Μαθητές μέτρησαν με ακρίβεια την περίμετρο της γης
Το «πείραμα του Ερατοσθένη», ένα παγκόσμιο πείραμα, από τα ομορφότερα στην ιστορία της φυσικής, που γίνεται στις 21 Μαρτίου κάθε έτους, στην εαρινή Ισημερία την ώρα που ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ, εκτέλεσαν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου Βόλου. Στο πείραμα αυτό συμμετέχουν σχολεία από όλο τον κόσμο που βρίσκονται στον ίδιο γεωγραφικό μεσημβρινό δεν έχουν δηλαδή διαφορά ώρας και διεξάγεται ταυτόχρονα σε δύο οποιεσδήποτε πόλεις εντός ή εκτός Ελλάδας. Στο Βόλο, η ώρα του πειράματος καθορίστηκε στις 12:35 μ.
Ο Ερατοσθένης μέτρησε την περίμετρο της Γης με απλά μέσα χωρίς να έχει υπολογιστή. Οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου Βόλου για να μετρήσουν την ακτίνα της Γης χρησιμοποίησαν μία ράβδο του ενός μέτρου στερεωμένη κάθετα σε μία βάση, μια μετροταινία, ένα χάρακα και ένα μοιρογνωμόνιο. Η διαδικασία ήταν ως εξής: Τοποθέτησαν τη ράβδο στο κέντρο της αυλής και 10 λεπτά πριν το ζενίθ του Ηλιου ( 12.35 μ.) στην πόλη και 10 λεπτά μετά, πήρανε μετρήσεις της σκιάς της ράβδου. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες με φύλλα εργασίας και πήραν από 5 μετρήσεις η κάθε ομάδα. Την ώρα που ο Ηλιος ήταν στο ζενίθ η σκιά της ράβδου ήταν η μικρότερη, μετά άρχισε να μεγαλώνει. Υπολογίστηκε η οξεία γωνία του ορθογωνίου τριγώνου που σχηματίσθηκε από τη ράβδο και τη σκιά της και θεωρητικά με ένα τεράστιο μοιρογνωμόνιο αλλά και πειραματικά. Το ίδιο έκανε και το άλλο σχολείο από το Γυμνάσιο Γερακίου Ν. Λακωνίας με το οποίο συνεργάστηκε το 2ο Γυμνάσιο Βόλου. Τα δύο σχολεία αντάλλαξαν τα δεδομένα τους για να υπολογίσουν την Περίμετρο της Γης. Το 2ο Γυμνάσιο Βόλου βρήκε γωνία 37.41 μοίρες, ενώ το άλλο σχολείο 35 μοίρες. Η διαφορά των δύο γωνιών (Δθ=2.41 μοίρες ) αντιστοιχεί σε μήκος τόξου πάνω στο γεωγραφικό μεσημβρινό ίσο την απόσταση των δύο πόλεων (S) που βρήκανε ότι ήταν 264 χιλιόμετρα από το Googe Earth. Για να υπολογιστεί η περιφέρεια της γης γνωρίζουμε ότι η γωνία μας Δθ δηλ. 2.41 μοίρες αντιστοιχεί σε ένα τόξο που έχει μήκος S=264 km και άρα ένας κύκλος (η γη έχει σφαιρικό σχήμα) που αντιστοιχεί σε 360 μοίρες θα έχει μήκος ίσο με την περίμετρο της Γης. Μια απλή μέθοδο των τριών. Βρήκανε περίμετρο 39435,68 χιλιόμετρα, ενώ η πραγματική περίμετρος είναι 40.075 χλμ. δηλ απειροελάχιστο ποσοστό λάθους.
Το πείραμα στο οποίο συμμετείχε με μεγάλη επιτυχία η Γ’ γυμνασίου αποδείχτηκε μια υπέροχη εμπειρία για τους μαθητές, τους πρόσφερε χαρά, παιγνίδι, συνεργασία, ομαδικότητα και οπωσδήποτε γνώση. Οι μαθητές ενημερώθηκαν για το πείραμα από την καθηγήτριά τους κ. Νίκη Χατζηκυριάκου, ενθουσιάστηκαν και βοήθησαν πολύ στην εκτέλεση του πειράματος.
Σκοπός του πειράματος ήταν να μάθουν με ποιον τρόπο ο Ερατοσθένης μέτρησε την περίμετρο της Γης και πολλούς επιμέρους στόχους όπως την παρατήρηση, τη συνεργασία των σχολείων μεταξύ τους, τη χρήση των ΤΠΕ (Skype, exell) και πως αυτά διευκολύνουν τις μετρήσεις.
Το πείραμα στο 2ο Γυμνάσιο Βόλου ετοίμασε, οργάνωσε και το έφερε εις πέρας η καθηγήτρια φυσικήςκ. Χατζηκυριάκου Νίκη, σε συνεργασία με τον καθηγητή φυσικής κ. Σεραφείμ Σπανό υπεύθυνο στο ΕυρωπαϊκόΕργο Inspiring Science Education. Ηδιευθύντρια του σχολείου κ. Βουρδουμπάκη Ευτυχία ήταν στο πλευρό καθηγητών και μαθητών στηρίζοντας την προσπάθεια. Υπεύθυνη στο Γυμνάσιο Γερακίου είναι η καθηγήτρια φυσικής κ.Ανθή Σαράντη και διευθυντής του σχολείου είναι ο κ. Χριστοφοράκος Αντώνης. Κατά τη διεξαγωγή του πειράματος τα δύο σχολεία είχαν επικοινωνία μέσω Skype. Πολλοίκαθηγητές του 2ου Γυμνασίου Βόλου παρακολούθησαν τη διεξαγωγή του πειράματος στην αυλή του σχολείου καθώς και πολλοί γονείς οι οποίοι με μεγάλη χαρά έντυσαν τέσσερις μαθητές με χιτώνες και στεφάνια ελιάς στα κεφάλια τους.
Ποιος ήταν ο Ερατοσθένης
Ο Ερατοσθένης γεννήθηκε στην Κυρήνη, στη σημερινή Λιβύη, έζησε, εργάστηκε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια, πρωτεύουσα της Αιγύπτου. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και για κάποια χρόνια στην Αθήνα. Το 236 π.Χ. ορίστηκε από τον Πτολεμαίο τον Γ’ τον Ευεργέτη βιβλιοθηκάριος της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Ηταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι η Γη είναι μια σφαίρα που βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος, το οποίο περιστρέφεται με συχνότητα 24 ωρών. Επινόησε επίσης το σύστημα των γεωγραφικών παραλλήλων. Διατύπωσε δε την υπόθεση, ότι είναι δυνατόν να ταξιδέψουμε κατά μήκος μιας γεωγραφικής παράλληλου ξεκινώντας από την Ιβηρία και να φτάσουμε έως την Ινδία, διαπλέοντας τον Ατλαντικό ωκεανό. Ο Στράβων που διέσωσε και μας μετέφερε την θεωρία αυτή, προσέθεσε μάλιστα, ότι στο ταξίδι αυτό ίσως να συναντούσαμε νέα άγνωστα μέρη ξηράς. Ενα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της γης από τον Ερατοσθένη τον 3 π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7ο με την κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας – Συήνης και υπολόγισε, με αξιοζήλευτη ακρίβεια την περιφέρεια της γης.
