Το πρωτοποριακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο “Λαϊκά Παραμύθια ενάντια στα ναρκωτικά” δημιούργησε ο πρωτοπόρος της αναβίωσης της τέχνης της προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης στην Ελλάδα, Στέλιος Πελασγός, για την Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών της Αστυνομίας Κύπρου. Ο συμπολίτης λαϊκός αφηγητής α βρίσκεται στην Κύπρο, προσκαλεσμένος από την προαναφερόμενη υπηρεσία και το Υπουργείο Παιδείας Κύπρου, από τις 25 έως τις 31 Μαρτίου για να εφαρμόσει την νέα φάση του προγράμματος σε παιδιά των τελευταίων τάξεων Δημοτικού σχολείου στην Λευκωσία, την Λεμεσό, την Λάρνακα και την Πάφο και να μιλήσει σε εκπαιδευτικούς και γονείς. Η εφαρμογή αυτού του προγράμματος συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία για πέμπτη συνεχή χρονιά. Παλαιότερα, όταν το πρόγραμμα εφαρμόστηκε και σε εφήβους το 2005, δημιουργήθηκε η παράσταση προφορικής αφήγησης «Με το μαύρο καράβι», στηριγμένη σε μαρτυρίες πρώην χρηστών και αποσπασμάτων της Οδύσσειας, η οποία γράφτηκε, σκηνοθετήθηκε και παρουσιάστηκε από τον Στέλιο Πελασγό και ομάδα πρώην χρηστών από την Θεραπευτική Κοινότητα «Η Αγία Σκέπη». Το 2004 μια αντίστοιχη ομάδα είχε παρουσιάσει το μονόπρακτο του Στέλιου Πελασγού «Δέντρα» το οποίο μιλούσε για τα καμένα δέντρα και τα καμένα κορμιά των τοξικομανών, συνδέοντας την καταστροφή της φύσης με την καταστροφή της ανθρώπινης κοινωνίας.
Μπορεί η λαϊκή παράδοση να βοηθήσει στα μεγάλα προβλήματα των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών; Αυτό είναι το πιο επίμονο ερώτημα όσων ανθρώπων έχουν αφιερωθεί στην μελέτη και την συνέχιση της λαϊκής παράδοσης. Το λαϊκό παραμύθι, το δημοτικό τραγούδι, η παραδοσιακή μουσική εάν δεν μπορούν να συγκινήσουν και να βοηθήσουν στην ζωή του το σύγχρονο άνθρωπο, τότε είναι άχρηστα για τους περισσότερους και καταδικασμένα σε μια μουσειακή αντιμετώπιση τους. Εάν αντίθετα είναι καλλιτεχνικές εκφράσεις της αιώνιας περιπέτειας της ανθρώπινης ψυχής και του σώματος μέσα στον κόσμο, τότε μπορούν να προσφέρουν απαντήσεις σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας, εφόσον το μάτι που τα κοιτά είναι καθαρό και ξέρει να διακρίνει. Το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα της εποχής μας, σε καιρό ειρήνης, είναι τα ναρκωτικά, μια σκοτεινή δύναμη που εξευτελίζει και καταρρακώνει τα νεαρά παιδιά μέχρι να τα οδηγήσει σε έναν άθλιο θάνατο.
Το πρόγραμμα που απευθύνεται στα παιδιά του Δημοτικού σχολείου στηρίζεται αποκλειστικά σε παραδοσιακά λαϊκά παραμύθια της Ελλάδας και της Ευρώπης, ενώ φέτος προστέθηκε ένα λαϊκό παραμύθι της Αϊτής δίπλα σε ένα λαϊκό παραμύθι από την Σκόπελο αναδεικνύοντας παράλληλους προβληματισμούς για κοινά ανθρώπινα προβλήματα και ψυχικές δοκιμασίες. Τα λαϊκά παραμύθια μιλούν με την «ξεχασμένη» γλώσσα (κατά την έκφραση του Εριχ Φρομ) των ονείρων, τα σύμβολα. Η γλώσσα αυτή είναι ακόμα κατανοητή από τα σημερινά παιδιά, αρκεί να τους προσφερθούν με γνώση και διάκριση τα κατάλληλα κλειδιά. Καθώς τα λαϊκά παραμύθια μιλούν συχνά για τις επικίνδυνες μεταβατικές περιόδους τις ανθρώπινης ζωής, αναφέρονται και στο πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία. Αυτή είναι η κρίσιμη περίοδος όπου οι εγκληματίες έμποροι του θανάτου παραμονεύουν να παγιδεύσουν ανεπίστρεπτα την παιδική και εφηβική αθωότητα. Το πρόγραμμα «Παραμύθια ενάντια στα Ναρκωτικά» προσφέρει διακριτικά τα απαραίτητα συμβολικά κλειδιά για να μπορέσουν τα παιδιά να προβληματιστούν, να συζητήσουν με τους συμμαθητές, τον αφηγητή αλλά και τους γονείς και τους δασκάλους τους γι τα προβλήματα της εξάρτησης και τους τρόπους αντίστασης και αλληλοβοήθειας.
Τα λαϊκά παραμύθια μέσα από το λόγο και το νου του αφηγητή και των ακροατών του μετατρέπονται σε ένα αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης της εξάρτησης. Είναι βέβαια λυπηρό, το γεγονός πως μέχρι σήμερα δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την εφαρμογή του προγράμματος αυτού στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Μαγνησία, παρόλο που ο δημιουργός του ζει και δημιουργεί στην περιοχή μας, ενώ το πρόβλημα των ναρκωτικών εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς σε όλα τα στρώματα της τοπικής κοινωνίας. Οι εθνικές έρευνες επιβεβαιώνουν ένα εφιαλτικό παγκόσμιο φαινόμενο των τελευταίων χρόνων, την έναρξη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών (συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ) σε όλο και μικρότερη ηλικία κατεβαίνοντας από την εφηβική στην προεφηβική ηλικία. Καταδεικνύεται έτσι η ανάγκη εφαρμογής προγραμμάτων πρόληψης που θα προστατεύσουν αυτές τις ηλικίες από τις καταστροφικές αυτές επιρροές.
Λαϊκά Παραμύθια ενάντια στα ναρκωτικά
