ΤΟΠΙΚΑ

«Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η χρήση RDF επηρεάζει την υγεία»

δεν-υπάρχουν-αποδείξεις-ότι-η-χρήση-rdf-834710

Απαντήσεις στο ευαίσθητο ζήτημα της καύσης απορριμμάτων από τον διευθυντή της βελγικής ομοσπονδίας ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αποβλήτων και του περιβάλλοντος

Απαντήσεις σε ένα «ευαίσθητο» ζήτημα, αυτό της καύσης RDF και SRF, εναλλακτικών καυσίμων δηλαδή που παράγονται από την κατεργασία μη επικίνδυνων αποβλήτων και το οποίο έχει προκαλέσει συζητήσεις, εύλογα ερωτήματα, αλλά και ανησυχία σε πολίτες από τη στιγμή που συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος και την ίδια την ανθρώπινη υγεία, δίνει μέσα από τη συνέντευξή του στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο Eric Waeyenbergh ο διευθυντής του Go4Cycle, της βελγικής ομοσπονδίας ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αποβλήτων και του περιβάλλοντος.

Ο κ. Waeyenbergh βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στον Βόλο ως ένας από τους βασικούς ομιλητές στο 5ο Συνέδριο Οικονομικής Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Επιχειρησιακών Ερευνών του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μίλησε στο πλαίσιο της ενότητας που αφορούσε στην κυκλική οικονομία και τη διαχείριση των απορριμμάτων, για την προστιθέμενη αξία της τσιμεντοβιομηχανίας στην κυκλική οικονομία που αποτελεί τη νέα επιταγή της Ε.Ε. για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ συνάντησε τον κ. Waeyenbergh στο περιθώριο του συνεδρίου και του ζήτησε να απαντήσει στην ανησυχία που έχει προκαλέσει στην τοπική κοινωνία η χρήση εναλλακτικών καυσίμων σε ό,τι αφορά στους κινδύνους που ενέχει στην ανθρώπινη υγεία.

«Μετά από περισσότερα από 30 χρόνια χρήσης RDF/SRF, δεν υπάρχει αντίκτυπος στην υγεία του πληθυσμού λόγω της χρήσης του», απαντά κατηγορηματικά ο κ.Waeyenberg, υποστηρίζοντας ότι οι βιομηχανικές εκπομπές αέριων ρύπων, όπως διοξίνες, φουράνια, βαρέα μέταλλα, κ.λπ., ρυθμίζονται και ελέγχονται αυστηρά. Αντιθέτως, επισημαίνει, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η υγεία των πολιτών επηρεάζεται από την παγκόσμια ρύπανση του αέρα λόγω της κυκλοφορίας οχημάτων, από την ανεξέλεγκτη καύση βιολογικών αποβλήτων σε σπίτια ή κήπους, από τον καπνό των τσιγάρων, από τις διάχυτες εκπομπές των χώρων υγειονομικής ταφής…

Συνέντευξη στην Ελένη Χάνου

-Τι είναι τoRDF/SRF;

RDF/SRF είναι ακρωνύμια που χρησιμοποιούνται για εναλλακτικά καύσιμα, τα οποία παράγονται από την κατεργασία μη επικίνδυνων αποβλήτων και προορίζονται για χρήση στη βιομηχανία, κυρίως στην παραγωγή τσιμέντου, καθώς επίσης και σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή σε εργοστάσια ασβέστου. Συνήθως αποτελούνται από ένα μίγμα πλαστικών, χαρτιού, ξύλου ή χαρτονιού, τα οποία είναι τόσο ανακατεμένα, ώστε η διαλογή και η ξεχωριστή ανακύκλωση δεν είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά εφικτή.

