Σοβαρές κατασκευαστικές αστοχίες δείχνει το πόρισμα του ΓΕΩΤΕΕ για το φράγμα Παναγιώτικο
Σοβαρές κατασκευαστικές αστοχίες στο φράγμα Παναγιώτικο επιδεινώνουν την ασφάλεια και τη λειτουργικότητά του σύμφωνα με το τελικό πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του ΓΕΩΤΕΕ. Οι αστοχίες του φράγματος κυρίως εντοπίζονται στην ασφάλεια της κατασκευής και στην ατελή στεγανοποίηση του υποβάθρου θεμελίωσης του Φράγματος και των αντερεισμάτων του, που οδήγησαν σε σημαντικές απώλειες νερού (διαρροές).
Οσον αφορά την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ΓΕΩΤΕΕ αξίζει να αναφερθεί ότι αποτελείται από τους Γεώργιο Δημόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ειδικότητα Τεχνική Γεωλογία και Υδρογεωλογία, Δημήτριο Πάτρα, Γεωλόγο και Σωτήρη Βαλκανιώτη, Γεωλόγο, για να μελετήσει τα αίτια των αστοχιών που παρουσιάστηκαν στο Φράγμα Παναγιώτικο, Νεοχωρίου Μαγνησίας, αφού επισκέφθηκε το χώρο του Φράγματος για να διαπιστώσει από κοντά τις αναφερόμενες αστοχίες. Η επιτροπή αφού εξέτασε με ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα τα στοιχεία που συνέλεξε και είχε στη διάθεσή της, κατέληξε σε ορισμένες εκτιμήσεις, συμπεράσματα και προβληματισμούς τους οποίους και σας παραθέτει.
Ειδικότερα όπως δείχνει το πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του ΓΕΩΤΕΕ, αμέσωςμετά την έναρξη των εκσκαφών για την κατασκευή του υπερχειλιστή του σημερινού Φράγματος άρχισαν τα πρώτα προβλήματα και οι αστοχίες, που αυξήθηκαν στη συνέχεια και επιδείνωσαν την ασφάλειά του και τη λειτουργικότητά του.
Οι αστοχίες εντοπίζονται κυρίως: Στην ασφάλεια της κατασκευής, που προκλήθηκαν από επισφαλή θεμελίωση μιας άκαμπτης κατασκευής (από σκυρόδεμα) σε έντονα διαρρηγμένη και αποσαθρωμένη βραχόμαζα και στην ατελή στεγανοποίηση του υποβάθρου θεμελίωσης του Φράγματος και των αντερεισμάτων του, που οδήγησαν σε σημαντικές απώλειες νερού (διαρροές), μειώνοντας σημαντικά την ωφέλεια της κατασκευής μέχρι και της, πιθανής, πλήρους εγκατάλειψής του.
Τα συμπεράσματα
Από την αξιολόγηση των στοιχείων, που έκανε η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ΓΕΩΤΕΕ προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
1. Σε αντίθεση με τα διεθνή δεδομένα και ισχύοντα, όπως αποδείχθηκε και στην πράξη, κακώς έγινε η αλλαγή του σχεδιασμού του Φράγματος από «Χωμάτινο με ζωνώδη δομή και αργιλικό πυρήνα» σε «Λιθόριπτο με ανάντη πλάκα από σκυρόδεμα».
2. Καταλογίζεται αδιαφορία, ολιγωρία, έλλειμμα επιστημονικής δεοντολογίας και, πιθανόν, δόλος, στην ενέργεια αφαίρεσης από το γεωλογικό χάρτη 1:500 των δύο επικίνδυνων κατολισθαίνουσων περιοχών στα δύο αντερείσματα του Φράγματος οι οποίες είχαν εντοπιστεί και χαρτογραφηθεί στο γεωλογικό χάρτη 1:2.000 της Μελέτης (1997). Η μη αντιμετώπιση του κινδύνου, που εγκυμονούσε η ζώνη αυτή στο δεξιό αντέρεισμα και η μη λήψη, έγκαιρα, μέτρων αποτροπής του κινδύνου, οδήγησε άμεσα, με την έναρξη των εκσκαφών για τη θεμελίωση του Υπερχειλιστή, στην ενεργοποίηση έντονων κατολοσθήσεων και καταπτώσεων βράχων, η αντιμετώπιση των οποίων και η αποκατάσταση της ισορροπίας του πρανούς επιβάρυναν πρόσθετα με μερικές εκατοντάδες εκατομμυρίων δραχμών το Ελληνικό Δημόσιο.
