«Δεν υπάρχουν ημερήσια όρια για τα ΡΜ2,5, παρά μόνο ετήσια» υπογραμμίζει η καθηγήτρια Χημείας του ΑΠΘ Κωνσταντινή Σαμαρά – «Εξαρτάται από τον οργανισμό αναφοράς» απαντά ο καθηγητής του Π.Θ.
Σημαντικές υπερβάσεις των αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ2,5 στην ατμόσφαιρα του Βόλου καταγράφει, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις της μελέτης ετήσιας καταγραφής ρύπων, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Γιώργος Σαχαρίδης.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Ο κ. Σαχαρίδης μίλησε για υπερβάσεις ΡΜ2,5 «μία στις τρεις ημέρες μεσοσταθμικά όλον τον χρόνο» στην εκπομπή του Τάσου Τέλλογλου «Special Report».
Ομως τον όρο «υπερβάσεις» έρχεται να αμφισβητήσει ευθέως η καθηγήτρια του τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντινή Σαμαρά, η οποία είναι επιστημονικώς υπεύθυνη για τις μετρήσεις των αιωρούμενων σωματιδίων στον Βόλο, που καταγράφονται από τον σταθμό μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που λειτουργεί στο λιμάνι για λογαριασμό του Οργανισμού Λιμένος Βόλου. «Δεν υπάρχουν υπερβάσεις των ορίων σε ημερήσια βάση, γιατί απλώς δεν υπάρχουν ημερήσια όρια για τα ΡΜ2,5. Για τα ΡΜ10 υπάρχει ημερήσιο όριο συγκεντρώσεων, τα 50μgr/m3. Για τα ΡΜ2,5 υπάρχει μόνο ετήσιο όριο συγκεντρώσεων, τα 25μgr/m3. Αυτό σημαίνει ότι συγκεντρώνουμε όλες τις ημερήσιες καταγραφές, τις διαιρούμε με τον αριθμό των καταγραφών και βγάζουμε τον μέσο όρο, που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 25 μgr/m3», αναφέρει μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η κ. Σαμαρά.
«Εξαρτάται από τον οργανισμό αναφοράς, που έχει ο καθένας» σχολιάζει ο κ. Σαχαρίδης επικαλούμενος όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Για την ποιότητα της ατμόσφαιρας στον Βόλο αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο καταγραφές, του Α.Π.Θ. από τον σταθμό του λιμανιού που έχει ολοκληρωθεί και είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του Ο.Λ.Β. και του Π.Θ. από 12 σταθμούς στην πόλη, που ολοκληρώνεται τέλη Φεβρουαρίου και θα παρουσιαστεί επίσημα εφόσον γίνει η ανάλυση των ευρημάτων. Τις καταγραφές παρουσιάζει παρακάτω ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΧΑΡΙΔΗΣ: «Σημαντικές υπερβάσεις ΡΜ2,5»
Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις της ετήσιας καταγραφής, που επιχειρείται σε 12 σταθμούς στην πόλη
Σημαντικές υπερβάσεις στις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ2,5, που θεωρούνται τα πλέον επικίνδυνα καθώς φθάνουν στους πνεύμονες κι από εκεί απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος, καταγράφει η μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα που αποκαλύπτει στον απόηχο των δηλώσεών του στην εκπομπή του Τάσου Τέλλογλου «Special Report» ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργος Σαχαρίδης, οι υπερβάσεις είναι σημαντικές και από πλευράς αριθμού ημερών (υπάρχουν δηλαδή πολλές ημέρες στις οποίες καταγράφονται συγκεντρώσεις πάνω από τα όρια) και επιπλέον κάποιες από αυτές τις υπερβάσεις αφορούν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις σωματιδίων που μπορεί να φθάνουν ακόμη και στο διπλάσιο σε σχέση με τα ανώτατα επιτρεπόμενα επίπεδα. Ο ίδιος έκανε λόγο στην εκπομπή για ημερήσιες υπερβάσεις των ορίων των ΡΜ2,5 μία στις τρεις ημέρες.
«Ο Νοέμβριος, ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος που πέρασαν ήταν ίσως οι χειρότεροι μήνες του έτους, καθώς υπήρχαν ημέρες με σημαντικές υπερβάσεις των ανώτατων ορίων συγκεντρώσεων ΡΜ2,5», αναφέρει ο κ. Σαχαρίδης στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, αποκαλύπτοντας μία πρώτη εικόνα της μελέτης που ολοκληρώνεται.
Μιλά μάλιστα για ημερήσιες υπερβάσεις με βάση τα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καθώς η Ε.Ε. δεν έχει θεσπίσει ημερήσιο όριο για τα ΡΜ2,5. «Εξαρτάται ποιον οργανισμό έχει αναφορά ο καθένας» σχολιάζει για τα ημερήσια όρια που δεν «δέχεται» το Α.Π.Θ. και η Εθνική Νομοθεσία.
Υποστηρίζει δε ότι οι αυξομειώσεις στους ρύπους στην πόλη ακολουθούν αντίστοιχη πορεία στο σύνολο των 12 σταθμών, κάτι που δείχνει ότι δεν υπάρχει κάποια πολύ σοβαρή πηγή ρύπανσης κοντά σε έναν ή και παραπάνω από τους 12 σταθμούς. «Και οι 12 μετρητές ακολουθούν τις ίδιες αυξομειώσεις», είπε χαρακτηριστικά.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που εκπονούν ο καθηγητής πνευμονολογίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κων. Γουργουλιάνης και ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών Γ. Σαχαρίδης, αυτή την περίοδο ολοκληρώνεται.
Η έρευνα γίνεται μέσα από την εγκατάσταση 12 μετρητών συγκεντρώσεων ΡΜ2,5 σε διάφορα σημεία της πόλης: από το Πεδίο του Αρεως, μέχρι το Λιμάνι και από το Νοσοκομείο και τη Ν. Δημητριάδα μέχρι τον Περιφερειακό.
Εως τέλος Φεβρουαρίου θα γίνεται συλλογή στοιχείων (αφορούν στη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους) και στη συνέχεια θα επιχειρηθεί ανάλυση των δεδομένων, πόσες υπερβάσεις έχουν καταγραφτεί, πόσο υψηλές, σε ποιες χρονικές περιόδους.
Σε δεύτερη φάση τα στατιστικά ευρήματα θα συνδεθούν με ιατρικά περιστατικά στο Νοσοκομείο Βόλου και σε τρίτο στάδιο θα επιχειρηθεί να καταδειχθούν οι πηγές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
«Δεν θα ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό. Οι πηγές είναι γνωστές, βιομηχανία, λιμάνι, κυκλοφοριακό, τζάκια. Το πιο σημαντικό που επιχειρούμε μέσω αυτής της μελέτης είναι να καταδείξουμε το μέγεθος του προβλήματος στην πόλη και κατά πόσο συμμετέχει κάθε πηγή», σημειώνει ο κ. Σαχαρίδης.
Online μετρήσεις διαθέσιμες στο ευρύ κοινό
Σύμφωνα με τον κ. Σαχαρίδη τα ΡΜ2,5 είναι από τους πιο επικίνδυνους ρύπους στην ατμόσφαιρα, καθώς φθάνουν στους πνεύμονες και από εκεί απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αναπνοή μεγάλης ποσότητας τέτοιων σωματιδίων μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιοπάθειες, καρκίνο του πνεύμονα και άλλες ασθένειες. Η ατμοσφαιρική ρύπανση σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ευθύνεται για το 20% των θανάτων παγκοσμίως.