Προαπαίτηση για τη χρήση τους είναι το Εργοστάσιο να έχει αδειοδοτηθεί σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία IED (IndustrialEmissionDirective)και να συμμορφώνεται με τα ανώτερα όρια εκπομπών όπως καθορίζονται στην παραπάνω Οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές ή/και σε οποιοδήποτε άλλη Ευρωπαϊκή Οδηγία, προκειμένου να προστατεύεται η ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Η παραγωγή του RDF/SRF γίνεται σύμφωνα με συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πρότυπο που ορίζει τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Το εν λόγω πρότυπο εφαρμόζεται και στην Ελλάδα.

Τα βασικά περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα της παραγωγής και της χρήσης RDF/SRF είναι η μείωση του ποσοστού αποβλήτων που προορίζονται για υγειονομική ταφή, η μείωση της ποσότητας εισαγωγής ορυκτών καυσίμων, όπως άνθρακας και petcoke, συμβάλλοντας στη προστασία των φυσικών πόρων.

Ειδικά όταν χρησιμοποιείται στην παραγωγή τσιμέντου, εκτός από την ενεργειακή αξιοποίηση, γίνεται και ανακύκλωση των ανόργανων συστατικών που περιέχονται, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση και φυσικών ορυκτών πρώτων υλών, ενώ δεν υπάρχει επιβάρυνση στις αέριες εκπομπές της τσιμεντοβιομηχανίας.

-Η χρήση RDF/SRF είναι πρόσφατη πρακτική στον Βόλο. Ποια είναι η εμπειρία σας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Το RDF/SRF χρησιμοποιείται σε μεγάλη κλίμακα από τη δεκαετία του 1970 σε εργοστάσια τσιμέντου χωρών, όπως η Γαλλία, το Βέλγιο ή η Γερμανία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι μεγάλες πόλεις βρίσκονται κοντά σε εργοστάσια τσιμέντου. Ήταν απαραίτητο να εξηγηθεί στον πληθυσμό ποια είναι τα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα για το κοινό, τους δήμους και τα εργοστάσια τσιμέντου από τη χρήση RDF/SRF. Σε αυτές τις χώρες, υπάρχει σήμερα θετική αντίληψη για τη χρήση RDF/SRF, καθώς συνεισφέρει στη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ανθρώπινης δραστηριότητας. Σε ορισμένες χώρες, χάρη στην παραγωγή και τη χρήση RDF/SRF, η υγειονομική ταφή των αποβλήτων, με όλες τις πιθανές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, έχει μηδενιστεί.

Σήμερα διαπιστώνεται ότι, μετά από περισσότερα από 30 χρόνια χρήσης RDF/SRF, δεν υπάρχει αντίκτυπος στην υγεία του πληθυσμού λόγω της χρήσης του.

Τα εργοστάσια που έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν RDF/SRF τα τελευταία χρόνια, μπορούν και αξιοποιούν την τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια.

-Στην Ελλάδα η πλειονότητα των αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι από την εναπόθεση αστικών στερεών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής;

Στα αστικά στερεά απόβλητα υπάρχουν παθογόνοι μικροοργανισμοί. Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση της ταφής υπάρχει ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης διασποράς τους. Από την άλλη, αυτοί οι παθογόνοι μικροοργανισμοί καταστρέφονται εντελώς από τις υψηλές θερμοκρασίες των κλιβάνων των εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου.

Επιπλέον, η υγειονομική ταφή ενός τόνου αστικών στερεών αποβλήτων παράγει αέρια θερμοκηπίου που αντιστοιχούν σε περίπου 930 κιλά ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα, και μάλιστα χωρίς κανένα πλεονέκτημα για την κοινωνία. Τα αέρια αυτά περιέχουν και άλλους ρύπους όπως υδρόθειο ή πτητικές σιλικόνες.

Το αποστράγγισμα των χωματερών μεταφέρει διαλυτούς ρύπους (ορισμένους πολύ σταθερούς) στο περιβάλλον και, ενδεχομένως, στα ανθρώπινα τρόφιμα εάν δεν υποβάλλονται σε σωστή επεξεργασία ακόμα και για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά το κλείσιμο των χώρων υγειονομικής ταφής.

