ΤΟΠΙΚΑ

Οι απαντήσεις στα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών

οι-απαντήσεις-στα-θέματα-των-αρχαίων-ε-435906

Στα μαθήματα προσανατολισμού εξετάζονται σήμερα οι υποψηφίοι των γενικών λυκείων στις Πανελλήνιες.

Οι υποψήφιοι που έχουν επιλέξει την ομάδα προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, εξετάζονται στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Δείτε τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών ΕΔΩ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Οι απαντήσεις στα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών από το Φροντιστήριο «Νόησις» στον Βόλο

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Α1. Μετάφραση

Δηλαδή στις άλλες ικανότητες, όπως ακριβώς λες εσύ, αν κάποιος λόγου χάρη ισχυριστεί ότι είναι καλός στο παίξιμο του αυλού ή σε κάθε άλλη τέχνη, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι, οι άλλοι ή τον περιγελούν ή θυμώνουν, και οι συγγενείς πλησιάζοντάς τον, τον συμβουλεύουν, σαν να είναι τρελός. Το αντίθετο όμως συμβαίνει στη δικαιοσύνη και στην άλλη πολιτική αρετή: παρόλο που γνωρίζουν για κάποιον ότι είναι άδικος, αν αυτός λέει την αλήθεια σε βάρος του μπροστά σ’ όλον τον κόσμο, αυτό το οποίο στην προηγούμενη περίπτωση το θεωρούσαν σωφροσύνη ―το να λέει κανείς την αλήθεια― τώρα το θεωρούν τρέλα· και λένε ότι όλοι πρέπει να ισχυρίζονται πως είναι δίκαιοι ―είναι δεν είναι― διαφορετικά, ότι είναι τρελός αυτός που δεν προσποιείται τον δίκαιο. Τόσο πολύ είναι απαραίτητο ο καθένας να έχει με κάποιο τρόπο μερίδιο σ’ αυτήν ή, στην αντίθετη περίπτωση, να μη συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ανθρώπους.

Β1. Στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου ο Πρωταγόρας επιχειρεί να αποδείξει την καθολικότητα της πολιτικής αρετής. Αναφέρει λοιπόν το παράδειγμα των Αθηναίων, το οποίο και ο Σωκράτης είχε χρησιμοποιήσει σε προηγούμενο σημείο, για να οδηγηθεί ωστόσο σε διαφορετικό συμπέρασμα. Σύμφωνα με το επιχείρημα του Πρωταγόρα αν κάποιος ισχυριστεί ενώπιον των συμπολιτών του ότι είναι καλός αυλητής ή ότι κατέχει μια άλλη τέχνη, την ποία δεν κατέχει, τότε τον χλευάζουν, οργίζονται και οι οικείοι του προσπαθούν να τον συμβουλεύσουν σα να είναι τρελός. Αν όμως παραδεχτεί ότι δεν ξέρει θεωρείται συνετός. Αντίθετα αν κάποιος ο οποίος δεν είναι δίκαιος, το παραδεχτεί εις βάρος του, παρουσία άλλων θεωρείται τρελός, παρόλο που παρουσίασε την αλήθεια. Επομένως σύμφωνα με τον Πρωταγόρα όλοι πρέπει να ισχυρίζονται ότι μετέχουν στην πολιτική αρετή ή τουλάχιστον να προσποιούνται κάτι τέτοιο.

Πρόκειται για μια εμπειρική απόδειξη η οποία έχει πολλές αδυναμίες καθώς οι προτάσεις που χρησιμοποιούνται για να καταλήξει ο φιλόσοφος στο συμπέρασμα, περιλαμβάνουν το «πρέπει», στοιχείο που δεν τονίζει την ύπαρξη αλλά και την ανάγκη ύπαρξης της πολιτικής αρετής. Επιπλέον γίνεται εμφανής μια αντίφαση: Ο Πρωταγόρας ισχυρίζεται πως ο κάθε πολίτης συμμετέχει στην πολιτική αρετή ενώ στη συνέχεια ομολογεί πως αυτοί που δε συμμετέχουν πρέπει να ισχυρίζονται ότι είναι δίκαιοι. Επομένως, φαίνεται να υποστηρίζει πως οι άνθρωποι πρέπει να είναι δίκαιοι και όχι ότι πραγματικά είναι.

Β2. Ο Πρωταγόρας αναφέρεται στη συμπεριφορά των ανθρώπων όταν κάποιος με απόλυτη ειλικρίνεια ισχυριστεί ότι δεν κατέχει την πολιτική αρετή. Θεωρούν λοιπόν τρελό όποιον προβάλλει κάτι τέτοιο. Η αιτία της αντιμετώπισης αυτής είναι ότι η δικαιοσύνη και η πολιτική αρετή είναι στοιχεία σύμφυτα με την ανθρώπινη ιδιότητα. Η συμμετοχή των ανθρώπων στην αιδώ και τη δίκη, οι οποίες δόθηκαν με εντολή του Δία, είναι απαραίτητη και βασική προϋπόθεση για να ενταχθούν οι άνθρωποι σε οργανωμένα κοινωνικά σύνολα. Χωρίς τις δύο αυτές αξίες δεν μπορούν να υπάρξουν πόλεις. Αν οι άνθρωποι παραβαίνουν τις επιταγές τις πολιτικής αρετής καθίσταται αδύνατη η αρμονική συμβίωση των ανθρώπων και εκείνος ο οποίος παρουσιάζει ασέβεια προς την πολιτική αρετή αποβάλλεται από την κοινωνία, δεν μπορεί να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ανθρώπους.