3. Παρόλο που το Γραφείο Μελετών ΤΟΠΑΛΙΣ ΕΠΕ, προχώρησε σε σύνταξη τευχών δημοπράτησης για την κατασκευή χωμάτινου Φράγματος με αργιλικό πυρήνα στα πρότυπα της μελέτης του ΑΠΘ εκτιμώντας το κόστος της κατασκευής του στα 600 περίπου εκατομμύρια δραχμές, η Περιφέρεια Θεσσαλίας προχώρησε στη δημοπράτηση του σημερινού Φράγματος στη νέα θέση με το εξαιρετικά υψηλό κόστος των 3,3 δισεκατομμυρίων δραχμών, με επισφαλή επίβλεψη και παρακολούθηση, ζημιώνοντας το Ελληνικό Δημόσιο με πολλά δισεκατομμύρια δραχμές.
4. Τέλος δε θα πρέπει να μην αναφερθεί ότι το Φράγμα λειτουργεί μέχρι και σήμερα με τη Μ.Π.Ε. που συντάχθηκε και εγκρίθηκε για τη θέση και το σχεδιασμό που πρότεινε η ομάδα μελετητών του ΑΠΘ και όχι για το σημερινό Φράγμα, αφού δεν συντάχθηκε και δεν εγκρίθηκε ποτέ νέα ΜΠΕ με τις προδιαγραφές του νέου φράγματος. Από το 2007 η ισχύς της ΜΠΕ, που είχε συνταχθεί, υποβληθεί και εγκριθεί για το Φράγμα που είχε προτείνει το ΑΠΘ και όχι για αυτό που κατασκευάστηκε τελικά, έχει λήξει. Για το κατασκευασθέν τελικά Φράγμα Παναγιώτικο δε συντάχθηκε ποτέ ΜΠΕ. Λειτουργεί μέχρι και σήμερα χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση και χωρίς υδραυλική μελέτη ακαριαίας θραύσης του Φράγματος. Οι υπεύθυνοι καλούνται να παρέμβουν.
5. Στο αριστερό (νότιο) αντέρεισμα του Φράγματος εξακολουθεί να υπάρχει, χωρίς να αντιμετωπίζεται προς το παρόν, μια ολισθαίνουσα μάζα από κακής ποιότητας βραχόμαζα, η οποία εξακολουθεί να έρπει σε επιφάνεια ολίσθησης που διέρχεται από τον πόδα του Φράγματος και ωθεί το σώμα του προς τα κατάντη επισπεύδοντας την πιθανή θραύση του. Ηδη οι ρωγμές των πεζοδρομίων της στέψης και ή διατμητική τους θραύση και ολίσθηση μερικά εκατοστά συνηγορούν για τον κίνδυνο που επέρχεται και χρήζει την άμεση αντιμετώπισή του.
6. Οι πολύ σημαντικές ετήσιες διαρροές νερού που ανέρχονται σήμερα στο ύψος των 1,3×106 m3 έχουν ελαχιστοποιήσει έως εξαφανίσει την ωφέλιμη χωρητικότητα του Ταμιευτήρα και την ωφέλεια του Φράγματος, γεγονός μη αντιστρέψιμο με κανένα έργο παρέμβασης και βελτιστοποίησης.
7. Κακώς ανετέθη, κατά την άποψη της Επιτροπής, από το Υπουργείο Γεωργίας σε Μελετητικό Γραφείο η εκπόνηση νέας Μελέτης από αυτήν του ΑΠΘ, που στοίχισε πολλά περισσότερα χρήματα και ζημίωσε το Ελληνικό Κράτος.