Η υγειονομική ταφή καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις γης που καθίστανται πλέον κατάλληλες για άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Το πρόβλημα κληροδοτείται στις επόμενες γενιές. Γνωρίζουμε σήμερα ότι οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβάλλουν αέρια και μολυσμένο νερό για περισσότερα από 30 χρόνια. Τις συνέπειες αυτής της μακροπρόθεσμης ρύπανσης δεν θα τις υποστούμε μόνο εμείς, αλλά και τα παιδιά μας.

-Ίσως να γνωρίζετε ότι το εργοστάσιο τσιμέντου στον Βόλο χρησιμοποιεί RDF/SRF. Αυτό προκάλεσε ανησυχίες στους πολίτες που φοβούνται για την υγεία τους. Ταυτόχρονα, οι τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις επιμένουν ότι η χρήση αυτή πρέπει να σταματήσει, επειδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η χρήση RDF/SRF επηρεάζει αρνητικά την υγεία των πολιτών που ζουν κοντά σε εργοστάσιο τσιμέντου όπου χρησιμοποιούνται RDF/SRF, ακόμη και μετά από μακροχρόνια έκθεσή τους όπως στη Γαλλία ή τη Γερμανία. Αντιθέτως, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η υγεία των πολιτών επηρεάζεται από την παγκόσμια ρύπανση του αέρα λόγω της κυκλοφορίας οχημάτων (εκπομπές σωματιδίων NOx, βενζολίου κλπ.), από την ανεξέλεγκτη καύση βιολογικών αποβλήτων σε σπίτια ή κήπους, από τον καπνό των τσιγάρων, από τις διάχυτες εκπομπές των χώρων υγειονομικής ταφής, από τη χρήση διαλυτών για οικιακές χρήσεις, και πολλά άλλα.

Οι βιομηχανικές εκπομπές αέριων ρύπων, όπως διοξίνες, φουράνια, βαρέα μέταλλα, κ.λπ., ρυθμίζονται και ελέγχονται αυστηρά. Σε τακτά χρονικά διαστήματα γίνεται επανέλεγχος του νομοθετικού πλαισίου, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται συνεχής βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των βιομηχανικών δραστηριοτήτων.

-Υπάρχουν επιπτώσεις από τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων (όπως RDF/SRF) στις εκπομπές του εργοστασίου και στις παγκόσμιες εκπομπές;

Υπάρχει θετική επίδραση στις συνολικές εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου. Οι εκπομπές αερίων ρύπων, όπως οι διοξίνες ή τα φουράνια υπόκεινται σε αυστηρούς κανονισμούς. Οι εκπομπές CO2 είναι χαμηλότερες όταν χρησιμοποιείται RDF/SRF αντί για ορυκτά καύσιμα (άνθρακα ή petcoke), επειδή το RDF/SRF περιέχει σημαντικό ποσοστό βιομάζας.

Η μελέτη Ecofys (2017) που έγινε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι είναι τεχνικά εφικτό να επιτευχθεί μία μέση θερμική υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων κατά 60% στην ευρωπαϊκή βιομηχανία τσιμέντου.

Αυτό, για την ελληνική παραγωγή τσιμέντου, αντιστοιχεί σε ανάλωση περίπου 1 εκατομμυρίου τόνων RDF/SRF ετησίως, που θα μηδενίσει σχεδόν το υπόλειμμα που οδηγείται σε ταφή, θα οδηγήσει δε σε:

  • εξοικονόμηση περίπου 425.000 τόνων petcoke που δεν χρειάζεται να εισαχθούν,
  • περίπου 1 εκατομμύριο τόνους ισοδύναμου CO2 από αέρια θερμοκηπίου που δεν θα εκπέμπονται από την υγειονομική ταφή,

επιτυγχάνοντας έτσι πολύ θετικό αντίκτυπο στις προσπάθειες που πρέπει να καταβάλει η Ελλάδα προκειμένου να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (επιμερισμός της προσπάθειας στον τομέα που δεν καλύπτεται από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών στην Ελλάδα: -16% αερίων θερμοκηπίου έως το 2030 σε σύγκριση με τις εκπομπές του 2005).