Β3. Τόσο ο Σωκράτης όσο και ο Πρωταγόρας παρουσιάζουν παραδείγματα από την κοινωνική και πολιτική ζωή των Αθηναίων προκειμένου ο καθένας να οδηγηθεί σε διαφορετικό συμπέρασμα για τη φύση της πολιτικής αρετής. Ο Σωκράτης, θεωρώντας πως οι Αθηναίοι είναι σοφοί, άρα ό,τι πράττουν στο δημόσιο βίο τους είναι σωστό, αναφέρει τη στάση τους στην εκκλησία του δήμου. Όταν μιλούν για ζητήματα τεχνικής φύσεως, καλούν μόνο τους επαΐοντες να μιλήσουν και να δώσουν τη συμβουλή τους, καθώς αυτοί έχουν διδαχθεί τη συγκεκριμένη τέχνη. Όταν όμως πρόκειται να γίνει λόγος για ζητήματα πολιτικής φύσεως αποδέχονται τον κάθε Αθηναίο πολίτη ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, κοινωνικής θέσης και εξωτερικής εμφάνισης. Αυτό αποδεικνύει ότι η πολιτική αρετή δεν διδάσκεται αλλά υπάρχει εκ φύσεως, καθώς αν διδάσκονταν θα είχαν δικαίωμα λόγου μόνο οι ειδικοί.

Ο Πρωταγόρας στο συγκεκριμένο απόσπασμα απαντά στο επιχείρημα αυτό του Σωκράτη. Εξηγεί λοιπόν και δικαιολογεί τη στάση των Αθηναίων να εκφέρουν την άποψη τους για τα ζητήματα πολιτικής αρετής, ενώ κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται σε θέματα τεχνικής φύσεως, καθώς η αιδώς και η δίκη είναι κτήμα όλων των ανθρώπων. Όλοι οι Αθηναίοι έχουν το δικαίωμα λόγου για θέματα πολιτικής φύσεως, καθώς για την ένταξη τους στη ζωή της πόλης η πολιτική αρετή αποτελεί αναγκαίο εφόδιο.

Β4. Σωστό ή Λάθος

α. Σ β. Λ γ. Σ δ. Σ ε. Λ

Β5.α. Αντιστοίχιση ομορρίζων

  • ἴωσιν: εισιτήριο
  • δεῖ: ένδεια
  • ἀνέχονται: έξη
  • εἰδῶσιν: συνείδηση

Β5.β. Προτάσεις

  • ἀρετῆς: Ο δημιουργικός άνθρωπος προχωρά με αρετή και τόλμη στη ζωή του.
  • λόγος: Ο κυριότερος λόγος της έξαρσης της βίας είναι τα οξυμμένα κοινωνικά προβλήματα.
  • δημιουργικῆς: Στο κέντρο δημιουργικής απασχόλησης του Δήμου εργάζονται άτομα με ειδικές ανάγκες.

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Γ.1. Μετάφραση αδίδακτου κειμένου

Γιατί όταν ο λόγος στερηθεί και τη φήμη (γοητεία) του ομιλητή και τη φωνή του και τις ρητορικές διαφοροποιήσεις, και επιπλέον, την επικαιρότητα και τη βιασύνη γρήγορα να γίνει η πράξη, και δεν υπάρχει τίποτε που να βοηθά και να πείθει μαζί με το λόγο, αλλά ο λόγος είναι έρημος και γυμνός απ᾽ όλ᾽ αυτά και τον διαβάζει κάποιος χωρίς πειστικότητα και χωρίς κανένα χρωματισμό, αλλά λες και απαριθμεί, εύλογα, πιστεύω, φαίνεται ασήμαντος σε όσους τον ακούνε. Και βέβαια, αυτά ακριβώς θα μπορούσαν να βλάψουν και να κάνουν το λόγο που παρουσιάζω τώρα να φαίνεται χειρότερος.

Γ2.α.

ἀνάγνωθι

ἀπαριθμοῖεν

ἀκούσεσθαι

μάλα

φανῆτε

Γ2.β.

τοῦ προειρημένου

ἅπαντος

ἔρημοι

γένωνται

Γ3.α. Συντακτική αναγνώριση

  • τῶν μεταβολῶν: Αντικείμενο στο ρήμα ἀποστερηθῇ
  • τῶν προειρημένων: Γενική αντικειμενική στο ἔρημος
  • γυμνός: Κατηγορούμενο στο ενν. υποκείμενο του ρήματος γένηται, (ὁ λόγος)
  • εἰκότως: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα δοκεῖ
  • τοῖς ἀκούουσιν: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στο ρήμα δοκεῖ

Γ3.β. Ἅπερ καὶ τὸν […] ἐπιδεικνύμενον μάλιστ’ ἂν βλάψειε καὶ φαυλότερον φαίνεσθαι ποιήσειεν: Κύρια πρόταση κρίσεως. Το ρήμα της πρότασης βρίσκεται σε δυνητική ευκτική (ἂν βλάψειε) και δηλώνει το δυνατό να συμβεί στο παρόν ή το μέλλον.

  • Ἅπερ: Υποκείμενο στα ρήματα ἂν βλάψειε καὶ (ἂν) ποιήσειεν (Αττική σύνταξη)
  • τὸν ἐπιδεικνύμενον: Αντικείμενο στο ρήμα ἂν βλάψειε
  • φαυλότερον: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου φαίνεσθαι (τὸν ἐπιδεικνύμενον)
  • φαίνεσθαι: Αντικείμενο του ρήματος (ἂν) ποιήσειεν

Επιμέλεια θεμάτων: Μάνος Φορλίδας-Μαρία Μητράκου

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου