Γεννημένος το 1947 στο Iσραήλ, ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, κ. Αλί Γιάχια, είναι μουσουλμάνος και ανήκει στην αραβική κοινότητα του Ισραήλ, που σήμερα αριθμεί περί το 1 εκατομμύριο άτομα και αποτελεί το 20% του πληθυσμού. Ο κ. Γιάχια είναι ένας από τους πλέον διακεκριμένους και υψηλόβαθμους Ισραηλινούς αξιωματούχους αραβικής καταγωγής του Κράτους του Ισραήλ.
Στην προηγούμενη διπλωματική θέση του ο κ. Γιάχια υπηρέτησε ως ο πρώτος στην ιστορία Ισραηλινός Άραβας Πρέσβης του Κράτους του Ισραήλ στη Φινλανδία (1995-1999). Προηγουμένως ήταν συντονιστής της Διεύθυνσης Ειδικών Προγραμμάτων για την Μέση Ανατολή και την Ειρηνευτική Διαδικασία στο Ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών, υπήρξε επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου του Ισραήλ στο Κατάρ, ενώ υπηρέτησε στην αντιπροσωπεία του Ισραήλ στον ΟΗΕ.
Ο Πρέσβης του Ισραήλ είναι κατ’ επάγγελμα διακεκριμένος εκπαιδευτικός. Ο κ. Γιάχια διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Ulpan Akiva, το οποίο έχει ενώσει ανθρώπους από διαφορετικούς ορίζοντες μέσω προγραμμάτων εντατικής διδασκαλίας εβραϊκών και αραβικών και εκμάθησης γλωσσών που έχουν παρακολουθήσει χιλιάδες επισκέπτες στο Ισραήλ, ανάμεσά τους βουλευτές, θρησκευτικοί ηγέτες, αρχηγοί κρατών και γερουσιαστές των ΗΠΑ.
Ο κ. Αλί Γιάχια είναι περισσότερο γνωστός για τα επιτεύγματά του στην προώθηση της ειρηνικής συμβίωσης τόσο μεταξύ Εβραίων και Αράβων στο Ισραήλ, όσο και μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του.
Σε αναγνώριση των προσπαθειών του για την προώθηση της ειρήνης, ο κ. Γιάχια έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, όπως το Βραβείο του Προέδρου της Κνέσετ (Ισραηλινού Κοινοβουλίου), το Βραβείο της Χισταρντρούτ (Συνομοσπονδία Εργατών του Ισραήλ) για την Ειρηνική Συνύπαρξη, το Βραβείο του Ισραήλ (η μεγαλύτερη τιμή που απονέμεται από το Κράτος του Ισραήλ), ενώ έχει τιμηθεί από τη Γερουσία των ΗΠΑ για την «Προώθηση της Ειρήνης μέσω της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας.
Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι είστε Πρέσβης του Ισραήλ, αλλά μουσουλμάνος. Πιστεύετε πως είστε ένα «παράθυρο» διαλόγου ή απλά μια εντυπωσιακή εικόνα;
Είμαι πολίτης του Ισραήλ, όπως είναι και 1 εκατομμύριο Ισραηλινοί Άραβες, το 20% το πληθυσμού της χώρας. Απολαμβάνουμε πλήρη ισονομία σύμφωνα με την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ. Υπάρχουν Ισραηλινοί Άραβες βουλευτές, στρατηγοί, πρυτάνεις, διευθυντές νοσοκομείων κ.τ.λ. Τόσο τα εβραϊκά, όσο και τα αραβικά, αποτελούν επίσημες γλώσσες του κράτους. Αποτελούμε μέρος ενός ουράνιου τόξου σε ένα πολυπολιτισμικό Ισραήλ, όπου υπάρχουν Εβραίοι από εκατό και πλέον χώρες, Άραβες, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί, Αρμένιοι κ.τ.λ. Ο Σελίμ Τζουμπράν, Άραβας – Χριστιανός κατέχει θέση στο ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ.
Τώρα για το αν είμαι «παράθυρο διαλόγου» ή «ωραία εικόνα», το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι είμαι Άραβας πολίτης του Ισραήλ. Κατανοώ πλήρως και τις δύο πλευρές στη διένεξη και έχω αφιερώσει την ζωή μου στην ειρήνη και την αμοιβαία κατανόηση. Έχω βραβευθεί γι’ αυτό με το Βραβείο του Ισραήλ, την ύψιστη τιμητική διάκριση του κράτους.
–Μέσα από τη θέση σας και τις καταβολές σας ποιος είναι ο βασικός σας στόχος;
Σαν εκπαιδευτικός ο στόχος μου είναι ένας. Ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας. Για να επιτευχθεί πρέπει όλοι μας να αγωνιστούμε για την ειρήνη, να μορφώσουμε σωστά τα παιδιά μας, να τους μάθουμε την ανοχή, γιατί αυτά θα διατηρήσουν την όποια ειρήνη στην οποία θα συμφωνήσουμε. Επίσης, πρέπει να εργαστούμε να αντιμετωπίσουμε την οικονομική ανέχεια που υπάρχει σε μεγάλος μέρος του κόσμου, ιδιαίτερα στην περιοχή μου, διότι η ειρήνη δεν επιτυγχάνεται με άδειο στομάχι.
–Είστε γνωστός για την προώθηση της ειρηνικής συμβίωσης μεταξύ Εβραίων και Αράβων στο Ισραήλ. Με τη μέχρι τώρα γνώση σας πιστεύετε πως αυτό είναι κάτι εφικτό ή τελικά το μεσανατολικό είναι ένας άλυτος γρίφος;
Σίγουρα δεν είναι άλυτος γρίφος. Στο ίδιο το Ισραήλ το πράγματα δεν είναι μαυρόασπρα. Οι Ισραηλινοί Άραβες και Εβραίοι συνυπάρχουν αρμονικά. Υπάρχουν πολλές μικτές πόλεις όπως η δική μου της Χάιφα. Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις μας με τους Παλαιστίνιους, η λύση υπάρχει, αρκεί οι δύο πλευρές να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να λύσουμε τα προβλήματά μας. Ας μιλήσουμε ακόμα και για χιλιάδες ώρες -χωρίς όμως να ριφθεί ούτε μία σφαίρα- και θα βρούμε την άκρη. Η λύση είναι μία και μοναδική, η ειρήνη για μας και τα παιδιά μας.
–Ποιες συνθήκες καθιστούν δύσκολη την ειρήνευση στην περιοχή;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι. Πρώτον, υπάρχουν ακραία καθεστώτα και οργανώσεις στην περιοχή όπως το Ιράν και οι δορυφόροι του, οι οργανώσεις Χαμάς και Χεζμπολάχ, που απορρίπτουν την ύπαρξη του Ισραήλ και την ειρηνευτική διαδικασία και κάνουν τα πάντα να την υποσκάψουν.
Επίσης μία άλλη δυσκολία είναι το γεγονός ότι όταν εμείς κάνουμε παραχωρήσεις εισπράττουμε την άρνηση ή ακόμα και επιθέσεις της άλλης πλευράς. Για παράδειγμα, το 2000 ο πρώην Πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ έκανε μεγάλες παραχωρήσεις προς τον Γιασέρ Αραφάτ, που προέβλεπαν δύο κράτη και που ικανοποιούσαν σχεδόν όλες τις δεδηλωμένες θέσεις των Παλαιστινίων. Η απάντηση ήταν το μεγαλύτερο κύμα τρομοκρατίας στην ιστορία του Ισραήλ.
Το 2005 διαλύσαμε όλους τους οικισμούς στη Γάζα και αποχωρήσαμε πλήρως από την περιοχή, αλλά μετά δεχθήκαμε επιθέσεις με 12.000 χιλιάδες ρουκέτες από την Χαμάς, κάτι που μας ανάγκασε να προχωρήσουμε σε μία θλιβερή στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της οργάνωσης που δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει ακόμα και τον άμαχο πληθυσμό της ως ασπίδα.
Ο σημερινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει αποδεχθεί τη λύση δύο κρατών –του Ισραήλ ως το κράτος του εβραϊκού λαού και ένα παλαιστινιακό κράτος για τους Παλαιστινίους. Επίσης πήρε μέτρα για την προώθηση του διαλόγου όπως ένα δεκάμηνο πάγωμα των οικισμών και την απομάκρυνση εκατοντάδων σημείων ελέγχου στην Δυτική Όχθη. Είπαμε ότι είμαστε έτοιμοι για διάλογο, αλλά η Παλαιστινιακή Αρχή έχει υιοθετήσει μία σκληρή γραμμή, απαιτώντας ως προϋπόθεση για συνομιλίες πράγματα τα οποία θα έπρεπε να είναι το αποτέλεσμα αυτών. Θέλουν να βάλουν την καρότσα πριν το άλογο και κάτι τέτοιο δεν γίνεται.
Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός είναι ένα από τα βασικότερα εμπόδια για την ειρήνευση;
Οπωσδήποτε. Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός οποιασδήποτε μορφής, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιείται για πολιτικές σκοπιμότητες, είναι πολύ επικίνδυνος. Αρκεί να δει κανείς τα αποτέλεσμα αυτής της επικίνδυνης «σύμπραξης», π.χ. με τις επιθέσεις ακραίων οργανώσεων όπως είναι η Αλ Κάιντα, που βλάπτουν πρωτίστως το ίδιο το Ισλάμ Γι’ αυτό είναι σημαντικό όλοι οι μετριοπαθείς θρησκευτικοί ηγέτες να ορθώνουν την φωνή τους κατά του εξτρεμισμού. Σε ό,τι αφορά τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, του Εβραϊσμού, του Χριστιανισμού και του Ισλάμ, πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε ότι ανήκουμε στην ίδια μεγάλη οικογένεια του Αβραάμ και μοιραζόμαστε τις ίδια αξίες, της αγάπη και της συμπόνιας. Είναι δηλητήριο να μπερδεύεις την πολιτική με την θρησκεία.
