Ο 91χρονος δημιουργός με τη διεθνή φήμη βίωσε συγκινητικές στιγμές στη Νάξο
Απόδοση τιμής στον μακροβιότερο αγγειοπλάστη, τον Βολιώτη Βαγγέλη Ανετόπουλο, αποτέλεσε η πρόσκληση συμμετοχής στο 6ο πανελλήνιο επιστημονικό συνέδριο με τίτλο «Η Νάξος διά μέσω των αιώνων», που διεξήχθη από 30 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου στο χωριό Δαμαριώνας Νάξου, παρουσία 210 επιφανών ακαδημαϊκών με διεθνή επιστημονική παρουσία. Ο 91χρονος δημιουργός επέστρεψε για τις ανάγκες του συνεδρίου στον τόπο καταγωγής της οικογένειάς του, στις ρίζες των προγόνων του και μίλησε με πολλή συγκίνηση στους παριστάμενους.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Ιδιαίτερα τιμητική ήταν για τον Βαγγέλη Ανετόπουλο και την οικογένειά του η εισήγηση της Τσαγκαραδιώτισσας δρ. Αικατερίνης Πολυμέρου -Καμηλάκη τ. διευθύντριας του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία σκιαγράφησε με αδρές πινελιές μια μακρά ιστορική διαδρομή στον χώρο και τον χρόνο.
«Η οργανωτική επιτροπή με κάλεσε να παραστώ στο μεγάλο συνέδριο της Νάξου, που τελεί υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών και η Καίτη Καμηλάκη, μίλησε για την ιστορία της οικογένειας. Ηταν πολύ συγκινητική και τιμητική για μένα η εισήγηση της κ. Καμηλάκη και η πρόσκληση να παραστώ στο συνέδριο. Είναι συγκινητικό το γεγονός ότι βρέθηκα στο πάτριο έδαφος, τις ρίζες μου μετά από τόσα χρόνια και τίμησαν την οικογένειά μας στο συνέδριο, παρουσία ακαδημαϊκών με πολύ σημαντική δράση», δήλωσε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο κ. Ανετόπουλος.
Ο διακεκριμένος αγγειοπλάστης, απόγονος του Απειρανθίτη αγγειοπλάστη Βασίλειου Λείψανου, κλήθηκε στο βήμα από τους διοργανωτές του συνεδρίου και μίλησε από καρδιάς για τους προγόνους του, το εργαστήριο της οικογένειας που λειτουργεί από τον 19ο αιώνα στον Βόλο, τους δημιουργικούς δεσμούς που ανέπτυξε με τον πηλό, συνεχίζοντας ακούραστα τη διαδρομή που χάραξαν ο πατέρας, ο παππούς και ο προπάππος του.
Οικογένεια με ιστορία
Εντύπωση προκάλεσε στο πυκνό ακροατήριο η εισήγηση της κ. Καμηλάκη, η οποία ανέπτυξε το θέμα «Ο Απειρανθίτης αγγειοπλάστης Βασίλειος Λείψανος και το εργαστήριο αγγειοπλαστικής του Βαγγέλη Ανετόπουλου στην περιοχή του Βόλου». Τμήμα της συγκεκριμένης εισήγησης παρουσιάζεται παρακάτω.
Μεταξύ εκείνων που αναζήτησαν την τύχη τους στην πόλη του Βόλου είναι ο Βασίλης Λείψανος από την Απείρανθο της Νάξου, όπως εμφανίζεται στο Μητρώο Αρρένων της Νάξου. Ο Βασίλης Λείψανος παντρεύτηκε την αδελφή του μεγάλου τεχνίτη της αγγειοπλαστικής Νίκου Ροδίου, που ζούσε και εργαζόταν στη Σκόπελο.
