Ξεσπά σε συνέντευξή του στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, ο υπέρμαχος των κυκλικών κόμβων στον Βόλο
Πριν από μία εβδομάδα δόθηκε στην κυκλοφορία ο πρώτος από τους έξι συνολικά κυκλικούς κόμβους που πρόκειται να κατασκευαστούν στον Βόλο. Χρειάστηκε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια, από το 2000, όταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Οδοποιίας και Οδικής Ασφάλειας του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Νίκος Ηλιού, πρότεινε κυκλικούς κόμβους ως λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα, αλλά και με στόχο την αναβάθμιση του επιπέδου οδικής ασφάλειας, τη μείωση του θορύβου και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Στη διάρκεια των 17 αυτών ετών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αντιμετώπισε άλλοτε αδιαφορία, άλλοτε την έλλειψη τόλμης από τοπικούς άρχοντες. Κι όταν εισακούστηκε είδε την πνευματική του ιδιοκτησία να την οικειοποιούνται άλλοι… Πικραμένος για την αντιμετώπιση που είχε από τις εκάστοτε αρχές του τόπου, όχι όμως ηττημένος, ο Νίκος Ηλιού, σε συνέντευξή του στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, μιλά για το… πολύχρονο παρασκήνιο του έργου των κυκλικών κόμβων, εξειδικευμένες μελέτες οδικών έργων που έμειναν στα συρτάρια, ή που έγιναν αφορμή για να… συρθούν επιστήμονες στη Δικαιοσύνη.
Μετά από αγώνα ετών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας εμφανίζεται επιτέλους ως «συνοδοιπόρος» της τοπικής αυτοδιοίκησης και για τη μελέτη βιώσιμης κινητικότητας στην πόλη. Η κεντρική ιδέα, όπως υπογραμμίζει ο κ. Ηλιού, είναι «να δώσουμε πίσω τον δημόσιο χώρο που κλέψαμε από τους πεζούς, τους ποδηλάτες, τους ευάλωτους χρήστες, τη δημόσια συγκοινωνία, και τον παραδώσαμε ανενδοίαστα στα ΙΧ αυτοκίνητα».
Συνέντευξη στην Ελένη Χάνου
-Κύριε Ηλιού, προσφάτως δόθηκε στην κυκλοφορία ο πρώτος κυκλικός κόμβος στον Βόλο. Όπως ανακοινώθηκε, θα ακολουθήσουν επιπλέον πέντε. Πώς νιώθετε -ως υπέρμαχος της κατασκευής κυκλικών κόμβων- που επιτέλους ο Βόλος ακολουθεί διεθνή πρότυπα, και τι θα εξυπηρετήσουν οι κυκλικοί κόμβοι;
Προφανώς και είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος γιατί επιτέλους ο Βόλος «τόλμησε» να υλοποιήσει ό,τι άλλες πόλεις στην Ελλάδα έχουν υλοποιήσει εδώ και πολύ καιρό. Δεν σας κρύβω ότι ακόμη και τώρα υπάρχουν συμπολίτες μας που δεν κρύβουν τις επιφυλάξεις τους για τέτοια «τολμηρά» μέτρα. Ίσως αυτό να προέρχεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον μέσο Έλληνα οδηγό, όσον αφορά τις γνώσεις του σε θέματα ΚΟΚ (π.χ. ποιος έχει προτεραιότητα, άγνοια της κατακόρυφης σήμανσης και της διαγράμμισης κ.λπ.), αλλά και από την επίγνωση ότι ο Έλληνας οδηγός δεν έχει εκπαιδευτεί σωστά αλλά και επιδεικνύει αγενή και επικίνδυνη οδηγική συμπεριφορά.
Η σωστή μελέτη και κατασκευή κυκλικών κόμβων σε όλες τις προηγμένες χώρες, είχε σαν αποτέλεσμα την καλύτερη διαχείριση της κυκλοφορίας, αλλά κυρίως πολύ υψηλότερο επίπεδο οδικής ασφάλειας.
Οι κυκλικοί κόμβοι θα συμβάλλουν στην πολύ πιο ομαλή κυκλοφοριακή ροή κατά μήκος των οδών Δημητριάδος, Λαμπράκη, Λαρίσης, με συνέπεια να ελαχιστοποιηθούν οι καθυστερήσεις, να μειωθεί ο θόρυβος και η αέρια ρύπανση, αλλά κυρίως θα αναβαθμίσουν το επίπεδο οδικής ασφάλειας. Εκτιμώ ότι θα μειωθεί σε μεγάλο βαθμό ο εκνευρισμός και το οδηγικό άγχος με ό,τι ευεργετικό αποτέλεσμα μπορεί να έχει αυτό. Όλα αυτά αποτελούν βασικές συνιστώσες της ποιότητας ζωής των πολιτών.