-Μακροπρόθεσμα, υπάρχει κάποια επίπτωση από τη χρήση τέτοιων υλικών στη βιομηχανία τσιμέντου;

Με την ταχύτατη αύξηση των τιμών των εκπομπών CO2, το όφελος από τη χρήση RDF/SRF βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα και συμβάλλει στη βιωσιμότητα της ελληνικής βιομηχανίας τσιμέντου. Βοηθά τον κλάδο να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό παραγωγών που βρίσκονται εκτός της ΕΕ, αλλά κοντά, όπως π.χ. η Τουρκία.

Δεν υπάρχει αρνητική επίπτωση στην ποιότητα του τσιμέντου, κατά συνέπεια η ανακυκλωσιμότητα του σκυροδέματος παραμένει εφικτή και πρέπει να προωθηθεί ως πρακτική.

-Ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι για να επιτύχει η Ελλάδα τους ευρωπαϊκούς στόχους της κυκλικής οικονομίας ως προς τα αστικά στερεά απόβλητα;

Υπάρχουν σήμερα νέοι κανονισμοί που αποτελούν σημαντική πρόκληση για την Ελλάδα:

Στην κυκλική οικονομία, η υγειονομική ταφή αστικών στερεών αποβλήτων πρέπει να μειωθεί σε λιγότερο από 5%. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ανάπτυξη, σε τοπικό επίπεδο, διαχωρισμού αποβλήτων στην πηγήκαι την ανάπτυξη εναλλακτικών επιλογών επεξεργασίας. Η εκπαίδευση του πληθυσμού, ξεκινώντας από το σχολείο, έχει μεγάλη σημασία για την προώθηση αποτελεσματικού διαχωρισμού στην πηγή και ανακύκλωσης αποβλήτων.

Η Ευρώπη προτείνει χρηματοδοτικά εργαλεία για την εφαρμογήτων παραπάνω πρακτικών σε εθνικό επίπεδο. Η υποβολή τέλους ταφής για την υγειονομική ταφή αποβλήτων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη βιομηχανία και από τους δήμους να αναπτύξουν τέτοιες μονάδες για την ανακύκλωση αποβλήτων, την παραγωγή RDF/SRF από τα υπολείμματα ανακύκλωσης κλπ. Είναι αναγκαία η αύξηση της ανακύκλωσης αστικών στερεών αποβλήτων και αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων, για τα οποία η Ευρώπη επιβάλει επίσης στόχους.

Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου επηρεάζονται επίσης σημαντικά από τη χρήση RDF/SRF σε εργοστάσια τσιμέντου. Η χρήση αυτών των υλικών από την ελληνική τσιμεντοβιομηχανία θα βοηθήσει την Ελλάδα να επιτύχει στις εθνικές της προσπάθειες για μείωση των αερίων θερμοκηπίου.

Το who is who του EricWaeyenbergh

Ο Βέλγος Eric Waeyenbergh είναι:

*διευθυντής του Go4Cycle, της βελγικής ομοσπονδίας ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αποβλήτων και του περιβάλλοντος,

*διευθυντής του Eucopro, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στα εναλλακτικά καύσιμα για τη βιομηχανία τσιμέντου,

*πρόεδρος της Task Force Waste της CEMBUREAU, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τσιμέντου.

*Διαθέτει master Βιοχημείας, Master στην Υγεία και Ασφάλεια και εργάζεται στον τομέα της ανακύκλωσης απορριμμάτων από το 1985.

*Συμμετέχει ενεργά, μέσω ομάδων εργασίας του γραφείου IPPC (Ολοκληρωµένη Πρόληψη και Έλεγχος της Ρύπανσης) της Σεβίλλης, στην εκπόνηση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για τη διαχείριση των αποβλήτων και την παραγωγή τσιμέντου.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου