Πρωτότυπη παρέμβαση Βολιωτών στο κτίριο που αποτέλεσε χώρο εγκλεισμού στην Κατοχή
Μια πρωτότυπη ιδέα, εμπνευσμένη από αρχειακό υλικό για τον κατοχικό Βόλο και την Κίτρινη Αποθήκη, έδωσε χρώμα και διαφορετική όψη σε ένα εμβληματικό κτίριο του Μεσοπολέμου, που αποτέλεσε χώρο εγκλεισμού, βασανισμού και εκτέλεσης στη διάρκεια της Κατοχής. Η εικαστική δράση που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο στον χώρο έξω από την Κίτρινη Αποθήκη, στη συμβολή των οδών Βασσάνη και Γαζή, ζωντάνεψε την ιστορική μνήμη, με τη συμμετοχή παιδιών και νέων.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Περισσότεροι από εξακόσιοι Βολιώτες υπολογίζεται ότι παρακολούθησαν με προσήλωση τη συγκεκριμένη δράση που βασίστηκε στη δύναμη της εικόνας με παράλληλη δράση στον δρόμο με μουσική, κίνηση και λόγο από νέους και παιδιά.
Το βουβό κτίριο, που συνδέθηκε με τον πόνο σε μια μαύρη περίοδο της Νεότερης Ιστορίας, φωτίστηκε από την παρέμβαση πολυπληθούς ομάδας Βολιωτών, τη δύναμη της τέχνης, την ίδια τη ζωή.
«Με το έργο αυτό το κτίριο αποκτά ξανά ενέργεια, γίνεται πρόσωπο, το οποίο πασχίζει να ακουστεί στην κοινότητα, να ενεργοποιήσει την ατομική και τη συλλογική μνήμη, να απαλύνει το τραύμα. Μέσα από την καλλιτεχνική πράξη ως βιωματική προσέγγιση στην ιστορία του χώρου, ενεργοποιείται η μνήμη και παραδίδεται στους νέους της πόλης, προτρέποντάς τους να μην ξεχάσουν» ανέφερε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η εικαστικός Μαρία – Ανδρομάχη Χατζηνικολάου, η οποία είχε την ιδέα και την καλλιτεχνική επιμέλεια της συγκεκριμένης δράσης.
Η ίδια δηλώνει «πάρα πολύ ικανοποιημένη», ενώ υπογραμμίζει ότι «ενεργοποιήσαμε αυτό τον χώρο με τον καλύτερο τρόπο, όσο μπορούσαμε, με μια παρέμβαση – δράση τιμής».
Με εικόνα και λόγο
Το έργο που παρουσιάστηκε περιελάμβανε προβολή βίντεο πάνω στον τοίχο της Αποθήκης, με παράλληλη δράση στον δρόμο με μουσική, κίνηση και λόγο από νέους και παιδιά.
Φιγούρες και πρόσωπα αποτυπώθηκαν με χρώμα και φως στα κλειστά παράθυρα, όταν ξεκίνησε η προβολή βίντεο που βασίστηκε σε αρχειακό υλικό από μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν τον πόνο και τον εγκλεισμό μέσα στην Κίτρινη Αποθήκη.
Την έρευνα αρχείου, τη σύνθεση και επιμέλεια των κειμένων της δράσης ανέλαβε η φιλόλογος, θεατρολόγος, αρχειονόμος των Γενικών Αρχαίων Κράτους Μαγνησίας Αγγελική Νικολάου, την ηχητική σύνθεση ο συνθέτης Κωστής Δρυγιανάκης και την επιμέλεια των κειμένων του καλλιτεχνικού γεγονότος η ιστορικός τέχνης Μάγδα Κουμπαρέλου, όλοι μέλη της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου. Επίσης συμμετείχαν παιδιά από τη θεατρική ομάδα της Ενωσης Γονέων Βόλου, καθώς και έφηβοι.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα τριάντα χρόνια της λειτουργίας του.
Χώρος μνήμης
Ο σημαντικός μνημονικός τόπος του Βόλου προβλήθηκε από μια τελείως διαφορετική οπτική γωνία, πριν από την αναμενόμενη ανάπλαση του διατηρητέου κτιρίου.
Σημαντικά είναι τα στοιχεία που κατέγραψε, εξάλλου, η Αγγελική Νικολάου, περιγράφοντας την ιστορική διαδρομή του κτιρίου από το χθες στο σήμερα.
Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1926 από την εταιρεία American Tobacco Company και χρησιμοποιήθηκε ως καπναποθήκη στα τέλη της δεκαετίας 1920 και τη δεκαετία 1930, τον καιρό που εκατοντάδες ντόπιοι και πρόσφυγες εργάζονταν εκεί, στη διαλογή και επεξεργασία του καπνού του θεσσαλικού κάμπου.
Στη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) η Κίτρινη Αποθήκη χρησιμοποιήθηκε ως χώρος εγκλεισμού, βασανισμού και εκτέλεσης Ελλήνων πατριωτών και αγωνιστών της Αντίστασης. Ανατριχιαστικές είναι οι περιγραφές των βασανιστηρίων και των εξευτελισμών που υπέστησαν οι κρατούμενοι στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής του Βόλου, κυρίως κατά το 1944. Στο υπόγειό της εκτελούνταν συχνά φυλακισμένοι και τα πτώματά τους τα πετούσαν στα γειτονικά πεζοδρόμια.
Aξιοποίηση του κτιρίου
Μετά την απελευθέρωση η Κίτρινη Αποθήκη νοικιάστηκε στη Συνεταιριστική Ενωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος (ΣΕΚΕ), ενώ το 1965 αγοράστηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Καπνού (ΕΟΚ). Το 1968 το απασχολούμενο προσωπικό ανερχόταν σε 120 άτομα και η συνολική ισχύς του εργοστασίου ήταν 88,70 ίπποι.
Σήμερα η Κίτρινη Αποθήκη αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που περιήλθε διαδοχικά στο Υπουργείο Γεωργίας, στον Δήμο Βόλου και πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το 2017 εγκρίθηκε το ποσό των 10 εκ. ευρώ για την αξιοποίηση του κτιρίου μέσω της μονάδας καινοτομίας και επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τμήματα του υπογείου και του ισογείου θα διαμορφωθούν σε χώρους έκθεσης και μνήμης, με έμφαση στην ιστορία του καπνού και στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής.
