Αδιάβατα τα πάρκα της Νέας Ιωνίας

Μπορεί η Ν. Ιωνία να έχει ικανοποιητικούς χώρους πρασίνου ως προς την ποσότητά τους λόγω της ύπαρξης του Ελικοδρομίου, η παροχή και διασπορά όμως των μικρότερων χώρων στις διάφορες γειτονιές της πόλης είναι προβληματική. Οι ηλικιωμένοι της περιοχής σε ποσοστό 15,95% δεν επισκέπτονται τα πάρκα και τους χώρους πρασίνου, καθώς φοβούνται τα αδέσποτα, τις παραβατικές συμπεριφορές νέων και τη διακίνηση ουσιών, αλλά και την κυκλοφορία δικύκλων εντός των πάρκων.

 

Η χαρτογράφηση της προσβασιμότητας των αστικών χώρου πρασίνου στη Ν. Ιωνία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μελέτης από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η οποία εκπονήθηκε από τον κ. Πασχάλη Αρβανιτίδη, Λέκτορα του τμήματος, και την κ. Κυριακή Τσοπουρίδου από το Δήμο Ν. Ιωνίας.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 210 ηλικιωμένους κατοίκους της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας και δίνει αποτελέσματα για τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη συχνότητα επίσκεψης των ηλικιωμένων στους χώρους πρασίνου, όπως η διανυόμενη απόσταση πεζού, η διαμόρφωση του οδικού δικτύου, η οδική ασφάλεια και τα χαρακτηριστικά των χώρων πρασίνου και του ευρύτερου περιβάλλοντος.

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν αφορούν στον πολεοδομικό σχεδιασμό, όπως τον προσδιορισμό της επιθυμητής ακτίνας εξυπηρέτησης των χώρων βάσει της μέγιστης απόστασης πεζής μετακίνησης και την εκτίμηση της επάρκειας περιοχών σε χώρους πρασίνου, τη διαμόρφωση του οδικού δικτύου για την ομαλή σύνδεση των χώρων πρασίνου με τον αστικό ιστό καθώς και θέματα διαχείρισης των χώρων.

Ειδικότερα, μέσω δομημένων συνεντεύξεων με 210 κατοίκους της Νέας Ιωνίας Μαγνησίας ηλικίας άνω των 60 ετών, διερευνώνται οι απόψεις των ατόμων της τρίτης ηλικίας ως προς ζητήματα επάρκειας, ποιότητας και διαχείρισης των χώρων πρασίνου, ενώ παράλληλα αποτυπώνονται οι συνήθειες και τα προβλήματα που αυτοί αντιμετωπίζουν ως προς τη χρήση και την προσβασιμότητα των χώρων.

 

Η Νέα Ιωνία αποτελεί ενιαίο Πολεοδομικό Συγκρότημα με τον όμορο Δήμο του Βόλου με πληθυσμό στην αστική περιοχή 31.847 κατοίκους και ποσοστό ηλικιωμένων κατοίκων άνω των 60 ετών 18,87% (ΕΣΥΕ, 2001).

Παρουσιάζει μια μόνιμη και συνεχή τάση πληθυσμιακής αύξησης, εξ αιτίας της οποίας έχουν γίνει τις προηγούμενες δεκαετίες επεκτάσεις του σχεδίου πόλης, ενώ η σύνθεση του πληθυσμού σήμερα περιλαμβάνει εκτός από τους αρχικούς κατοίκους Μικρασιατικής καταγωγής, επαναπατρισθέντες πρόσφυγες, οικονομικούς μετανάστες και τσιγγάνους.

Η συνολική παροχή χώρων πρασίνου είναι ικανοποιητική λόγω της ύπαρξης πάρκου πόλης έκτασης 100 στρ. υπερτοπικού χαρακτήρα, η παροχή και διασπορά όμως των μικρότερων χώρων στις διάφορες γειτονιές της πόλης είναι προβληματική.

Η Νέα Ιωνία έχει επίσης την ιδιομορφία των πολλών φραγμών στον αστικό ιστό της, στρατόπεδο, κοιμητήριο, γήπεδο ποδοσφαίρου, σιδηροδρομικές γραμμές, περιφερειακός δακτύλιος, οι οποίοι υποχρεώνουν τους πεζούς σε περιπορείες με αύξηση των αποστάσεων.

