Πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν τη νεότερη Ελληνική ιστορία ζωντανεύουν μέσα από τις προσωπικές μνήμες της κ. Ελένης Κορμάζου, η οποία είναι εκλεκτό μέλος της πνευματικής δράσης της πόλης μας και χαίρει πανελλήνιας εκτίμησης.
Η αιωνόβια Βολιώτισσα συγγραφέας, η οποία έχει κατ’ επανάληψη τιμηθεί από πολλούς φορείς για το συγγραφικό έργο και την πολύτιμη προσφορά της στο πεδίο της γνώσης, της έρευνας και του πολιτισμού, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πνευματικής ελίτ της περιοχής μας, καταγράφοντας και αναδεικνύοντας μέσα από το έργο της, άγνωστες ιστορικές πτυχές και γεγονότα που σημάδεψαν τον προηγούμενο αιώνα.
Η διακεκριμένη συγγραφέας, η οποία γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1913 και βρίσκεται στο κατώφλι των 101 της χρόνων, περιστοιχίζεται πάντα από βιβλία, αφιερώνοντας πολλές ώρες στο διάβασμα έργων νεοελληνικής, κυρίως, λογοτεχνίας κι όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «το διάβασμα είναι ο σκοπός της ζωής μου».
ΡΕΠΟΡΤΑΖ : Γλυκερία Υδραίου
Γόνος επίλεκτης οικογένειας του Βόλου, η κ. Κορμάζου, συνέδεσε τη ζωή της με το βιβλίο από πολύ μικρή ηλικία, ανακαλύπτοντας ανεξάντλητους θησαυρούς γνώσης στην βιβλιοθήκη του εκπαιδευτικού πατέρα της, Διομήδη Διομήδους, ο οποίος ήταν διευθυντής στο σχολείο των Παλαιών.
«Το διάβασμα προήλθε από δυσκολίες μέσα στο σπίτι. Όταν ο αδελφός μου Χρήστος έπαθε πολιομυελίτιδα κι έμεινε παράλυτος, κατέφυγα στο βιβλίο για να ξεχνάω. Ο πατέρας μου είχε μια πολύ ωραία βιβλιοθήκη κι ότι υπήρχε, το είχα διαβάσει για να μη σκέπτομαι» αναφέρει η ίδια, ανατρέχοντας στο μακρινό παρελθόν. Η οικογένειά της, αποτέλεσε τον πρώτο πυρήνα γνώσης για την ίδια κι όπως επισημαίνει παράλληλα «ο πατέρας μου είχε αρχές, ήταν δάσκαλος και πέθανε επί έδρας εν ώρα διδασκαλίας, όπως και ο αδελφός μου Χρήστος Διομήδης. Είχαμε και δύο αδέλφια από άλλη μητέρα, τον Γιώργο που σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο (πολύ σημαντικός Βολιώτης ζωγράφος) και τον Γιάννη, Δικηγόρο και ζούσαμε όλοι μαζί, πολύ αγαπημένοι».
Το πρώτο σπίτι των παιδικών της χρόνων, στην οδό Σαρακηνού και Δημάρχου Γεωργιάδου, ένα αρχοντόσπιτο της εποχής, με πλακόστρωτη αυλή και κήπο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις πρώτες μνήμες της παιδικής της ηλικίας, αλλά και τις εικόνες του παλιού Βόλου, που παρήλθε ανεπιστρεπτί. Ο Βόλος, σύμφωνα με την περιγραφή της κ. Κορμάζου, ήταν πολύ διαφορετικός.
«Δεν είχε κίνηση κι εγώ που ήμουν μικρή, πήγαινα στην περιοχή της σιδηροδρομικής γραμμής όπου έμενε ο θείος μου, Μιχάλης Καζάζης, αδελφός της μητέρας μου, Ολγας, ο οποίος ήταν ο δεύτερος πατέρας μας. Ο Καζάζης, ο οποίος ήταν εξαίρετος άνθρωπος και είχε σπουδάσει στο εξωτερικό, εξηγεί η ίδια, δημιούργησε με χρήματα του Γκλαβάνη το πρώτο εργοστάσιο σιδηρουργίας στο Βόλο. Ο θείος μου ήταν συνεταίρος με τον Γκλαβάνη» επισημαίνει η 101χρονη συγγραφέας, η οποία έγραψε μάλιστα και βιβλίο για τον θείο της και την προσφορά του.
Η ίδια βίωσε σημαντικά γεγονότα του προηγούμενου αιώνα, μεγαλώνοντας σε μια πόλη με εντελώς διαφορετικό χρώμα, όπου έζησαν σημαντικοί άνθρωποι όπως ο Σταύρος Βασαρδάνης, ο Κόντης και πολλοί ακόμη.
