Κερδισμένοι είναι σήμερα όσοι έχουν στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα επιτόκια της κατά 0,75 της μονάδας στο 2,5%.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις σε ένα χρόνο από σήμερα το επιτόκιο της ΕΚΤ θα έχει μειωθεί περαιτέρω στο 1,5%, χωρίς να αποκλείεται υποχώρηση του ακόμα και στο 1%.
Αυτό σημαίνει ότι οι δανειολήπτες, έχουν μπροστά τους τουλάχιστον μία 2ετία χαμηλών επιτοκίων.
Οι διεθνείς οργανισμοί θεωρούν ότι οι οικονομίες της ευρωζώνης θα «πέσουν» σε ύφεση το 2009 και βλέπουν να ξεκινά «αναιμική» ανάπτυξη μέσα στο 2010.
Το μεγαλύτερο όφελος έχουν δανειολήπτες στεγαστικών κυρίως δανείων, το επιτόκιο των οποίων είναι συνδεδεμένο με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ και έχουν περιθώριο προσαύξησης από 0,7 μέχρι 1 μονάδα. Δηλαδή αποπληρώνουν σήμερα το στεγαστικό τους με επιτόκιο 3,2% -3,5%. Οι δανειολήπτες αυτοί θα δουν από τα μέσα Δεκεμβρίου μεγάλη μείωση στις δόσεις των δανείων τους, που σε σχέση με το τέλος Σεπτεμβρίου 2008 (επιτόκιο ΕΚΤ στο 4,25%) μπορεί να φτάσει και τα 200 ευρώ το μήνα για στεγαστικό 200.000 ευρώ, με διάρκεια 20 ετών.
Στις καλένδες
Τζίρο της τάξης των 15-18 δισ. ευρώ θα χάσει η ελληνική κτηματαγορά τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της κρίσης και των επιπτώσεων στα νοικοκυριά. Σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα για τις αρνητικές συνέπειες της χρηματοοικονομικής κρίσης, περίπου 90.000 οικογένειες ανέβαλαν τη λήψη στεγαστικού δανείου και επομένως την απόκτηση ενός ακινήτου. Δηλαδή η αγορά ακινήτων έχασε ανάλογο αριθμό εν δυνάμει επενδυτών.
Αν κατά μέσο όρο τα νοικοκυριά δαπανούν γύρω στα 150.000 ευρώ για αγορά ακινήτου, τότε η απώλεια είναι τεράστια και επεκτείνεται σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Μάλιστα, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι το πιο απαισιόδοξο σενάριο είναι να έχουν χαθεί περί τα 18 δισ. ευρώ, διότι πλέον οι τιμές των κατοικιών έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα, ώστε τα 200.000 ευρώ για αγορά να είναι συνηθισμένο ποσό.
Σε κάθε περίπτωση, ο τζίρος στην οικοδομή και γενικότερα στην κτηματαγορά θα συνεχίσει να είναι εντυπωσιακά χαμηλός την επόμενη διετία τουλάχιστον. Αυτό σημαίνει, όμως, τεράστια έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, «βουτιά» του ρυθμού αύξησης των στεγαστικών δανείων, δραματική υποχώρηση της ζήτησης για ακίνητα και μεγάλη αιμορραγία στα έσοδα του κράτους από τη φορολόγηση των συναλλαγών.
Κρίση
Το σκηνικό αυτό, άλλωστε, έχει ήδη στηθεί τους τελευταίους μήνες, η κρίση όμως επιδεινώνεται εξαιτίας της οικονομικής δυσπραγίας των νοικοκυριών και της αρνητικής ψυχολογίας τους. Χιλιάδες Ελληνες αναβάλλουν για το απώτερο μέλλον τις αγορές τους, είτε αυτές αφορούν καταναλωτικά είδη, είτε κάποιο ακίνητο. Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά:
• Ο ρυθμός αύξησης της στεγαστικής πίστης υποχώρησε κάτω από 15%, εκτιμάται ότι θα πέσει στο 10% το 2009 όταν το 2005 ήταν 33,4%, δηλαδή σε τέσσερα χρόνια έπεσε πάνω από 23 ποσοστιαίες μονάδες.
• Το 2005 ο εκτιμώμενος τζίρος στην κτηματαγορά ξεπέρασε τα 20 δισ. ευρώ (με τιμές χαμηλότερες τότε), αλλά το 2007 «βούτηξε» στα 8 δισ. ευρώ και ίσως φέτος κλείσει κάτω κι από αυτό το ποσό. Με την απώλεια έως και 9 δισ. ευρώ ετησίως (εφόσον δεν υπάρξει αλλαγή του κλίματος), ο τζίρος θα είναι εντυπωσιακά χαμηλός.
• Εδώ και μήνες η οικοδομή έχει «παγώσει», αλλά το στοκ των απούλητων ακινήτων δεν λέει να πέσει κάτω από τις 120.000 μονάδες, ενώ κάποιοι ανεβάζουν τον αριθμό ακόμη και στα 200.000.
• Οι τιμές, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες ορισμένων μεγαλοκατασκευαστών ακινήτων και μεσιτών να δημιουργήσουν «τεχνητή» ευφορία, δεν μπορούν να κρατηθούν στα υψηλά επίπεδα. Εχουν μειωθεί έως και 20% σε ορισμένες περιπτώσεις και σίγουρα 10% κατά μέσο όρο σχεδόν σε όλη την Ελλάδα.
• Οι κατασκευαστές κάνουν λόγο για απώλεια 50-60 χιλιάδων θέσεων εργασίας από την οικοδομή και τα συναφή επαγγέλματα εξαιτίας του «φρένου» στην ανέγερση νέων ακινήτων.
Θετικό για την αγορά ακινήτων είναι το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό από τις περίπου 130.000 οικογένειες που «σήκωσαν» τις καταθέσεις τους, επειδή η κρίση κλόνισε την εμπιστοσύνη τους προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αναζητεί τρόπους να τα επενδύσει.
Το ασφαλές καταφύγιο των ακινήτων αποτελεί μια λύση, με αποτέλεσμα πολλοί να εκτιμούν ότι μόλις ξεπεραστεί το ψυχολογικό σοκ της κρίσης θα στραφούν σε αγορές κυρίως οικοπέδων και μικρών διαμερισμάτων. Ηδη πολλοί κτηματομεσίτες έχουν στα χέρια τους εντολές αγοράς από επενδυτές των 80-100 χιλιάδων ευρώ.