–Ποια η γνώμη του Ισραήλ για την Ελλάδα σε διακρατικό επίπεδο;
Οι σχέσεις Ελλάδος – Ισραήλ είναι άριστες. Σε πολιτικό επίπεδο υπάρχει μία συνεχής στρατηγική συνεργασία μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών μας. Το Ισραήλ είναι η κύρια αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές στη Μέση Ανατολή και το εμπορικό ισοζύγιο φτάνει τα 542 εκατομμύρια δολάρια. Μπορούμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία και στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης.
Γίνονται συνεχώς πολιτιστικές ανταλλαγές και οι Ισραηλινοί λατρεύουν την ελληνική μουσική και τον πολιτισμό, διότι μιλά πράγματι στην καρδιά τους. Οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές και είμαι σίγουρος ότι θα γίνουν ακόμα καλύτερες.
–Οι προνομιακές σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ ισχύουν και στην εποχή μας;
Η διπλωματία δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Με την Τουρκία επιθυμούμε να συνεχίσουμε να έχουμε καλές σχέσεις, που θα βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και στρατηγικά συμφέροντα.
–Μπορεί ο πολιτισμός, η γλώσσα και η λογοτεχνία να ενώσει λαούς;
Πάντοτε, διότι είναι πράγματα που αφορούν στην καρδιά και την ψυχή των λαών. Όταν βλέπει κανείς έναν Ισραηλινό να κλαίει όταν ακούει ένα ελληνικό τραγούδι παρά το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνει ούτε τα λόγια, είναι επειδή μιλά στην ψυχή του. Στην Ελλάδα οι Ισραηλινοί καλλιτέχνες και λογοτέχνες γίνονται αποδεκτοί με μεγάλη θέρμη. Είμαστε δύο αρχαίοι λαοί με μακροχρόνιους δεσμούς στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτή η ιστορία βρίσκεται εμπεδωμένη μέσα μας. Βεβαίως θεωρώ και ελπίζω ότι η γλώσσα και λογοτεχνία μπορεί να φανεί χρήσιμη στην προώθηση της κατανόησης με τους Άραβες γείτονές μας. Μπορεί να λειτουργήσει σαν πυρσός στο σκοτάδι.
Υπάρχει μια ρήση πως οι λαοί «δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους». Στην περίπτωση των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων ισχύει αυτό;
Οι συγκρούσεις μεταξύ εθνών, ιδιαίτερα όταν αφορούν και σε αιματοχυσία, είναι πάντοτε πολύπλοκες. Αφορούν τόσο στα κράτη, όσο και στα εμπλεκόμενα έθνη. Γι’ αυτό πρέπει να γίνεται μέγιστη προσπάθεια όχι μόνο να λυθούν τα όποια προβλήματα σε κρατικό επίπεδο, αλλά και για καλλιεργηθεί η αμοιβαία κατανόηση των λαών. Σε ό,τι αφορά το δικό μας πρόβλημα όμως, είμαι πεπεισμένος ότι οι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι μπορούν και πρέπει να ζήσουν ειρηνικά.
–Θα βρεθείτε στο Βόλο για μια εκδήλωση μνήμης για την επέτειο του Ολοκαυτώματος. Μετά από τόσα χρόνια έχει αλλάξει κάτι; Φοβάστε τις φωνές αντισημιτισμού που ακόμη ακούγονται;
Θα έχω την τιμή να επισκεφθώ την όμορφή πόλη σας για να βραβεύσω Έλληνες που διέσωσαν Εβραίους συμπατριώτες τους κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Φυσικά σήμερα έχει αλλάξει κάτι. Ο ελεύθερος κόσμος έχει απορρίψει τον ρατσισμό και υπάρχει το Ισραήλ, ένα δυναμικό, δημοκρατικό κράτος που αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για τον εβραϊκό λαό το οποίο εκφράζει και την αυτοδιάθεσή του. Ο αντισημιτισμός με ανησυχεί, αλλά δεν με φοβίζει. Πρέπει απλώς όλοι μας σαν ελεύθεροι δημοκρατικοί πολίτες ανεξαρτήτου θρησκείας να απομονώνουμε και να καταδικάζουμε τους εξτρεμιστές, δείχνοντάς τους ότι δεν έχουν καμία θέση σε ελεύθερες κοινωνίες.