«Ο Βόλος ήταν πάρα πολύ ωραίος, υπήρχε ησυχία και τον χαιρόμασταν. Έφευγα από την οδό Ορφανοτροφείου 25 όπου είχαμε μετακομίσει, και ερχόμουν μέχρι την Καρτάλη με το τρένο ή με τα πόδια όταν πήγαινα στο Γυμνάσιο. Όλα τα σπίτια είχαν τουλούμπα, από την οποία βγάζαμε νερό για την λάτρα του σπιτιού και για τα λουλούδια μας» θυμάται η κ. Κορμάζου, ανακαλώντας προσωπικές μνήμες.
Η συμπολίτισσα συγγραφέας, η οποία είχε συγγενικούς δεσμούς με τον Δημήτρη Σισιλιάνο, πρέσβη της Ελλάδας στην Αμερική, έγραψε τρία βιβλία και αμέτρητα άρθρα, βίωσε σημαντικά γεγονότα του προηγούμενου αιώνα, ενώ στην διάρκεια της Κατοχής ήταν οργανωμένη στην αντίσταση.
Πνευματικοί άνθρωποι
Δεκάδες κορυφαίες προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης, άνθρωποι που σφράγισαν την πολιτιστική πορεία της περιοχής μας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, πορεύονται παράλληλα με την ζωή της. Όπως θυμάται χαρακτηριστικά «πάντα υπήρχε πνευματική κίνηση στο Βόλο και ο πυρήνας της καλλιέργειας του πνεύματος ήταν το σπίτι του Φαίδωνα, του Αρη και του Κίτσου Μακρή, όπου μαζευόμασταν τα βράδια. Είχαμε δημιουργήσει παράλληλα τον Σύλλογο «Φίλοι των γραμμάτων» όπου συμμετείχαν προσωπικότητες του Βόλου, όπως ο γλύπτης Νικόλας, οι δικηγόροι Τσούφης και Αβτζής, οι αδελφές Παπαζαφείρη και πολλοί άλλοι». Μέλος της πνευματικής κίνησης του Βόλου ήταν και ο Μενέλαος Λουντέμης στη διάρκεια της παραμονής του στο Βόλο.
Το πνευματικό περιβάλλον στο οποίο έζησε, ήταν ο δημιουργικός πυρήνας που την οδήγησε στην μακρά και πολύ αξιόλογη συγγραφική της πορεία, που είχε ως αφετηρία την «Διάπλαση των παίδων», την οποία διάβαζε από μικρή ηλικία. Στη «Διάπλαση» έγραψε πλήθος κειμένων και στη συνέχεια «με κάλεσε ο Ξενόπουλος στην Αθήνα, στο γραφείο της οδού Ευριπίδου, όπου βρίσκονταν και ο Πέτρος Χάρης και μου είπαν ότι με κρίνουν ικανή να γίνω συνεργάτης της «Νέας εστίας» κι έτσι πήγα στη «Νέα εστία» ως μέλος πλέον αυτής της πνευματικής ομάδας» θυμάται η κ. Κορμάζου, μιλώντας για τα «ιερά τέρατα» της λογοτεχνίας που είχε την τύχη να γνωρίσει.
Η χειρόγραφη αφιέρωση του Ηλία Βενέζη, την οποία φυλάει ως κόρη οφθαλμού, μαρτυρά επίσης την γνωριμία της με τον κορυφαίο Ακαδημαϊκό, τον οποίο πρωτοσυνάντησε στην Τράπεζα όπου εργάζονταν, απέναντι από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
«Ανέβηκα τη σκάλα κι αντίκρισα ένα ατέλειωτο δωμάτιο με 200 εργαζόμενους. Εκεί μέσα ήταν καθισμένος ο Βενέζης. Τον πλησίασα κι όταν του είπα ότι είμαι από το Βόλο κι έχω διαβάσει όλα τα βιβλία του, μου απάντησε «την Κυριακή, τρως μαζί μας»», αναφέρει η ίδια, χαρακτηρίζοντας τον «απλό, καταδεκτικό, πολύ καλό άνθρωπο».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι με πρωτοβουλία της ίδιας ο Πέτρος Χάρης πραγματοποίησε διάλεξη στο σπίτι της, εν μέσω πολλών πνευματικών ανθρώπων, όπως άλλωστε και η Λιλίκα Νάκου, η οποία είχε μιλήσει παλαιότερα στην «Εξωραϊστική».