-Για τους κυκλικούς κόμβους έχετε «παλέψει» επί 17 χρόνια ως Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Όπως εσείς ο ίδιος λέτε, έχετε κατηγορηθεί για… «κυκλικομβίτιδα». Γιατί όμως η πόλη δεν κατάφερε να υιοθετήσει νωρίτερα τη λύση των κυκλικών κόμβων, παρά μόνο τώρα, μετά τη Λάρισα; Έχουν καταγραφεί στο παρελθόν παρουσιάσεις μελετών για κόμβους που δεν «περπάτησαν». Τι συνέβη;
Οι κυκλικοί κόμβοι και η σημαντική τους συνεισφορά στην ομαλοποίηση των κυκλοφοριακών ροών και στην οδική ασφάλεια, δεν είναι δικές μου ανακαλύψεις ή ιδεοληψίες. Όπου έχουν εφαρμοστεί έχουν δώσει σημαντικές λύσεις σε κυκλοφοριακά προβλήματα. Οι κατά καιρούς ηγεσίες του Δήμου Βόλου δεν είχαν την «τόλμη» να υιοθετήσουν μέτρα που σε όλη την Ευρώπη δίνουν σημαντικές λύσεις. Τους ενδιέφεραν ίσως σημαντικότερα θέματα που θα χάιδευαν τη ματαιοδοξία τους (πχ. το μεγαλύτερο συρτάκι στον κόσμο), ή ίσως θέματα που θα μπορούσαν να τα κατανοήσουν. Έπρεπε να κάνουμε λεπτομερή και τεκμηριωμένη παρουσίαση στο Δημοτικό Συμβούλιο για τους 5 κόμβους, για να αρχίσουν να «πιστεύουν» στη λύση αυτή.
Οι τεχνικοί σύμβουλοι των δημάρχων, όπως και η ηγεσία του Τεχνικού Επιμελητηρίου, θα έπρεπε να βοηθήσουν την πόλη με λύσεις τολμηρές και αποτελεσματικές. Αυτή είναι η δουλειά τους. Είναι θλιβερό να πηγαίνουν στη Λάρισα για να δουν πώς λειτουργούν οι κυκλικοί κόμβοι. Ας διάβαζαν και λίγο για την εξέλιξη της επιστήμης!
Σημαντικές προτάσεις του Πανεπιστημίου για κυκλικούς, ισόπεδους και ανισόπεδους κόμβους μέσα στην πόλη αλλά και τον Περιφερειακό (Φυτόκου, Ιωλκού κλπ), θάφτηκαν ή γνώρισαν την πλήρη απαξίωση.
-Είστε ένας από τους καθηγητές του Π.Θ. που έχει καταφέρει να φέρει στο ίδρυμα έργα ύψους άνω των 3 εκατ. ευρώ. Είναι όμως έργα που αφορούν άλλους δήμους, εκτός Βόλου, που είναι η έδρα του τοπικού ΑΕΙ. Έχετε μελετήσει άλλες περιπτώσεις οδικών έργων για την περιοχή του Βόλου και της Μαγνησίας, και αν ναι ποια η τύχη τους;
Πράγματι, η δραστηριότητά μας είναι σχεδόν στο σύνολό της εκτός Βόλου και Μαγνησίας, γιατί προφανώς η εξειδίκευσή μας εκτιμάται από όλους τους άλλους εκτός από τους τοπικούς άρχοντες της Μαγνησίας.
Έχουμε μελετήσει πολλά έργα οδικά, συγκοινωνιακά και οδικής ασφάλειας, για τα οποία είτε μας κατεδίωξε νομικά το ΤΕΕ είτε μας απειλούσαν ότι θα μας καταδιώξουν. Να σημειωθεί ότι αντικείμενο δικό μας δεν είναι να εκπονούμε συμβατικές μελέτες υφαρπάζοντάς τες από τους επαγγελματίες μηχανικούς, αλλά να δίνουμε τεκμηριωμένες τεχνικές λύσεις και να υποδεικνύουμε ποιες εξειδικευμένες μελέτες θα πρέπει να εκπονήσουν οι επαγγελματίες μηχανικοί. Ενδεικτικά αναφέρω:
- Διερεύνηση διαμόρφωσης Ανισόπεδου Κόμβου Σέσκλου. Αυτή μας η εργασία προκάλεσε την προκήρυξη των μελετών που υποδείξαμε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Προκάλεσε επίσης και την κλήση μας από τον ανακριτή μετά από αναφορά του ΤΕΕ.
