Η ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας με αιχμή την επέκταση της αντιπυραυλικής ασπίδας σε ευρωπαϊκό έδαφος ρίχνει βαριά σκιά στις εργασίες της κρίσιμης συνόδου της G8 που άρχισε χθες στο Χάιλιγκενταμ της Γερμανίας. Στο επίκεντρο κλίμα, Αφρική, εμπόριο, Κόσοβο, Ιράν, Μέση Ανατολή… Η ατζέντα της συνόδου των επτά βιομηχανικά πλουσιότερων κρατών του πλανήτη και της Ρωσίας (Group 8) είναι γεμάτη αγκάθια.
Φλέγον ζήτημα η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι ευρωπαϊκές χώρες ζητούν νέα συμφωνία σε αντικατάσταση του Πρωτοκόλλου του Κιότο με αυστηρότερα όρια στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες -που δεν έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο- αντιδρούν σε δεσμευτικούς στόχους.
Αγκάθι αποτελεί και φέτος η αποτυχία εφαρμογής των δεσμεύσεων που ανέλαβαν σε επίπεδο κορυφής οι «Οκτώ» το 2005 -με πρωτοβουλία του Τόνι Μπλερ- για το διπλασιασμό της βοήθειας προς τις φτωχές χώρες της Αφρικής έως το 2010.
Μικρή εμφανίζεται η πιθανότητα να συμφωνήσουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της G8 σε σημαντικά θέματα, πόσο μάλλον σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του τελικού καθεστώτος του Κοσόβου δεδομένου ότι η Ρωσία απορρίπτει το ψήφισμα που κατέθεσαν ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες ανοίγοντας το δρόμο στην ανεξαρτητοποίηση της σερβικής επαρχίας.
Η σύνοδος αποτελεί «βαρόμετρο» για τις εξελίξεις στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου, καθώς οι μεν ΗΠΑ προωθούν εντός Ιουνίου ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας για υιοθέτηση απόφασης στη βάση του σχεδίου Αχτισάαρι, ενώ η Ρωσία αφήνει το βέτο της να αιωρείται στον αέρα και επαναλαμβάνει ότι στηρίζει αποφασιστικά τη Σερβία.
Έντονες είναι οι διαφωνίες για την πορεία των -ανύπαρκτων- ειρηνευτικών συνομιλιών στη Μέση Ανατολή, ενώ «καυτό» είναι και το θέμα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με τις Ηνωμένες Πολιτείες να πιέζουν για την υιοθέτηση νέου ψηφίσματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας προς ενίσχυση των κυρώσεων για την άρνηση της Τεχεράνης να διακόψει τον εμπλουτισμό ουρανίου.
Ως προς το θέμα του διεθνούς εμπορίου, η G8 αναμένεται να στείλει ισχυρό μήνυμα υπέρ του ημιθανούς Γύρου της Ντόχας για την απελευθέρωση του εμπορίου.
Κλίμα ψυχρού πολέμου
Οι πρόεδροι Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας προσήλθαν στο Χάιλιγκενταμ της Γερμανίας έχοντας ανταλλάξει επί μέρες απειλές και προειδοποιήσεις με φόντο την επέκταση της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας στην Τσεχία και την Πολωνία, κίνηση την οποία η Μόσχα εκλαμβάνει ως απειλή για τις στρατηγικές ισορροπίες και υπόσχεται «αντίποινα».
Πριν φθάσει στο Χάιλιγκενταμ ο Μπους επισκέφθηκε την Πράγα και την Βαρσοβία σε μία στοχευμένη ενέργεια που στέλνει στη Μόσχα το μήνυμα ότι η επέκταση του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας θα προχωρήσει με ή χωρίς τη συναίνεσή της.
«Μια στο καρφί και μια στο πέταλο» ήταν οι δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου από την τσεχική πρωτεύουσα την Τρίτη. Επανέλαβε πως ο Ψυχρός Πόλεμος έχει τελειώσει, η Ρωσία είναι φίλος και όχι εχθρός και η αντιπυραυλική ασπίδα δεν την απειλεί. Την κάλεσε, δε, να συνεργαστεί στην ανάπτυξή της, να στείλει στρατηγούς και επιστήμονες στις ΗΠΑ να ενημερωθούν…
Όμως, λίγες ώρες αργότερα προκάλεσε ανοιχτά τον Βλαντιμίρ Πούτιν μιλώντας για εκτροχιασμό των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στη Ρωσία. «Οι μεταρρυθμίσεις που υπόσχονταν κάποτε να δώσουν δύναμη στους πολίτες [της Ρωσίας] έχουν διαταραχθεί, με προβληματικές επιπτώσεις για την δημοκρατική ανάπτυξη» δήλωσε.
Σε δηλώσεις του στον Τύπο προχθές κατά την έναρξη της συνόδου, ο Αμερικανός πρόεδρος εκτίμησε ότι η Ρωσία δεν θα επιτεθεί στην Ευρώπη και ότι δεν συνιστά απειλή για την ήπειρο.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έφθασε …μαινόμενος στο θέρετρο της Βαλτικής έχοντας ήδη προειδοποιήσει πως εάν προχωρήσουν τα σχέδια εγκατάστασης τμημάτων της αντιπυραυλικής ασπίδας σε ευρωπαϊκό έδαφος, η Ρωσία μπορεί ως απάντηση να στρέψει τους πυραύλους της στην Ευρώπη -για πρώτη φορά μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Πούτιν κατηγορεί τις ΗΠΑ για υποκίνηση νέας κούρσας εξοπλισμών, καθιστώντας την υπαίτια για οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη επέλθει και για «καλλιέργεια συνθηκών πυρηνικής σύγκρουσης»…
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε την Τετάτη πως η χώρα δεν σχεδιάζει να αποχωρήσει από τη Συνθήκη Μείωσης Συμβατικών Εξοπλισμών στην Ευρώπη (CFE) στη σύνοδο της Βιέννης την επόμενη εβδομάδα. Η Μόσχα έχει παγώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συνθήκη 1990, κατηγορώντας τους εταίρους της στη Δύση ότι δεν συμμορφώνονται.
Ψυχρός αέρας πνέει και στις σχέσεις Λονδίνου – Μόσχας εξαιτίας της υπόθεσης δολοφονίας του Αλ.Λιτβινένκο. Η Ρωσία απορρίπτει το βρετανικό αίτημα για την έκδοση του Ρώσου επιχειρηματία Αντρέι Λουγκοβόι προκειμένου να δικαστεί για τη δηλητηρίαση του πρώην πράκτορα της KGB με το ραδιενεργό ισότοπο πολώνιο-210.
Στο θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας, η Βρετανία υπογραμμίζει ότι η Ρωσία δεν απειλείται. Σε συνέντευξή του που δημοσιεύεται στον Guardian ανήμερα της έναρξης των εργασιών της G8, ο Τόνι Μπλερ τονίζει ότι η ασπίδα «δεν θα διαιρέσει την Ευρώπη» και προσθέτει πως η Ρωσία δεν πρέπει να αισθάνεται απειλή από τις αμερικανικές προτάσεις.
