Δράσεις του Δημοτικού Οργανισμού Υγείας και Κοινωνικών Θεμάτων (Δ.Ο.Υ.Κ.) Δήμου Βόλου για την πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη στα παιδιά και τους εφήβους.
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί παγκοσμίως μια από τις σοβαρότερες αιτίες θνησιμότητας (4η αιτία) νοσηρότητας, αναπηρίας και μείωσης της οικονομικής ανάπτυξης. Αυξάνεται με εκρηκτικούς ρυθμούς σε όλες τις χώρες και για πρώτη φορά μια μη λοιμώδης νόσος αντιμετωπίζεται σαν παγκόσμια επιδημία.
Συμπεραίνεται με υπολογισμούς της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Π.Ο.Υ.):
*7,5% ων ενηλίκων, δηλ. περίπου 308 εκατομμύρια άνθρωποι, έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη
*Στις μεσογειακές χώρες το ποσοστό είναι ακόμη πιο ανησυχητικό (10,4%) και στην Ελλάδα φτάνει το 10,3%
Σε αντίθεση με το διαβήτη τύπου 1 που οφείλεται σε έλλειψη της παραγωγής ινσουλίνης, ο διαβήτης τύπου 2 οφείλεται σε ανεπαρκή αλλά κυρίως μειωμένη δράση της ινσουλίνης στον οργανισμό και έχει ως αιτία, πέρα από την κληρονομική προδιάθεση, το σύγχρονο τρόπο ζωής που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη άσκησης με αποτέλεσμα την παχυσαρκία.
Μερικά χρόνια πριν ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 ήταν ασθένεια ενηλίκων αλλά στις μέρες μας έχει γίνει και ασθένεια εφήβων. Οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να εμφανίζεται κυρίως σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά τώρα πια έχει φτάσει να είναι νόσος της παιδικής ηλικίας.
Για το λόγο αυτό η «Διεθνής Ομοσπονδία για το Διαβήτη» έχει αφιερώσει στη διετία 2007-2008 την ημέρα κατά του διαβήτη στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού στις συνέπειες της νόσου στα παιδιά και τους εφήβους.
Η σωστή ενημέρωση των παιδιών αλλά και των γονέων είναι πολύ σημαντική, πρέπει όμως να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στα προειδοποιητικά συμπτώματα του διαβήτη για την καλύτερη αντιμετώπισή του.
Μελέτες παγκοσμίως έχουν δείξει ότι ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προληφθεί με τη μείωση του σωματικού βάρους κατά 7-10% και μέτρια αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
Για το λόγο αυτό ο Δ.Ο.Υ.Κ. διεξάγει πρόγραμμα Αγωγής Υγείας σε εννέα Δημοτικά Σχολεία του Δήμου Βόλου με τίτλο « Πρώτα βήματα για μια Υγιεινή Ζωή» σε συνεργασία με:
• το Εργαστήριο Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
• το Τμήμα Αγωγής Υγείας της Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Μαγνησίας
• το Γ.Ν. Βόλου «Αχιλλοπούλειο»
• το Σύλλογο Οδοντιάτρων Νομού Μαγνησίας
και άδεια από το ΥΠΕΠΘ, στοχεύοντας στην ενημέρωση/ευαισθητοποίηση/εκπαίδευση όλης της σχολικής κοινότητας για την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει
1) καταγραφή δεικτών υγείας, συνηθειών διατροφής/διαχείρισης ελεύθερού χρόνου και άσκησης
2) βιωματικά τύπου παρέμβασης μέσα στην τάξη με στόχο τον προβληματισμό πάνω στις διατροφικές συνήθειες.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω αποτελέσματα από το ερωτηματολόγιο Διατροφής – Άσκησης – Διαχείρισης Ελεύθερου Χρόνου που συμπληρώθηκε από τους μαθητές του 21ου Δ. Σχ. Βόλου (σχολικό έτος 2007-08).
Παρατηρούμε ότι η μεγαλύτερη κατανάλωση σε τροφές όχι θρεπτικές και πλούσιες σε θερμίδες (junk-food) γίνεται από τους μαθητές της Α΄ τάξης, περισσότερο στην ώρα του δεκατιανού (37%) και λιγότερο στο απογευματινό γεύμα (25%), ενώ για τα παιδιά της Δ΄ τάξης και πάλι η κατανάλωση junk-food γίνεται κατά την ώρα του δεκατιανού και μάλιστα σε ποσοστό που συμφωνεί απόλυτα με αυτό των παιδιών της Α΄ Δημοτικού (37%), ενώ ξεπερνούν κατά πολύ τα παιδιά της Α΄ στην κατανάλωση junk-food κατά το απογευματινό γεύμα (55%).
