Το αλογοπάζαρο, η ζωοπανήγυρη αλλιώς, υπήρχε και πριν από τον πόλεμο του ’40, μόνο που γινόταν σε άλλα σημεία. Πολύ παλιά ακόμα στην πλατεία Ελευθερίας και αργότερα στα παλιά ψαράδικα. Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, το έθιμο καλά κρατεί στη Μαγνησία και κάθε χρόνο ζωέμποροι αλλά και απλός κόσμος που διαθέτει μερικά ζώα συνθέτουν το «σύγχρονο» αλογοπάζαρο που έχει καθιερωθεί να γίνεται με το άνοιγμα του παζαριού του Βόλου στις αρχές του Αυγούστου στο Διμήνι του δήμου Αισωνίας.
Στη ζωοπανήγυρη παλιά έφερναν ζώα από διάφορα μέρη. Υπήρχαν οι λεγόμενοι «τσαμπάσηδες», μεταξύ των οποίων και αρκετοί Ρομά. Ήταν κάτι σαν μεσίτες, ήξεραν ποιος έχει καλά ζώα. Όποιος ήθελε να αγοράσει πήγαινε σ’ αυτούς κι εκείνοι μεσολαβούσαν για την αγορά.
Τότε το παζάρι δεν διαρκούσε μία – δύο μέρες όπως γίνεται τώρα αλλά επί οκτώ ολόκληρες ημέρες. Μάλιστα τότε υπήρχαν μικτές ορχήστρες, μπουζούκια και κλαρίνα, στις ψησταριές που έψηναν διάφορα κρέατα. Ο χαλβάς υπήρχε πάντα χώρια, στα χαλβατζίδικα. Υπήρχε μεγάλη συρροή κόσμου στο παζάρι. Επιπλέον τότε υπήρχε και το νυφοδιάλεγμα. Αντάμωναν οι κοπέλες και οι νεαροί για να δουν ο ένας τον άλλο, πάντα σε απόσταση.
Όλοι περιμένανε να δουν το αλογοπάζαρο. Έφερναν ζώα από όλη τη Θεσσαλία, άλογα, γαϊδούρια και μουλάρια και ήταν το μεγαλύτερο ζωοπάζαρο που γινόταν στη Μαγνησία.
Μάλιστα τότε κάθε ζώο είχε τα χαρτιά του. Δηλαδή τα ζώα ήταν δηλωμένα κανονικά και δεν ήταν έτσι εύκολο να σημειωθούν και κλοπές μεταξύ των εμπόρων στη διάρκεια που γινόταν το παζάρι.
Η σύγχρονη πραγματικότητα
Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, το αλογοπάζαρο συνεχίζει να υφίσταται, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως, με το πέρασμα του χρόνου αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας του.
Τα αλισβερίσια και τα παζάρια φυσικά και γίνονται ακόμα, όμως ο κόσμος που ασχολείται με τα ζώα είτε επαγγελματικά είτε για αναψυχή έχει μειωθεί αισθητά.
«Παζάρια γίνονται. Πέντε πάνω, πέντε κάτω και τα βρίσκουμε στο τέλος», αναφέρει πελάτης ο Δημήτρης Πριτζίνης, ο οποίος βρέθηκε από τη Σκόπελο στο αλογοπάζαρο με τον εγγονό του και συνονόματο Δημήτρη για να του αγοράσει ένα αλογάκι. «Του το υποσχέθηκα και θα με φάει αν δεν το πάρουμε» έλεγε χαριτολογώντας ο κ. Δημήτρης, ενώ ο πιτσιρίκος έκοβε βόλτες στα άλογα, έχοντας πραγματικά βρει τη χαρά του.
«Ο κόσμος μειώθηκε. Δεν είναι το ίδιο. Λίγοι μείναμε να πουλάμε και να αγοράζουμε και οι περισσότεροι από αυτούς που πουλάνε είναι τσιγγάνοι που το έχουν και ως επάγγελμα. Ακόμα έρχονται από όλα τα μέρη της Ελλάδας Θεσσαλονίκη, Πελοπόννησο κ.α., αλλά τις περισσότερες φορές φεύγουν με άδεια χέρια και χωρίς να έχουν πουλήσει τίποτα», αναφέρει έμπορος από την Άλλη Μεριά Πηλίου, ο Κώστας Μάϊπας.
