Ενώ ακόμα διανύουμε τους πρώτους ουσιαστικά χειμωνιάτικους μήνες, οι καταγγελίες για παράνομες υλοτομήσεις σε δάση της Μαγνησίας έπεφταν -και συνεχίζουν να πέφτουν- βροχή. Η έξαρση του φαινομένου αποδίδεται στη ζοφερή οικονομική κατάσταση της πλειοψηφίας των νοικοκυριών, που αναγκάστηκαν να στραφούν σε άλλες μορφές θέρμανσης, κυρίως τζάκια και σόμπες. Τι πραγματικά γίνεται όμως στα δάση του Πηλίου;
Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ σε μια προσπάθεια να αποτυπώσει το τι πραγματικά ισχύει κατέγραψε τα πάντα σε ό,τι αφορά τις υλοτομήσεις. Ποιοι τις κάνουν, πού, πώς δίνεται η άδεια, τι ξυλεύεται αλλά και πώς ελέγχονται όλα αυτά, όταν ακόμα και το ίδιο το Δασαρχείο παραδέχεται πως έχει μεγάλη έλλειψη σε προσωπικό;
Ας κατηγοριοποιήσουμε όμως πρώτα τα δάση. Στη Μαγνησία η πλειοψηφία των δασών, όλα όσα βρίσκονται από υψόμετρο 600 μέτρων και πάνω κυρίως, δηλαδή τα δάση της οξιάς, είναι δάση κοινοτικά (ανήκουν στις πρώην κοινότητες και νυν Δήμους), ενώ μοναστηριακό είναι το δάσος της Μονής Φλαμουρίου.
Από υψόμετρο 600 μέτρων και κάτω τα δάση είναι κρατικά (εκτός από το πευκοδάσος των Αφετών που κάηκε το 2007 και είναι και αυτό κρατικό) ή διακατεχόμενα, που σημαίνει ότι κάτοικοι των περιοχών με αποφάσεις που κρατούν από το 1925 ίσως ακόμα έχουν δικαίωμα ξύλευσης σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι του δάσους, δικαίωμα που μεταβιβάζουν από γενιά σε γενιά.
Η διαδικασία για την υλοτόμηση
Κάθε μα κάθε δάσος κοινοτικό και μοναστηριακό έχει μια διαχειριστική μελέτη η οποία συντάσσεται κάθε πέντε χρόνια από ιδιώτη δασολόγο με ευθύνη της ιδιοκτήτριας πρώην Κοινότητας – νυν Δήμου και ελέγχεται από το Δασαρχείο και στη συνέχεια θεωρείται από τον Διευθυντή Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών.
Η διαχειριστική μελέτη αποτυπώνει πλήρως το δάσος και ειδικότερα αναγράφει τα όρια, το κάθε τμήμα, τις συστάδες του κάθε τμήματος του δάσους, τι δέντρα υπάρχουν, ποιες είναι οι αναδασώσεις, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις κ.λ.π.
«Ουσιαστικά η διαχειριστική μελέτη είναι ο μπούσουλάς μας για να δούμε τι θα υλοτομηθεί, πότε θα υλοτομηθεί, πως θα γίνει η υλοτόμηση και πόση ποσότητα θα υλοτομηθεί και να δώσουμε την απαραίτητη άδεια», αναφέρει ο Δασάρχης Βόλου Νίκος Ντίτορας και προσθέτει πως «για πέντε χρόνια λοιπόν ο κάθε Δήμος πια ξέρει τι θα κόψει».
Όπως διευκρινίζει ο κ. Ντίτορας, η υλοτόμηση από τους Δήμους γίνεται αρχικά για να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων της περιοχής σε ξυλεία και στη συνέχεια ό,τι περισσέψει, αν περισσέψει, πάει στο εμπόριο και έτσι ο Δήμος έχει και ένα ακόμα μικρό έξτρα εισόδημα. «Όλες αυτές οι διαδικασίες, το πού θα πάνε τα ξύλα και πόσα θα κοπούν γίνονται γιατί στη δασική επιστήμη η βασική φιλοσοφία είναι μία, η αειφορία των καρπώσεων. Δηλαδή αυτά τα δάση που βρήκαμε πρέπει τουλάχιστον να τα διατηρήσουμε ή να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές καλύτερα από ό,τι τα βρήκαμε. Άρα εμείς κάθε χρόνο πρέπει να παίρνουμε αυτό που μπορεί να μας δώσει το δάσος».