Η παρουσία του Ροδίου στο Μουσείο Ανετόπουλου είναι έντονη καθώς και οι καλές οικογενειακές σχέσεις μέχρι σήμερα. Έστησε το εργαστήριό του στην συνοικία των εργαστηρίων Παλιά του Βόλου, απέναντι από τον σιδηροδρομικό σταθμό και κατασκεύαζε κυρίως ποικίλα σκεύη οικιακής χρήσεως και νεοκλασικά ακροκέραμα, καπνοδόχους, διακοσμητικά, που ήταν εκείνη την εποχή περιζήτητα στο ταχέως αναπτυσσόμενο αστικό κέντρο του Βόλου. Για λόγους, που δεν γνωρίζουν και οι απόγονοί του, εγκαταλείπει το δυσώνυμο Λείψανος και υιοθετεί- κάτι συνηθισμένο για την εποχή- το επώνυμο, σπάνιο ίσως και αμάρτυρο, Ανετόπουλος και με αυτό σφραγίζει τα έργα του.
Ο Βασίλης Ανετόπουλος απέκτησε πέντε παιδιά, τον Μιχάλη, τον Κωνσταντίνο, τον Γεώργιο, τη Φλωρεντία και τη Βασιλική. Δύο αγόρια ακολούθησαν την τέχνη του πατέρα τους.
Ο μεγαλύτερος, ο Μιχάλης, έκανε οικογένεια και απέκτησε πολλά παιδιά από τα οποία επέζησαν τα πέντε, ο Βασίλης, ο Τριαντάφυλλος, ο Γιάννης, ο Νίκος και ο Βαγγέλης (1928). Συνέχισε το εργαστήριο του πατέρα του, το οποίο ανέλαβαν οι γιοι του Νίκος και Βαγγέλης, που λειτουργούσαν και εργαστήριο αγγειοπλαστικής στη Λάρισα. Μέχρι το 1974 οι δύο τους διατηρούν μία από τις τρεις βιομηχανίες πλινθοκεραμοποιίας στον Βόλο. Λόγω κυρίως ελλείψεως πρώτης ύλης, δηλαδή κατάλληλου χώματος, το 1974 έκλεισαν όλα τα πλινθοκεραμοποιεία. Από το 1974 ο Βαγγέλης Ανετόπουλος συνεχίζει μόνος του το αγγειοπλαστείο στον Βόλο και ο αδελφός του Νίκος παραμένει και εργάζεται στη Λάρισα.
Μουσείο αγγειοπλαστικής
Από το 1990 με τα παιδιά του Στέλιο και Αθηνά δημιουργεί τη νέα, σημερινή, μονάδα αγγειοπλαστικής κοντά στο Μαλάκι Πηλίου, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα και δραστηριοποιείται όχι μόνο με την κατασκευή ειδών αγγειοπλαστικής, χρηστικών και διακοσμητικών, χρησιμοποιώντας τα πρότυπα των προηγούμενων, αλλά και δικές του εμπνεύσεις.
Ο ίδιος έχει συγκεντρώσει αντικείμενα αγγειοπλαστικής από την Ευρώπη και την Ελλάδα, ποικίλων τεχνοτροπιών και αισθητικής και τα εκθέτει σε μια αίθουσα του μουσείου του. Σε άλλο χώρο εκθέτει μια σπουδαία συλλογή με πρότυπα (καλούπια) νεοκλασικών κεραμικών και έργα της οικογένειας, ενώ στον υπαίθριο χώρο του εργαστηρίου – μουσείου κάτω από τις αιωνόβιες ελιές εκτίθεται μια σειρά από μεγάλα πιθάρια. Ο ίδιος δείχνει με καμάρι τον χώρο, όπου έχει εγκαταστήσει παραδοσιακό καμίνι τις ανάγκες της διδασκαλίας της κεραμικής τέχνης στους καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο.