Στο πλαίσιο αυτό και για την προστασία του πληθυσμού, αμέσως μετά την παρουσίαση θα δοθεί σε χρήση για το ευρύ κοινό πλατφόρμα μέσω της οποίας θα μπορεί ο καθένας να ενημερώνεται on line και σε πραγματικό χρόνο για τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Η πλατφόρμα θα είναι προσβάσιμη σε όλους και το σημαντικό είναι ότι θα καταγράφει ρύπους και ανά περιοχή μέσα στον Βόλο και μέρος της Ν. Ιωνίας, προκειμένου οι πολίτες και ιδίως οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, να είναι ενήμεροι για το τι συμβαίνει και να λαμβάνουν μέτρα αυτοπροστασίας. Στον χάρτη θα γίνονται γνωστές οι συγκεντρώσεις και στα 12 σημεία όπου έχουν εγκατασταθεί οι μετρητές.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΗ ΣΑΜΑΡΑ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: «Ετήσιες μετρήσεις εντός ορίων»
Σύμφωνα με τον σταθμό μέτρησης, που είναι εγκατεστημένος στο λιμάνι και λειτουργεί για λογαριασμό του Ο.Λ.Β.
Ετήσιες μετρήσεις εντός των επιτρεπόμενων ορίων καταγράφονται από τον σταθμό μέτρησης των ατμοσφαιρικών ρύπων, που είναι εγκατεστημένος και λειτουργεί στο λιμάνι του Βόλου για λογαριασμό του Οργανισμού Λιμένος Βόλου.
Την ευθύνη των μετρήσεων έχει αναλάβει μετά από διαγωνισμό το διαπιστευμένο Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος – Ομάδα Μέτρησης Αιωρούμενων Σωματιδίων, ΕΕΡΠ – ΟΜΑΣ, του Τμήματος Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επιστημονικώς υπεύθυνη την Κωνσταντινή Σαμαρά – Κωνσταντίνου, καθηγήτρια Τμήματος Χημείας Α.Π.Θ. και επιστημονικούς συνεργάτες τους Δ. Βουτσά καθηγήτρια του Τμήματος Χημείας, Α. Κούρα διδάκτορα Χημείας και Ε. Μανώλη διδάκτορα Χημείας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ετήσιας καταμέτρησης που αφορά στο διάστημα από 2 Ιουνίου 2018 έως και 1 Ιουνίου 2019, οι συγκεντρώσεις των ρύπων είναι εντός των ορίων.
Σε σύγκριση με τα όρια της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη», η μέση ωριαία τιμή του ΝΟ2 (διοξείδιο του αζώτου) για το χρονικό διάστημα των μετρήσεων ήταν 20 μg/m3 , κατά πολύ μικρότερη από το ετήσιο όριο (40 μg/m3 ), ενώ δεν παρατηρήθηκε καμία υπέρβαση του ωριαίου ορίου των 200 μg/m3 . Αντίστοιχα, η μέση τιμή του βενζολίου ήταν 1,9 μg/m3 , επίσης κατά πολύ μικρότερη του ετήσιου ορίου (5 μg/m3 ). Η μέση ετήσια τιμή των ημερήσιων συγκεντρώσεων του σωματιδιακού κλάσματος PM10 ήταν 20 μg/m3, μικρότερη του αντίστοιχου ετήσιου ορίου (40 μg/m3), ενώ ο αριθμός των υπερβάσεων του ημερήσιου ορίου για τα PM10 (50 μg/m3) ήταν 5 (πέντε ημέρες υπερβάσεων στη διάρκεια ενός έτους δηλαδή), εντός του ανώτατου επιτρεπτού αριθμού των 35 υπερβάσεων ανά έτος. Η μέγιστη ημερήσια τιμή PM10 που καταγράφηκε ήταν 57 μg/m3. Τέλος, η μέση ετήσια τιμή των ημερήσιων συγκεντρώσεων του σωματιδιακού κλάσματος PM2,5 ήταν 16 μg/m3, κάτω από το ετήσιο όριο (25 μg/m3).
Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα και των επόμενων τριμηνιαίων καταγραφών.
Από 2 Ιουνίου 2019 έως 31 Αυγούστου 2019 η μέση τιμή τριμήνου στα ΡΜ10 ήταν 20μgr/m3 και οι ημερήσιες υπερβάσεις ήταν μηδενικές. Την ίδια περίοδο οι συγκεντρώσεις των ΡΜ2,5 ήταν 14,3μgr/m3.