Διαχειριστές των κοινοτικών δασών οι Δήμοι
Ολα τα κοινοτικά δάση υλοτομούνται από τους Δήμους. Κάθε χρόνο σε ό,τι αφορά το κομμάτι των αναγκών των κατοίκων σε ξυλεία είναι αυτός που ορίζει ένα συνεργείο το οποίο είναι υπεύθυνο απέναντι στο Δασαρχείο για την υλοτόμηση και το οποίο θα πάει σε συγκεκριμένη συστάδα για να κόψει ξύλα.
Ωστόσο όταν είναι για το εμπόριο το έργο της υλοτόμησης βγαίνει σε δημοπρασία από το Δήμο. Ο κ. Ντίτορας αναφέρει ότι, συνήθως, όταν υπάρχει δασικός συνεταιρισμός στην περιοχή αναλαμβάνει αυτός την κοπή, ενώ αν πρόκειται για ιδιώτες «συνήθως είναι οι ίδιοι γιατί ξέρουν το δάσος και τη δουλειά».
Αρμόδιοι υπάλληλοι του Δασαρχείου εγκαθιστούν τους υποδειγμένους από τους Δήμους υλοτόμους και τους εκπροσώπους του Δήμου στα προς υλοτομία τμήματα των δημοτικών δασών, εξηγώντας τους κανόνες υλοτομίας τους οποίους πρέπει να εφαρμόσουν και στο τέλος ελέγχεται η πιστή εφαρμογή των υποδειγμένων κανόνων και δίνεται προθεσμία απομάκρυνσης των προϊόντων της υλοτομίας από το δάσος.
Πώς γίνεται ο έλεγχος
Σύμφωνα με το Δασάρχη ελέγχονται κυρίως αυτά τα δάση που υλοτομούνται για να δοθεί ξυλεία στο εμπόριο. Η διαδικασία είναι η εξής: Ο έμπορος παίρνει από το Δασαρχείο την άδεια απολήψεως όπου θα φαίνεται πόση ποσότητα θα πάρει από το δάσος (τα δέντρα αυτά τα προσημαίνει το Δασαρχείο δεν μπορεί να κόψει ο,τιδήποτε ο καθένας στο δάσος της οξιάς). Στη συνέχεια αυτός που εκτελεί την υλοτόμηση βγάζει τα ξύλα σε ένα ξέφωτο και συντάσσεται το πρωτόκολλο εξελέγξεως, δηλαδή κάθε φορά που κόβει πάνε δασικοί υπάλληλοι και ελέγχουν την ποσότητα που έχει κοπεί και στο τέλος γίνεται ένα τελικό πρωτόκολλο.
«Όλα ελέγχονται», τονίζει ο κ. Ντίτορας και προσθέτει πως παράλληλα με την παραπάνω διαδικασία ο κάθε έμπορος ο οποίος υλοτομεί αυτές τις συστάδες έχει ένα βιβλίο μέσα στο αυτοκίνητό του -το οποίο ονομάζεται δελτίο μεταφοράς δασικών προϊόντων- και το οποίο έχει ελεγχθεί και σφραγιστεί από το Δασαρχείο. Έτσι αυτός όταν κάθε φορά θα φορτώσει μια ποσότητα θα πρέπει να γράψει σε αυτό το δελτίο τη συγκεκριμένη μέρα από ποιο πρωτόκολλο ελέγχθηκε και πόση ποσότητα μεταφέρει.
«Άρα θα μπορεί κάθε στιγμή όταν θα τον βρει ο υπάλληλος στο δρόμο να δείξει το δελτίο μεταφοράς και θα δει αν το έχει συμπληρώσει ή όχι. Αν δεν το έχει συμπληρώσει, έχει τις κυρώσεις που προβλέπονται και οι οποίες είναι πολύ αυστηρές», σημειώνει ο Δασάρχης.