Ο κ. Κώστας, 77 ετών σήμερα, θυμάται όταν σε ηλικία πέντε ετών ακόμα πήγαινε με τον πατέρα και τον αδερφό του, ζωέμποροι και οι δύο, στην πλατεία Ελευθερίας. «Πουλούσαν τότε αράδα. Αντάλλασαν και μεταξύ τους. Τα ζώα ήταν η δουλειά τους. Με αυτά γινόντουσαν όλες οι αγροτικές εργασίες», τονίζει ο κ. Μάϊπας.
Τα ζώα πλέον πουλιούνται από 200 με 300 μέχρι και 4.000 με 5.000 ευρώ. «Από όλα έχει. Φτηνά και ακριβά, ό,τι χρειάζεται κανείς. Γαϊδουράκια, μουλάρια, άλογα, πόνι τα πάντα. Μπορεί κανείς να βρει ζώα από 200 ευρώ μέχρι και αυτά της ιππασίας που μπορεί να κοστίζουν και 5.000 ευρώ. Όμως και εδώ έχουμε γίνει σαν την αγορά. Έρχονται, βλέπουν και φεύγουν» επισημαίνει ο κ. Μάϊπας, ενώ ο κ. Καραγιάννης που φέτος ήρθε από την Χαλκίδα μάς λέει ότι «θα γυρίσω όπως ήρθα και θα έχω χάσει και τα λεφτά από τις βενζίνες και τα διόδια».
Αθλιες συνθήκες για τα ζώα
Οι ζωέμποροι καταγγέλλουν ότι οι συνθήκες που επικρατούν από τότε που μετακινήθηκε το παζάρι στο Διμήνι, στην πρώην λαχαναγορά στο δήμο Αισωνίας, είναι άθλιες.
«Μας έχουν εδώ χωρίς να έχουν βάλει σε ένα σημείο από το δήμο κάτι για να πίνουν τα ζώα, λίγο νεράκι. Εσύ δηλαδή αν σε έβαζα να κάτσεις χωρίς νερό μέσα στο καρακαΐλι, θα άντεχες; Αυτά γιατί να μπορούν; Επειδή δεν έχουν στόμα να μιλήσουν;», αναρωτιέται ο κ. Πριτζίνης.
Πράγματι, ο χώρος που γίνεται το αλογοπάζαρο είναι αφημένος στο έλεος του Κυρίου. Οι ζωέμποροι στήνουν ένα αντίσκηνο, μια καντίνα για να κάθονται αυτές τις δύο μέρες που λειτουργεί, ενώ φέρνουν οι ίδιοι νερό για τα ζώα τους, για να πιουν και για να τα δροσίσουν.
Το παζάρι δεν πρέπει να σταματήσει!
«Είναι κομμάτι της ιστορίας μας, της κουλτούρας μας, των εθίμων και ηθών μας» λέει ο κ. Μάϊπας για το παζάρι, βρίσκοντας υποστηρικτές στα πρόσωπα των περισσότερων ζωέμπορων που παρακολουθούσαν τη συζήτησή μας.
Πράγματι. Όσα παιδιά ήταν εκείνη την ώρα στο αλογοπάζαρο είχαν γραμμένη την ευτυχία στα πρόσωπά τους. Μάθαιναν για τα ζώα, έρχονταν σε επαφή μαζί τους, τα αγκάλιαζαν, τα χάιδευαν. «Εμένα μου είπε ο παππούς ότι θα μου πάρει το άλογο που μου έχει τάξει και θα παίζω μετά κάθε μέρα» λέει ο μικρός Δημήτρης, που περιμένει να γυρίσει στην Σκόπελο με το αλογάκι που έχει υποσχεθεί ο παππούς.
«Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν να μεγαλώνουν με τα ζώα. Τους κάνει καλό, γίνονται καλύτεροι άνθρωποι. Αλλά και τα ίδια τα ζώα είναι καλύτερα, όταν έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους. Τα έχουμε και μας έχουν ανάγκη και το αλογοπάζαρο θα πρέπει να συνεχίσει να υφίσταται. Έστω και μόνο ως ένα κομμάτι της ιστορίας μας, που ευτυχώς δεν θα το έχουμε καταστρέψει» τονίζει ο κ. Πριτζίνης.