Από 1 Σεπτεμβρίου 2019 έως και 31 Νοεμβρίου 2019 η μέση τιμή τριμήνου για τα ΡΜ10 ήταν 22,8μgr/m3 και οι ημέρες υπερβάσεων δύο σε ολόκληρο το τρίμηνο. Η μέση ωριαία τιμή τριμήνου τα ΡΜ2,5 το ίδιο διάστημα ήταν 17,3μgr/m3.
78 ημέρες υψηλών συγκεντρώσεων
Η κ. Σαμαρά σημείωσε μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ότι το εντεκάμηνο του 2019 (Ιανουάριος – Νοέμβριος) υπήρχαν αυξημένες συγκεντρώσεις ΡΜ2,5 για 78 ημέρες: από 1/1/2019 έως 31/5/2019 για 58 ημέρες, από 1/6/2019 έως 31/8/2019 για 4 ημέρες και από 1/9/2019 έως 30/11/2019 για 16 ημέρες. «Οι 16 ημέρες του τελευταίου τριμήνου αφορούσαν όλες στον μήνα Νοέμβριο που σημαίνει ότι μέρα παρά μέρα καταγράφονταν αυξημένες συγκεντρώσεις ΡΜ2,5. Ωστόσο η μέση τιμή δεν ξεπερνά τα 16 μgr/m3 για το εντεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2019, με όριο τα 25μgr/m3», διευκρινίζει και προσθέτει: «Οι μετρήσεις και τα αποτελέσματα που βγάζουμε ακολουθούν την Ευρωπαϊκή Οδηγία Clean Air for Europe (50 του 2008) στην οποία είναι προσαρμοσμένη και η Εθνική Νομοθεσία. Βάσει αυτών δεν μπορούμε να μιλάμε για ημερήσιες υπερβάσεις στα ΡΜ2,5 για τα οποία έχει θεσπιστεί μόνο ετήσιο όριο. Τα αποτελέσματα των μελετών θα πρέπει να στηρίζονται σε αυτά που ορίζει η νομοθεσία που θεσπίστηκε για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Αν βαφτίζουμε υπερβάσεις τιμές που δεν ορίζονται ως υπερβάσεις από τη νομοθεσία δημιουργούμε ανησυχία που δεν θα έπρεπε να υπάρχει».
«Πάντα τη χειμερινή περίοδο υπάρχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις ρύπων στην ατμόσφαιρα που οφείλονται στην αύξηση της επιβάρυνσης από ανθρωπογενείς πηγές αλλά και στις μετεωρολογικές συνθήκες», τόνισε η καθηγήτρια Χημείας του Α.Π.Θ.
Τα όρια των αιωρούμενων σωματιδίων
Στη χώρα μας ισχύουν νομοθετημένα όρια και στόχοι για τα αιωρούμενα σωματίδια PM10 και PM2.5, σύμφωνα με αυτά που έχουν καθιερωθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα όρια ή οι στόχοι αναφέρονται τόσο στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, όσο και των οικοσυστημάτων.
Οι οδηγίες που αφορούν στην ποιότητα της ατμόσφαιρας είναι:
• Οδηγία 2008/50/ΕΚ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη (ΚΥΑ ΗΠ 14122/549/Ε103, ΦΕΚ 488Β/30.3.11).
• Οδηγία 2004/107/ΕΚ σχετικά με το αρσενικό, το κάδμιο, τον υδράργυρο, το νικέλιο και τους πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες στον ατμοσφαιρικό αέρα (ΚΥΑ ΗΠ 22306/1075/Ε103, ΦΕΚ 920Β/8.6.07).
• Οδηγία 2015/1480/ΕΚ για την τροποποίηση ορισμένων παραρτημάτων των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2004/107/ΕΚ και 2008/50/ΕΚ, οι οποίες ορίζουν τους κανόνες σχετικά με τις μεθόδους αναφοράς, την επικύρωση των δεδομένων και την τοποθεσία των σημείων δειγματοληψίας για την εκτίμηση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα (ΚΥΑ 174505/607, ΦΕΚ 1311Β/13.4.17).
Οι προαναφερόμενες οδηγίες συνοψίζονται για τα αιωρούμενα σωματίδια ως εξής:
• PM10: H μέση ημερήσια τιμή δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την οριακή τιμή των 50 μg/m3 περισσότερες από 35 φορές το έτος.
• PM2.5: H μέση ετήσια τιμή δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την οριακή τιμή των 25 μgm/m3 . Δεν έχει θεσπισθεί ημερήσια οριακή τιμή.
Π.Ε. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Και συμπτωματικά… το onlineεπέστρεψε
Μετά από δέκα μήνες ξανά στον αέρα τα αποτελέσματα μετρήσεων από τον σταθμό της Περιφέρειας
Μετά από δέκα ολόκληρους μήνες από τις 21 Απριλίου 2019 οπότε και παρουσιάστηκε η βλάβη, ξεκίνησε χθες η on line μετάδοση των μετρήσεων συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα από τον σταθμό της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας.
Οι πρώτες μετρήσεις που δημοσιεύονται μετά από δέκα μήνες, αφορούν στην προχθεσινή ημέρα, Τρίτη 11 Νοεμβρίου και η πρεμιέρα της on line μετάδοσης των μετρήσεων, βρίσκει τους ατμοσφαιρικούς ρύπους εντός των ορίων.
Σύμφωνα με την καταγραφή οι συγκεντρώσεις των ΡΜ10 στην ατμόσφαιρα είναι 38μgr/m3 (με ημερήσιο όριο τα 50μgr/m3), ενώ των ΡΜ2,5 είναι 24μgr/m3.
Για την έναρξη της μετάδοσης των μετρήσεων από την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας ανακοινώθηκαν τα εξής:
«Την οn line εφαρμογή του για τη μετάδοση των μετρήσεων ξεκίνησε την Τετάρτη 12-2-2020 ο Σταθμός Μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, που βρίσκεται τοποθετημένος στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου, μετά από την επισκευή και τη συντήρησή του, προκειμένου οι μετρήσεις, που ουδέποτε σταμάτησαν να γίνονται, να προβάλλονται μέσω του on line συστήματος που είχε υποστεί βλάβη», αναφέρεται σε ανακοίνωση.
Συλλαλητήριο μετά την εκπομπή για την… «ασφυξία στον Βόλο»
Στην εκπομπή του Τάσου Τέλλογλου «Special Report», που προβλήθηκε από τον ΑΝΤ1 προχθές το βράδυ, ένα από τα θέματα που διαπραγματεύτηκε υπό τον τίτλο «ασφυξία στον Βόλο» ήταν της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Στην εκπομπή μεταξύ άλλων εμφανίστηκε ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Π.Θ. Γ. Σαχαρίδης ο οποίος μίλησε για «υπερβάσεις στα ΡΜ2,5 μία στις τρεις ημέρες».
Η φράση ήταν αρκετή για την Επιτροπή Αγώνα Πολιτών που καλεί σε νέο συλλαλητήριο:
«Μετά από τις σοκαριστικές αποκαλύψεις ότι η αέρια ρύπανση στον Βόλο χτυπά κόκκινο 1 στις 3 ημέρες, δηλαδή 110 – 120 μέρες τον χρόνο, καλούμε σε μαζική διαμαρτυρία τους πολίτες, τους φορείς και τις συλλογικότητες, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας όπου θα βρίσκεται ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Γ. Κεφαλογιάννης, το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου, στις 10.30 το πρωί».
Σε δεύτερη ανακοίνωσή της η Επιτροπή Πολιτών καταφέρεται εναντίον του περιφερειάρχη Θεσσαλίας, του Δήμου Βόλου και βιομηχανιών «καλώντας τον καθένα να αναλάβει τις ευθύνες του».
Δεν λείπουν μάλιστα οι αιχμές και για την ίδια την εκπομπή για «αποσιώπηση των θέσεων της Επιτροπής για την καύση σκουπιδιών».