Σε ό,τι αφορά την υλοτόμηση για τις ατομικές ανάγκες του Δήμου και πάλι δασικοί υπάλληλοι προσημαίνουν ποια δέντρα θα κοπούν. Από εκεί και πέρα ακολουθείται και εδώ η παραπάνω διαδικασία, ενώ το Δασαρχείο ελέγχει και το αν τα δέντρα που κόπηκαν κόπηκαν σωστά. «Αυτοί που υλοτομούν τα δάση ορίζονται από τους Δήμους, το Δασαρχείο απλά δίνει οδηγίες και ελέγχει», ξεκαθαρίζει ο Δασάρχης.
15 μηνύσεις για λαθροϋλοτομία
Από την αρχή του χειμώνα μέχρι και σήμερα οι καταγγελίες που έχουν φτάσει κατά καιρούς είναι αναρίθμητες. Άλλες ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα γεγονότα, άλλες σε καταγγελίες κατοίκων χωρίς χειροπιαστά στοιχεία, ενώ πρόσφατα στα Χάνια λαθροϋλοτόμος τα έβαλε με πολίτη που διαπίστωσε ότι παρανομεί, ενώ δεν έχει περάσει εβδομάδα από τότε που η Αστυνομία στον Αλμυρό «έπιασε στα πράσα» λαθροϋλοτόμο να καρατομεί δέντρα στο προστατευόμενο δάσος Κουρί.
Ο κ. Ντίτορας όμως διευκρινίζει πως τις περισσότερες φορές ο κόσμος συγχέει πράγματα και ουσιαστικά οι περισσότερες καταγγελίες δεν ανταποκρίνονται σε λαθροϋλοτομία. «Φέτος στη Μαγνησία όλα τα δάση, όπως άλλωστε γίνεται κάθε χρόνο, υλοτομούνται. Επειδή λοιπόν εκτελούνται πάρα πολλές υλοτομίες ο κόσμος νομίζει ότι τα δέντρα κόβονται παράνομα. Όμως δεν είναι έτσι».
Φέτος κατατέθηκαν 15 συνολικά μηνύσεις από το Μάιο μέχρι και σήμερα για παράνομες υλοτομήσεις, με τον κ. Ντίτορα να διευκρινίζει πως κυρίως αφορούν σε λαθροϋλοτομία σε αείφυλλα και πλατύφυλλα.
Μάλιστα ο Δασάρχης σημειώνει ότι οι περισσότερες παρανομίες γίνονται επειδή συνήθως οι υλοτόμοι επεκτείνουν τη δράση τους πέρα από τα όρια για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια.
Ωστόσο θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς κατά πόσο μπορεί το Δασαρχείο να ελέγξει όλες τις υλοτομούμενες εκτάσεις, όταν μάλιστα είναι ευρέως γνωστό ότι οι υπάλληλοι είναι λιγοστοί. «Διενεργούμε εντατικούς ελέγχους και φυλάμε τα δάση σε ικανοποιητικό βαθμό. Δεν έχουμε πολλά άτομα, αλλά ποτέ δεν είπαμε ότι δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε τις υλοτομήσεις και καμία καταγγελία δεν έχουμε αφήσει χωρίς εξέταση». Οι υλοτομήσεις φέτος
Ο αριθμός φέτος των εν ενεργεία υλοτομήσεων ανέρχεται σε 24 σε κοινοτικά και μοναστηριακά δάση και 590 υλοτομήσεις σε διακατεχόμενα δασοτεμάχια. Κατά μέσο όρο όμως οι υλοτομήσεις που εκτελούνται κάθε χρόνο στη Μαγνησία αγγίζουν τις 800. Κάθε χρόνο επίσης υλοτομούνται κατά μέσο όρο 20.000 κυβικά μέτρα ξυλείας.
«Ακριβώς επειδή οι υλοτομήσεις είναι πολλές και επειδή μπορεί στα δάση οξιάς να κόβονται λίγα και συγκεκριμένα δέντρα, αλλά στα δάση με πλατύφυλλα και αείφυλλα μετά την ξύλευση κάποιος θα νομίζει ότι στο σημείο έχει γίνει μια μεγάλη καταστροφή, ίσως αυτό είναι που κάνει κάποιους να νομίζουν ότι εκεί υφίστανται παρανομίες», τονίζει ο κ. Ντίτορας.
