια Γεωργική Στατιστική Έρευνας του έτους 2017 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, προσδιορίζει σε 6.339 στρέμματα Γ.Γ.Υ.Π. το μέγιστο όριο 1% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της Περιφερειακής Ενότητας, εντός του οποίου είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW.

Το ανωτέρω όριο έκτασης αντιστοιχεί σε 396 MW συνολικής ισχύος φ/β σταθμών σε αγροτική γη, εντός του οποίου είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW, θεωρώντας ως τυπική στρεμματική κάλυψη ίση με 16 στρέμματα ανά εγκατεστημένο MW φωτοβολταϊκού σταθμού.

Για την Περιφερειακή Ενότητα Σποράδων προσδιορίζεται σε 226 στρέμματα το μέγιστο όριο (0,5% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της Περιφερειακής Ενότητας) εντός του οποίου είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW, που αντιστοιχεί σε14 MW συνολικής ισχύος φ/β σταθμών.

Επιπλέον, ως προς τις ενέργειες των αρμόδιων Υπηρεσιών η ανωτέρω Κ.Υ.Α. καθορίζει τα εξής:

— Η παρ. 1 του άρθρου 3 ορίζει ότι: «… 1. Για τη χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, από τον αρμόδιο διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ή ΑΔΜΗΕΑ.Ε.), για φωτοβολταϊκό σταθμό που πρόκειται να εγκατασταθεί σε αγροτική γη, συνυποβάλλεται με τα υπόλοιπα απαιτούμενα δικαιολογητικά έγγραφα και στοιχεία αίτησης ή υποβάλλεται συμπληρωματικά για τις εκκρεμείς αιτήσεις, έγγραφο της αρμόδιας Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής και σχετικό πρακτικό της Περιφερειακής επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος από τα οποία να προκύπτει ο χαρακτηρισμός της γης (υψηλής ή μη παραγωγικότητας)».

— Η παρ. 2 του άρθρου 3 ορίζει ότι η αρμοδιότητα ελέγχου μη υπέρβασης του μέγιστου ορίου συνολικής εγκαταστημένης ισχύος Φ/Β σταθμών ανά Περιφερειακή Ενότητα ανήκει αποκλειστικά στον αρμόδιο διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ή ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) και διενεργείται στο στάδιο χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης και αφού έχει ολοκληρωθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση.

— Η παρ. 4 του άρθρου 3 ορίζει ότι «…Οι υπηρεσίες των διαχειριστών (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. και ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) συνεργάζονται μεταξύ τους για τη συγκέντρωση όλων των απαραίτητων στοιχείων για τη διενέργεια του ελέγχου της παρ. 2, τα οποία δημοσιοποιούν στους δικτυακούς τους τόπους ανά δύο μήνες».

Η κ. Κολυνδρίνη υπογράμμισε ότι οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων σύμφωνα με το την παρ. 2 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α΄ 200) όπως ισχύει, έως τον καθορισμό των γεωγραφικών ορίων της αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας με την έκδοση κοινής απόφασης των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ΕΙΝΑΙ καταρχήν ΑΡΜΟΔΙΕΣ για το χαρακτηρισμό των αγροτεμαχίων της περιοχής δικαιοδοσίας τους ως γης υψηλής παραγωγικότητας.

Επιπλέον, από τη παράθεση του νομοθετικού πλαισίου που ισχύει για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε αγροτεμάχια, που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, προκύπτουν αδιαμφισβήτητα τα εξής συμπεράσματα:

Α) Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων ΕΙΝΑΙ ΑΡΜΟΔΙΕΣ σύμφωνα με το νόμο για το χαρακτηρισμό των αγροτεμαχίων, που χωροθετούνται σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας (βλ. παρ. 2 και 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α΄ 200) όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4643/2019 (Α΄ 193) και ισχύει).

Β) Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ούτε για την αδειοδότηση, δηλ. τη χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, μήτε για τον έλεγχο της μη υπέρβασης του ορισμένου ορίου εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών στην αγροτική έκταση της περιοχής δικαιοδοσίας τους, το οποίο δεν προβλέπεται να υπολογίζεται για έκαστο Δήμο κατ΄αναλογία συμμετοχής της καλλιεργούμενης έκτασής του στην Περιφερειακή Ενότητα.

Ως αποκλειστικά αρμόδιες Υπηρεσίες έχουν οριστεί η ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ή η ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (όπως προαναφέρθηκε βλ. παρ. 2 και 4 του άρθρου 3 της υπ΄αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 κοινή υπουργική απόφαση (Κ.Υ.Α.) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Εσωτερικών – Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 3149).