Μεγάλη προσφορά
Η κ. Κορμάζου, η οποία ήταν σύζυγος του γνωστού συμπολίτη εμπόρου υαλικών Θανάση Κορμάζου, κράτησε το τιμόνι της επιχείρησης μετά το θάνατο του συζύγου της κι όπως έγραψαν χαρακτηριστικά οι εφημερίδες της εποχής «μια γυναίκα των γραμμάτων, μας έβαλε τα γυαλιά» υπογραμμίζοντας την επιτυχημένη της εμπορική δραστηριότητα, που συνεχίστηκε έως την χρονιά που η κόρη της Μαρία, εισήχθη στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Το διάβασμα και η συγγραφή συντρόφεψαν και συντροφεύουν κάθε στιγμή της ζωής της, ενώ η κάρτα συντάκτη με την σφραγίδα της «Γυναίκας» μαρτυρά την μακρόχρονη, ευδόκιμη θητεία της στο θρυλικό περιοδικό, η οποία διανθίστηκε από πλήθος άρθρων με ποικίλη θεματολογία. «Εγραφα στη «Γυναίκα» από την εποχή που εκδόθηκε το πρώτο τεύχος και ήμουν συνεργάτης για πολλά χρόνια» αναφέρει η ίδια.
Ενεργό μέλος της τοπικής κοινωνίας και συνεργάτης παράλληλα του ΕΙΡ, πραγματοποίησε σειρά εκπομπών στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Βόλου.
Υπέρμαχη του εθελοντισμού από νεαρή ηλικία, η κ. Κορμάζου προσέφερε πολλά στο Ασυλο, στο Σοροπτιμισμό, αλλά και σε άλλους Συλλόγους, τιμήθηκε κατ’ επανάληψη για το έργο της από το Δήμο Βόλου και άλλους φορείς, πραγματοποιώντας παράλληλα πολλές ομιλίες ενώπιον πυκνού ακροατήριου. Αρθρα της έχουν κατ’ επανάληψη δημοσιευτεί στον Τύπο και τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, ενώ όπως υπογραμμίζει η ίδια «ο Αλέξανδρος Μέρος ήταν φίλος του συζύγου μου, αλλά και δικός μου».
Σπίτι με ιστορία
Το ιστορικό σπίτι της οδού Μαγνήτων, όπου η κ. Ελένη Κορμάζου ζει με την κόρη της Μαρία, η οποία διετέλεσε στέλεχος στην Τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης και κατόπιν στην Τράπεζα Πειραιώς, και τον εγγονό της Γιάννη Γεωργιάδη, γνωστό φωτογράφο, έχει φιλοξενήσει σημαντικές προσωπικότητες.
Στο συγκεκριμένο σπίτι έμειναν το πρώτο διάστημα που διέμειναν στο Βόλο ο Αλέκος Μυράτ και η σύζυγός του Ελευθερία και το ίδιο σπίτι συνδέθηκε με τις πρώτες μνήμες του διαπρεπούς μαέστρου, Αλέξανδρου Μυράτ. Ο Αλέκος Μυράτ ήταν Αρχιτέκτων Μηχανικός, εργολάβος δημοσίων έργων και δίδασκε στη Σχολή Υπομηχανικών Βόλου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ως εργολάβος δημοσίων έργων συνεργάστηκε με τον συμπολίτη Μηχανικό κ. Τάσο Στρατηγόπουλο, πρώην Αντιδήμαρχο Βόλου.
Η συμπολίτισσα συγγραφέας θυμάται πάντα με αγάπη την οικογένεια Μυράτ, ενώ όπως αναφέρει μεταξύ άλλων «ζήσαμε ονειρεμένα με τους Μυράτ, οι οποίοι ήταν εξαιρετικοί άνθρωποι και συνδεθήκαμε με πολύ μεγάλη φιλία», υπογραμμίζοντας παράλληλα ιδιαιτέρως την «καλοσύνη του Αλέκου και την κομψότητα της Ελευθερίας (Ρίτσα) Μυράτ».
Οι αναμνήσεις πολλές, διαδέχονται η μία την άλλη, είναι φύσει αδύνατο να χωρέσουν σε λίγες αράδες, αλλά αποτυπώνονται με σαφήνεια στο τεράστιο αρχείο και τις πολυάριθμες διακρίσεις που απέσπασε η κ. Κορμάζου. Η σύγκριση του τότε με το τώρα, αντίστοιχα, είναι αναπόφευκτη και καταγράφεται αντί επιλόγου η επισήμανση της ίδιας «η σημερινή εποχή ουδεμία σχέση έχει με το παρελθόν. Πρώτα απ’ όλα δεν έχουμε επαφή μεταξύ μας. Είναι πιο δύσκολη η σημερινή εποχή, διότι σήμερα δεν υπάρχουν οράματα».
Με την κόρη της Μαρία και τον εγγονό της Γιάννη
Η κ. Ελένη Κορμάζου περιστοιχίζεται από βιβλία (φωτο: Γιάννης Γεωργιάδης)
Η κ. Κορμάζου σε νεαρή ηλικία