Στην έρευνα με τα ερωτηματολόγια αποτυπώθηκε το προσωπικό προφίλ του κάθε ερωτώμενου που αφορούσε το φύλο, την ηλικία, την κατάσταση και τα προβλήματα υγείας, τον τόπο κατοικίας, το επίπεδο εκπαίδευσης και το εισόδημα, ώστε να είναι δυνατή η διασταύρωση των απαντήσεων με προσωπικά στοιχεία.

Το φύλο και η ηλικία των ερωτώμενων ακολουθούν με μικρές αποκλίσεις την πληθυσμιακή κατανομή της απογραφής, ενώ 41,9% των ηλικιωμένων πάσχουν από ένα ή περισσότερα προβλήματα υγείας.

Οι απαντήσεις των ηλικιωμένων για τη συχνότητα επίσκεψης των διάφορων χώρων πρασίνου σύμφωνα με την ιεραρχική κατάταξη (νησίδες πρασίνου, παιδικές χαρές, πάρκα γειτονιάς, πάρκο πόλης) δείχνουν την σαφή προτίμηση των ηλικιωμένων να επισκέπτονται συχνότερα τα πάρκα γειτονιάς με τα πόδια.

Στη μελέτη οι ερωτηθέντες απάντησαν σε ερωτηματολόγια πόσες φορές επισκέπτονται τα πάρκα της γειτονιάς τους, αλλά και τους λόγους που δεν μπορούν με άνεση να απολαύσουν κάποιες στιγμές ξεκούρασης σε χώρους πρασίνου της περιοχής.

Αναλυτικά, επισκέπτονται συχνότερα (κάθε μέρα έως μία φορά την εβδομάδα) τα πάρκα γειτονιάς σε ποσοστό 64,76%, και ακολουθούν οι μικρές γωνιές-νησίδες πρασίνου με ποσοστό 46,58%, το πάρκο πόλης 35,71% και τέλος οι παιδικές χαρές για συνοδεία εγγονιών 23,8%.

Στις επισκέψεις στα πάρκα γειτονιάς συχνότεροι χρήστες γενικά είναι οι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, στις οποίες ανήκει το μεγαλύτερο ποσοστό σπάνιων ή μη χρηστών.

Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους οι ηλικιωμένοι επισκέπτονται τους χώρους πρασίνου είναι για να χαλαρώσουν και να απολαύσουν το πράσινο και τον καθαρό αέρα, για να αθληθούν και να περπατήσουν, για κοινωνικές συναντήσεις και για να συνοδεύσουν μικρά παιδιά.

Όσοι είναι αραιοί ή σπάνιοι χρήστες των χώρων πρασίνου επικαλούνται λόγους φυσικής ή κοινωνικής προσβασιμότητας, λόγους που αφορούν το φυσικό χώρο, την κοινωνικότητα του χώρου, αλλά και προσωπικές συνήθειες, έλλειψη χρόνου και προτιμήσεις άλλων περιοχών για αναψυχή.

Ο επικρατέστερος λόγος μη συχνής επίσκεψης είναι η έλλειψη ασφάλειας με ποσοστό 15,95% που προσδιορίζεται σε παρουσία επιθετικών αδέσποτων σκύλων, κυκλοφορία μηχανοκίνητων δικύκλων στα πάρκα, προβλήματα ατόμων με παραβατική συμπεριφορά ιδιαίτερα διακίνηση και χρήση ουσιών.

Δεύτερος κατά σειρά λόγος είναι η έλλειψη συντήρησης- καθαριότητας σε ποσοστό 15,64%, ο οποίος σχολιάσθηκε πιο έντονα σε κάποιες γειτονιές και αφορούσε πεταμένες σύριγγες, ακαθαρσίες σκύλων και έλλειψη συντήρησης του πρασίνου και καθαριότητας του χώρου, και ακολουθούν η απόσταση από την κατοικία σε ποσοστό 13,50% και η προτίμηση σε άλλες δραστηριότητες (11,35%).

Με μικρότερα ποσοστά έπονται ο ελλιπής εξοπλισμός, η ρύπανση, λόγοι συνήθειας, η απουσία γνωστών και φίλων, η προβληματική διαδρομή, η έλλειψη χρόνου και άλλοι λόγοι.

Οι ερευνητές σημειώνουν πως οι τρεις προηγούμενοι κυριότεροι λόγοι έχουν δηλωθεί στα μεγαλύτερα ποσοστά τους από υγιή άτομα, δηλώνοντας ότι η προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο τα άτομα με μειωμένες ικανότητες αλλά όλο τον πληθυσμό.

Το εμπόδιο επίσης που έχει δηλωθεί στο μεγαλύτερο ποσοστό του από υγιή άτομα είναι το πρόβλημα της απόστασης κατά 10,13%, εμπεριέχοντας πιθανόν τον παράγοντα του διαθέσιμου χρόνου. Συνολικά οι λόγοι που αφορούν την προσβασιμότητα, φυσική και κοινωνική, υπερτερούν όλων των άλλων λόγων (53,37% έναντι 46,63%) που επηρεάζουν τη συχνότητα της χρήσης των χώρων.

Οι ηλικιωμένοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους 47,6%, είναι διατεθειμένοι να περπατήσουν έως 5 λεπτά  για να επισκεφθούν ένα χώρο πρασίνου, ενώ σε αποστάσεις έως 10 λεπτά  το ποσοστό τους αντίστοιχα είναι 39,1%.

Η προτίμηση στις κοντινές αποστάσεις είναι ανεξάρτητη από το φύλο, την ηλικία ή την κατάσταση υγείας των ηλικιωμένων, καθώς δηλώνεται από τη μεγάλη πλειονότητα τόσο των μη υγιών και γεροντότερων όσο και των νεότερων και υγιών ατόμων, ενώ στο συνολικό ποσοστό των ατόμων που είναι διατεθειμένοι να περπατήσουν μεγαλύτερες αποστάσεις κυριαρχούν τα νεότερα άτομα ηλικίας 60-69 ετών.

Ταυτόχρονα οι ηλικιωμένοι αναγνωρίζουν σαν σοβαρότερα εμπόδια στη διαδρομή για το χώρο πρασίνου την κατάληψη και στενότητα των πεζοδρομίων (37,84% των απαντήσεων), τους δρόμους με μεγάλη κίνηση (20,54%), την έλλειψη ραμπών και διαβάσεων (13,51%), την έλλειψη ασφάλειας (13,51%), την έλλειψη καθαριότητας (7,07%), τη μικρή διάρκεια του πράσινου για πεζούς στους φωτεινούς σηματοδότες (4,86%) και άλλους λόγους.

Τα περισσότερα από αυτά τα εμπόδια δηλώνονται από περισσότερες γυναίκες σε σχέση με άνδρες Η ασφάλεια και η καθαριότητα συνολικά (20,58%) αποτελούν ένα σημαντικό εμπόδιο της διαδρομής εκτός από τη φυσική διαμόρφωση του οδικού δικτύου, επηρεάζοντας τη χρήση και την προσβασιμότητα του δημόσιου χώρου.

Η γενική αξιολόγηση των χώρων πρασίνου της πόλης από τους ηλικιωμένους αφορούσε ερωτήσεις για την ποσότητα, τη διασπορά, την προσβασιμότητα, τη φροντίδα και περιποίηση, τη συμβολή τους στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ενώ οι απαντήσεις δόθηκαν με βαθμολογία στην κλίμακα 0-10.

Σε γενικές γραμμές οι ηλικιωμένοι θεωρούν ικανοποιητική την ποσότητα των χώρων πρασίνου, τη διασπορά τους στην πόλη και την προσβασιμότητα με μέσους όρους στη βαθμολογία από 7,40 -8,60, τους θεωρούν όμως παραμελημένους (μέσος όροας. 4,85), αλλά και πολύ σημαντικούς για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους (μέσος όρος. 9,14).

Αυστηρότερα στη βαθμολογία τους είναι τα άτομα μικρότερης ηλικίας (60-69) και οι γυναίκες.