- Διερεύνηση διαμόρφωσης παράπλευρου οδικού δικτύου μεταξύ Α’ και Β’ ΒΙΠΕ ώστε να εξυπηρετούνται νόμιμα και με ασφάλεια οι κυκλοφοριακές ανάγκες των επιχειρήσεων που έχουν εγκατασταθεί εκεί. Καμία αξιοποίηση από κανέναν. Προκάλεσε όμως την κλήση μας από τον ανακριτή μετά από αναφορά του ΤΕΕ.
- Εξειδικευμένη μελέτη συστήματος 2 κυκλικών κόμβων στη Μπουρμπουλήθρα, για να μπορούν να κινούνται βαρέα οχήματα, που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο για τον ΟΛΒ, δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ.
-Τελικώς, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι για τους τοπικούς άρχοντες «δεξί χέρι», αντιμετωπίζεται ως «υπηρέτης» ή απλώς έχει τεθεί στο παρασκήνιο;
Έχω την αίσθηση ότι η πρόθεση των Τοπικών Αρχόντων ήταν να αξιοποιήσουν το Εργαστήριο Οδοποιίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ως «υπηρέτη» ο οποίος, χωρίς αποζημίωση ή αμοιβή θα γεννά ιδέες, θα αναλύει, θα κάνει λεπτομερείς προτάσεις, θα βοηθάει σε ό,τι του ζητούν, και στη συνέχεια ό,τι παράγει, μολονότι αποτελεί πνευματική του ιδιοκτησία, θα το αναθέτουν στους «δικούς τους» για περαιτέρω μελέτη, αδιαφορώντας αν αυτοί οι «δικοί» τους δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν με επιτυχία.
Στην περίπτωση π.χ. των 5 κυκλικών κόμβων, όπως δήλωσε ο τότε αντιδήμαρχος, αφού οικειοποιήθηκαν τις προτάσεις που αφελώς τους έδωσε το Πανεπιστήμιο, προχώρησαν σε ανάθεση μετά από διαγωνιστική διαδικασία. Θαυμάστε διαγωνιστική διαδικασία που δεν απαιτείται από τους συμμετέχοντες η τεχνική ικανότητα του να έχουν εκπονήσει τη μελέτη ενός τουλάχιστον κυκλικού κόμβου.
Όπως επίσης δήλωναν, δεν ήθελαν να συνάψουν με το Πανεπιστήμιο προγραμματική σύμβαση για τη μελέτη των κόμβων, γιατί το ΤΕΕ με τον τότε πρόεδρό του απειλούσε να κινηθεί νομικά, μολονότι γνώριζαν ότι ήταν απόλυτα νόμιμη διαδικασία. Με αυτή άλλωστε τη διαδικασία υλοποιήθηκαν τελικά. Με αυτήν άλλωστε τη διαδικασία έχουν μελετηθεί από το Πανεπιστήμιο πάρα πολλά συγκοινωνιακά έργα σε άλλους δήμους και σε άλλες Περιφέρειες.
Πρέπει να αναφέρω ότι η σημερινή διοίκηση του Δήμου Βόλου, προς τιμήν της, συνεργάστηκε με το Πανεπιστήμιο στη μελέτη των 5 κόμβων αναγνωρίζοντας την επιστημονική του επάρκεια και εγκυρότητα, αλλά κυρίως γιατί η σύλληψη της ιδέας, η λεπτομερής πολυπαραμετρική επεξεργασία και ο αρχικός σχεδιασμός τους, ήταν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ του Πανεπιστημίου. Δεν γνώριζε καν ποιοι ήμαστε.
-Από το βήμα των εγκαινίων του πρώτου κυκλικού κόμβου αναφερθήκατε στη μελέτη βιώσιμης κινητικότητας για τον Βόλο. Τι αλλαγές πρέπει να περιμένουμε στην πόλη;
Θα πρέπει να περιμένετε σημαντικές ανατρεπτικές προτάσεις, που σαν κεντρική ιδέα θα έχουν «Να δώσουμε πίσω τον δημόσιο χώρο που κλέψαμε από τους πεζούς, τους ποδηλάτες, τους ευάλωτους χρήστες, τη δημόσια συγκοινωνία, και τον παραδώσαμε ανενδοίαστα στα ΙΧ αυτοκίνητα».
Επειδή η βιώσιμη αστική κινητικότητα δεν επιβάλλεται αλλά προκύπτει από ευρύτατες διαβουλεύσεις και συναινέσεις, οι πολίτες του Βόλου θα πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να ζουν σε μια πόλη ανθρώπινη (σαν αυτές που βλέπουμε στο εξωτερικό και ζηλεύουμε) ή στην πόλη με την απάνθρωπη λειτουργία που έχει σήμερα.
