Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός Αγγελική Μελαχροινού – Σμαρλαμάκη ανατρέχει στις οικογενειακές ρίζες και της αφηγήσεις της γιαγιάς της
Αρρηκτα συνδεδεμένο με τον «Άγιο» των ελληνικών γραμμάτων είναι το γενεαλογικό δέντρο στο οποίο ανήκει η Αγγελική Μελαχροινού – Σμαρλαμάκη, η οποία είναι απόγονος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και φέρει το όνομα της μητέρας του. Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός, η οποία γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στη Λάρισα, μιλάει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τις οικογενειακές καταβολές και τη συγκίνηση που τη διακατέχει κάθε φορά που επισκέπτεται το Μουσείο Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο, τον χώρο όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο κορυφαίος συγγραφέας διαβαίνοντας το κατώφλι της αθανασίας.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Η αναφορά στο όνομα, το έργο και την προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη έχει ιδιαίτερο νόημα και αξία, σε μια εποχή κατά την οποία υπάρχει διεθνής απήχηση της πνευματικής του παρακαταθήκης, ενώ παράλληλα το Σπίτι – Μουσείο Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Η Αγγελική Μελαχροινού – Σμαρλαμάκη είναι συγκεκριμένα απόγονος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από την πλευρά του αδελφού του, Γιώργη Παπαδιαμάντη, ο οποίος ήταν ο πατέρας της συνονόματης με την ίδια γιαγιάς της. «Η γιαγιά μου, Αγγελική Παπαδιαμάντη, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Μελαχροινό και πήρε το όνομά της από τη γιαγιά της, τη μητέρα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη», εξηγεί η κ. Μελαχροινού, κόρη του Ιωάννη Μελαχροινού και της Χρυσούλας Παναγιωτάκη.
Σεμνή και διακριτική η ίδια, όπως άλλωστε και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς της, μεγάλωσε με ιστορίες για τον κυρ Αλέξανδρο και τους συναρπαστικούς ήρωες των διηγημάτων του που παραμένουν διαχρονικά και καθηλώνουν εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, χωρίς ποτέ η ίδια να μιλάει δημόσια, σε μαθητές ή συναδέλφους, για την καταγωγή της. «Η γιαγιά μας μιλούσε πολύ για τον θείο και για τον πατέρα της. Μας έλεγε: «Να είστε περήφανοι, είστε εγγόνια του Παπαδιαμάντη», κι ένιωθε υπερηφάνεια όταν μας μιλούσε για τις οικογενειακές καταβολές», επισημαίνει η ίδια, ενώ προσθέτει ότι «ήμασταν πάντα συνεσταλμένοι και δεν το αναφέραμε ποτέ σε φίλους ή συμμαθητές στο σχολείο στοιχεία της καταγωγής μας. Για πρώτη φορά το ανέφερα το 2011, όταν γιορτάστηκε το έτος Παπαδιαμάντη».
Η οικογενειακή κληρονομιά και τα παπαδιαμαντικά γονίδια καθόρισαν τη μετέπειτα διαδρομή της, καθώς είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός, απόφοιτη της Αγγλικής φιλολογίας έχοντας διδάξει επί σειρά ετών στο 4ο Γυμνάσιο Λάρισας από το οποίο και συνταξιοδοτήθηκε. Η σύνδεση με τον Παπαδιαμάντη είναι άμεση, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο κοσμοκαλόγερος της Σκιάθου διακρίθηκε, εκτός των άλλων, και ως μεταφραστής.
Σύνδεση με το Πήλιο
Ανατρέχοντας στις περιοχές που συνδέθηκαν με τα μέλη της οικογένειας Παπαδιαμάντη, η κ. Μελαχροινού αναφέρει ότι ο προπάππος της έζησε για πολλά χρόνια στο Πήλιο, η σύζυγός του καταγόταν από την Πορταριά και ο ίδιος εργάστηκε ως γραμματέας στην τότε κοινότητα.
Όταν πέθανε, τα παιδιά του επέστρεψαν στη Σκιάθο και κατόπιν μετοίκησαν και πάλι στην Πορταριά, όπου ζούσαν οι συγγενείς της μητέρας τους. «Η γιαγιά μου παντρεύτηκε στην Πορταριά, ζούσε εκεί, αλλά στην κατοχή έμεινε χήρα και ήρθε στη Λάρισα με τα παιδιά της, γιατί η μεγαλύτερη κόρη της ήταν παντρεμένη στη Λάρισα. Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λάρισα, όπως και η αδελφή μου Μαρία, στην πόλη όπου ήρθε ο πατέρας μου σε ηλικία 12 ετών», θυμάται η ίδια.
Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός αναφέρει παράλληλα ότι πρώτα της εξαδέλφια, απόγονοι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη ζουν επίσης στη Λάρισα, ενώ συγγενείς ζουν επίσης στην Αθήνα, τη Σκύρο και την Αμερική.
Η ίδια συμμετέχει σε παπαδιαμαντικές εκδηλώσεις, όπου την καλούν να μιλήσει για τον προπάππο της ή ως ακροάτρια, προκειμένου να συλλέξει με τη διακριτικότητα που τη διακρίνει, πολύτιμες πληροφορίες για τον κορυφαίο των ελληνικών γραμμάτων. «Ειδικά το 2011 που συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τον θάνατό του, είχαν πραγματοποιηθεί πάρα πολλές εκδηλώσεις και πάντα μετείχα, και στο σχολείο όπου δίδασκα αλλά και σε άλλα σχολεία του νομού, και στη Σκιάθο έχω πάει, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις για τον Παπαδιαμάντη», όπως υπογραμμίζει η ίδια.
Δεσμοί με τη Σκιάθο
Παράλληλα είχε μετάσχει σε εκδήλωση λόγου στη Σκιάθο, κατόπιν πρόσκλησης της δραστήριας φιλολόγου Σοφίας Κανταράκη και στη συνέχεια κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου Σκιάθου και της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου με θέμα «Ο Παπαδιαμάντης μεταφραστής και μεταφραζόμενος». Παράλληλα παραβρέθηκε στην παρουσίαση του βιβλίου της Σοφίας Κανταράκη, «Κοινωνίας δρώμενα στον Παπαδιαμάντη» που εξετάζει «Ζητήματα κοινωνικού και εκπαιδευτικού προβληματισμού» απ’ όπου προέρχεται το φωτογραφικό υλικό που πλαισιώνει το ρεπορτάζ.
Όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά το Μουσείο Παπαδιαμάντη ομολογεί ότι: «Ένιωσα ότι έμπαινα στο σπίτι μου. Ένιωσα πάρα πολύ οικεία κι όταν το είχα επισκεφτεί παλαιότερα συνοδεύοντας μαθητές μου στη διάρκεια εκδρομής, ένιωσα ότι βρέθηκα σε έναν χώρο που δεν μου είναι άγνωστος. Ένιωσα ότι κάτι με δένει με αυτό τον χώρο, χωρίς να μπορώ να το προσδιορίσω με περισσότερη σαφήνεια. Σίγουρα νιώθω μια συγκίνηση, σαν να πηγαίνω στο πατρικό μου μετά από χρόνια».
Λάτρης και υπέρμαχος, όπως είναι φυσικό, του παπαδιαμαντικού έργου, εκτιμά ότι «ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ήταν μπροστά από την εποχή του σε θέματα φεμινισμού, ισότητας και παιδείας», ενώ τονίζει παράλληλα ότι «το έργο του θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία, και μάλιστα στην πρωτότυπη γλώσσα, αντί της νεοελληνικής μετάφρασης».
Νιώθει συγκίνηση κάθε φορά που διαβάζει τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη και ειδικά τα γράμματα που είχε στείλει στον αδελφό και τον πατέρα του. «Νιώθω ότι ζω εκείνη την εποχή, ότι συμμερίζομαι τα προβλήματά του. Νιώθω ότι βρίσκεται δίπλα μου και διαβάζει εκείνος το γράμμα. Τα γράμματά του με συγκινούν περισσότερο, γιατί με κάνουν να νιώθω πιο κοντά του, νιώθω ότι είμαστε μια οικογένεια», όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Το συναίσθημα που νιώθει ένας απόγονος του Παπαδιαμάντη, σήμερα και πάντα «είναι κάτι που το κρατάμε μόνο για τον εαυτό μας, γιατί όταν το εξωτερικεύεις κάποιοι ενδέχεται να το σχολιάσουν κακοπροαίρετα, οπότε κάτι που αγαπάς, το κρατάς μέσα σου, στον εαυτό σου, πιο πολύ για τους κοντινούς σου ανθρώπους», όπως υπογραμμίζει η κ. Μελαχροινού, η οποία περιβάλλει με περισσή σεμνότητα το ιστορικό οικογενειακό όνομα.