«Το εργαστήριο-μουσείο είναι ένα ζωντανό κύτταρο που λειτουργεί ως χώρος παραγωγής προϊόντων αγγειοπλαστικής, ως σχολείο για αγγειοπλάστες και γενικότερα τεχνίτες και καλλιτέχνες που εκφράζονται με τον πηλό. Το εργαστήριο όμως πάνω από όλα έχει ψυχή. Είναι ο κυρ – Βαγγέλης Ανετόπουλος που αεικίνητος, ακούραστος στα ενενήντα του χρόνια ονειρεύεται να καταστήσει το εργαστήριό του διεθνές κέντρο διδασκαλίας της κεραμικής τέχνης. Για το σκοπό αυτόν έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στο εργαστήριο διεθνή συμπόσια και εκθέσεις καλλιτεχνών σύγχρονης κεραμικής, όπως φαίνεται στο ενδεικτικό υλικό, για τις ανάγκες της ανακοίνωσης» τόνισε μεταξύ άλλων η κ. Καμηλάκη.
Ονειρο ζωής
Το μουσείο και βιοτεχνία-εργαστήρι κεραμικών οικογένειας Ανετόπουλου, ένα ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, διαθέτει στη μόνιμη έκθεσή του τα πρότυπα (καλούπια – μήτρες) παλαιότερων κεραμικών του Βασίλη Ανετόπουλου, για την κατασκευή ειδών κεραμικής (ακροκέραμα, γλάστρες, πιάτα, σωλήνες και απολήξεις καμινάδων), εργαλεία και φούρνο, όπου διεξάγονται προγράμματα με μαθητές από διάφορες χώρες, αλλά και ξεναγήσεις μαθητών.
Συχνά οι μαθητές παρακολουθούν τις τεχνικές τροχήλατης κεραμικής, το φόρτωμα και το άναμμα καμινιού, την όπτηση των αγγείων, το άνοιγμα του κλιβάνου, και της αγγειογραφίας. Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα εργαστήριο, σχολείο για τους νεότερους κεραμίστες, που αναζητούν τις λεπτομέρειες αυτής της πανάρχαιας τεχνικής και τέχνης.
Στόχος και όνειρο του Βαγγέλη Ανετόπουλο, είναι η εξέλιξη του εργαστηρίου στο Μαλάκι σε μουσείο και σχολείο διδασκαλίας και διάδοσης της αρχαιότατης τέχνης της αγγειοπλαστικής, με τις νέες προδιαγραφές που ορίζει και η σύμβαση για την άυλη πολιτισμική κληρονομιά.
Ο Βαγγέλης Ανετόπουλος εμπνέεται από την πλούσια μυθολογία της περιοχής με την Αργώ, το σύμβολο των υπερπόντιων ταξιδιών και τις γοργόνες, τον Κένταυρο Χείρωνα, το σύμβολο του Πηλίου, τους Νεολιθικούς Οικισμούς του Σέσκλου και του Διμηνίου, δεν σταματάει να δημιουργεί και να αφιερώνει ακούραστα πολλές ώρες στην ενασχόληση με τον πυλό.
Αναμνήσεις μιας ζωής
Στην διάρκεια της εισήγησής της, η κ. Καμηλάκη ανέτρεξε στην προσωπική αφήγηση του Βαγγέλη Ανετόπουλου για την ζωή του και διάβασε ένα απόσπασμα της βιογραφίας του, που αναφέρει μεταξύ άλλων: «Στις 2 Φεβρουαρίου, το 1928, η μαμή Αναστασία ξεγεννούσε τη μακαρίτισσα κυρά Μαργίτσα για πια φορά 10η,11η, 12η ποιος ξέρει; Βλέπεις τα μωρά εκείνα τα χρόνια είχαν μεγάλη θνησιμότητα. Δεν πέρασε όμως ένας μήνας και το μωρό αρρώστησε. Έτσι ο πατέρας μου έψαξε και για κουμπάρο. Αφού τον βρήκε η παρέα είπε: Ποια γιορτή είναι κοντά για να προλάβουμε να μην πεθάνει αλλά να πιούμε στην γιορτή κανένα κρασί; Ερχόταν ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και με είπαν Βαγγέλη. Ευτυχώς για αυτούς ήπιαν το κρασί τους και χάρηκαν και για μένα, που σήμερα είμαι 91 ετών και συνεχίζω με δράση τη ζωή».