Γ) Για του ανωτέρω λόγους το πρακτικό γνωμοδότησης της Επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος, το οποίο προβλέπεται να συνοδεύει το σχετικό έγγραφο της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειακών Ενοτήτων Μαγνησίας και Σποράδων, σύμφωνα με παρ. 1 του άρθρου 3 της ως άνω Κ.Υ.Α., αποφαίνεται για εξεταζόμενη έκταση, που αφορά εγκατάσταση Φ/Β σταθμού σε αγροτεμάχιο που χωροθετείται σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας ως περιγράφεται στο παρακάτω σχέδιο – υπόδειγμα γνωμοδότησης, ήτοι:

«… η Επιτροπή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος των Περιφερειακών Ενοτήτων Μαγνησίας και Σποράδων … Γνωμοδοτούμε (ομόφωνα)

1. Το εξεταζόμενο αγροτεμάχιο στοιχεία (…) εμβαδού …τμ, που βρίσκεται στη θέση … της κτηματικής περιφέρειας της ΔΚ Σούρπης, της ΔΕ Σούρπης, του Δήμου Αλμυρού Π.Ε. Μαγνησίας, εκτός ορίων οικισμού, εκτός ΓΠΣ και εκτός περιοχής Νatura,

όπως αυτό αποτυπώνεται στο από … τοπογραφικό διάγραμμα του Πολιτικού Μηχανικού …, χωροθετείται σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας (Γ.Γ.Υ.Π.).

2. Ο προορισμός χρήσης της ανωτέρω εξεταζόμενης έκτασης για την παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος μικρότερης ή ίσης του 1 MW σε Γ.Γ.Υ.Π. είναι υπό προϋποθέσεις επιτρεπτός κατά τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α’ 200) όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του

άρθρου24 του ν. 4643/2019 (Α΄ 193).

Η εκπλήρωση των προϋποθέσεων για το επιτρεπτό της εγκατάστασης φωτοβολταϊκού σταθμού ≤ 1 MW σε Γ.Γ.Υ.Π. ελέγχεται αποκλειστικά από τον αρμόδιο διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ή ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) στο στάδιο χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης, κατόπιν ελέγχου της μη υπέρβασης του καθορισμένου για την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας μέγιστου ορίου των 396 MW συνολικής ισχύος φωτοβολταϊκών σταθμών, που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη συνολικής έκτασης κάλυψης, μη υπερβαίνουσας τα 6.339 στρέμματα (ποσοστό 1% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας) και σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/74123/2971 Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΦΕΚ 3149/Β/30-7-2020).

3. Για την προστασία του περιβάλλοντος από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις εγκατάστασης και λειτουργίας του έργου οφείλουν να ακολουθούνται οι όροι, που προβλέπονται από την κατηγορία ένταξης του έργου, σύμφωνα με το ν.4014/2011 και να λαμβάνονται οι απαιτούμενες εγκρίσεις των αρμόδιων Υπηρεσιών.
4. Η Επιτροπή επιφυλάσσεται για την ύπαρξη τυχόν δικαιωμάτων του Δημοσίου επί της εξεταζόμενης αγροτικής έκτασης και η παρούσα γνωμοδότηση δεν αποτελεί στοιχείο αναγνώρισης ή απόδειξης ιδιωτικών εμπράγματων δικαιωμάτων».

Δ) Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις αιτήματος χαρακτηρισμού της παραγωγικότητας Γεωργικής Γης για εγκατάσταση Φ/Β σταθμού σε αγροτεμάχιο, που χωροθετείται σε περιοχή Νatura, η Επιτροπή αποφαίνεται για το επιτρεπτό του προορισμού χρήσης μόνον κατόπιν υποβολής από τον αιτούντα Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, συνοδευόμενης από σχετική έγκριση του αρμόδιου Φορέα Διαχείρισης της περιοχής Νatura, ειδάλλως επιφυλάσσεται να αποφανθεί.

Ε) Ως προς τα στοιχεία που αφορούν τα υποβληθέντα δύο ερωτήματα, η κ. Κολυνδρίνη ανέφερε τα εξής:

— Η αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της Π.Ε. Μαγνησίας έχει χαρακτηρίσει κατά το 2020 ότι χωροθετούνται σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας για 279 αιτήματα χαρακτηρισμού της παραγωγικότητας Γεωργικής Γης προς εγκατάσταση Φ/Β σταθμού, που αφορούν αγροτεμάχια συνολικής έκτασης 13.158,498 στρεμμάτων (αμιγούς γεωργικής –

μη δασικής έκτασης εμβαδού 8.101,863 στρεμμάτων), δηλ. ποσοστό 2,77% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων της Π.Ε. Μαγνησίας.

— Είναι άγνωστο σε ποια αγροτεμάχια Γ.Γ.Υ.Π. εντός του επιτρεπόμενου ορίου του 1% (δηλ. των 6.339 στρεμμάτων Γ.Γ.Υ.Π.) της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας θα εγκατασταθούν τελικά Φ/Β σταθμοί, καθότι Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της Π.Ε. Μαγνησίας δεν προβαίνει σε χορήγηση αδείας εγκατάστασης.

Όπως προαναφέρθηκε, για τη χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης και τον έλεγχο της μη υπέρβασης του μέγιστου ορίου της συνολικής εγκαταστημένης ισχύος Φ/Β σταθμών στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, μη επιμεριζόμενης κατά Δήμο, επιλαμβάνονται αρμοδίως με συγκεκριμένη διαδικασία εξέτασης οι Υπηρεσίες των διαχειριστών, ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. και ΑΔΜΗΕ Α.Ε.».