Στις προτιμήσεις των μαθητών συγκαταλέγονται για το δεκατιανό γεύμα το κρουασάν και η τυρόπιτα, ενώ για το απογευματινό το παγωτό και η σοκολάτα.
κορίτσια αγόρια σύνολο
Εξέταση Α’ τάξη 18 16 34
Δ’ τάξη 16 14 30
Ερωτηματολόγια Α’ τάξη 19 16 35
Δ’ τάξη 18 20 38
Στα χαρακτηριστικά των παραπάνω τροφών που αποτελούν παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη παχυσαρκίας και κατ’ επέκταση της ασθένειας του Σακχαρώδη Διαβήτη, συγκαταλέγονται πέρα από τη μικρή θρεπτική αξία και τις πολλές θερμίδες, η μειωμένη περιεκτικότητα σιδήρου, φυτικών ινών και βιταμινών, καθώς και το ότι είναι πλούσια σε παράγωγα Ε που δημιουργούν υπερκινητικότητα, εκνευρισμό και μείωση της αυτοσυγκέντρωσης.
Ενδεικτικά επίσης, στα στοιχεία μας (21ο Δ.Σχ. Βόλου), το ποσοστό (%) των παιδιών που ασκείται μέσα από το παιχνίδι, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο για την ανάπτυξη παχυσαρκίας και ζαχαρώδη διαβήτη, φτάνει το 73% για τα αγόρια και το 59% για τα κορίτσια, ενώ η συστηματική άσκηση μέσα από κάποιο σπορ είναι στο 54% για τα αγόρια και στο 63% για τα κορίτσια.
Στα παιχνίδια πρώτα στις προτιμήσεις έρχονται τα ομαδικά (κυνηγητό και κρυφό κ.λ.π. με το ποδόσφαιρο να κυριαρχεί για τα αγόρια και το ποδήλατο να ακολουθεί.
Στα σπορ πρώτη έρχεται η ενασχόληση με την κολύμβηση και στη συνέχεια ακολουθεί ο χορός για τα κορίτσια κυρίως και το ποδόσφαιρο για τα αγόρια.
Επίσης μέσω των Κοινωνικών Κέντρων Ν. Δημητριάδας και Αγ. Αναργύρων του Δ.Ο.Υ.Κ. υλοποιείται από το 2007 έως σήμερα, πρόγραμμα «Διαχείρισης του Σακχαρώδη Διαβήτη» σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Υγιεινής» της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
Σκοπός του προγράμματος είναι η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενή για την καλύτερη δυνατή διαχείριση της ασθένειάς του και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Το υλικό και η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι βασισμένα στις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Καταγράφονται οι διατροφικές συνήθειες των ωφελουμένων (ατομικός φάκελος/κάρτα υγείας) και στη συνέχεια αρχικά παρέχεται από την Ομάδα Υγείας (Γ. Ιατρό, Νοσηλευτή, Ψυχολόγο) πληροφόρηση για την ασθένεια και τις συνέπειές της ενώ στη συνέχεια εκπαίδευση στη διαχείριση αυτής (παρακολούθηση για την ορθή ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου, εξέταση από ειδικό και αυτοεξέταση του διαβητικού ποδιού, ρύθμιση διαιτολογίου).
Αποτελέσματα: Εντοπίστηκαν 365 ωφελούμενοι με σακχαρώδη διαβήτη, εξυπηρετούμενοι των Κοινωνικών Κέντρων του Δ.Ο.Υ.Κ.. Σε συνεργασία με τον ασθενή και ανάλογα με τις ανάγκες του, σχεδιάζεται ατομικά η παρέμβαση που θα ακολουθηθεί. Έως τώρα, 49 άτομα συμμετείχαν σε προληπτική εξέταση του ποδιού για τον κίνδυνο εμφάνισης περιφερειακής νευροπάθειας, όπου και εντοπίστηκαν 13 άτομα με «χαμηλό» κίνδυνο εμφάνισης διαβητικού έλκους, 23 με «αυξημένο» και 14 με «υψηλό». Σε όλη τη διάρκεια της ένταξης του ασθενή στο πρόγραμμα, παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη/διαχείριση του στρες. Η καταγραφή και εκπαίδευση των διαβητικών ασθενών – ωφελουμένων των Κοινωνικών Κέντρων του Δ.Ο.Υ.Κ. βρίσκεται σε εξέλιξη.
