Ολα κρέμονται από μία κλωστή. Όποιοι επενδύουν στο Χρηματιστήριο, επενδύουν στο μέλλον και αυτό το μέλλον σήμερα είναι δυσοίωνο. Οι λέξεις τρομάζουν και γίνονται ακόμη πιο τρομακτικές, όταν βγαίνει από τους ειδικούς η αμείλικτη γλώσσα των αριθμών που αποτυπώνουν το τοπίο, το οποίο μέρα με τη μέρα, αργά και σταθερά, εμφιλοχωρεί στα ελληνικά και κατ΄ επέκταση και στα βολιώτικα νοικοκυριά με αφορμή τον χθεσινό πανικό στα Χρηματιστήρια όλου του κόσμου.
Περίπου 100 δισ. ευρώ έχουν χαθεί από τις αρχές του χρόνου στο Χρηματιστήριο Αθηνών, λέει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο Βολιώτης Νίκος Ζαφείρης, με εμπειρία πολλών ετών στις χρηματιστηριακές συναλλαγές. Μόνον χθες, προσθέτει, ο γενικός δείκτης της Σοφοκλέους σημείωσε απώλειες που ξεπέρασαν ακόμη και το 14% . Το τελευταίο 20ημερο οι απώλειες στη Σοφοκλέους είναι πάνω από 40%. Ας ελπίσουμε ότι τα χειρότερα δεν θα έλθουν και αυτά δεν είναι άλλο από τη «φούσκα» ακινήτων και την αλόγιστη επεκτατική πολιτική που εφαρμόστηκε στην ανεξέλεγκτη χορήγηση στεγαστικών δανείων από τα πιστωτικά ιδρύματα και της χώρας μας.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Αντιπρύτανης του Π.Θ. κ. Μιχάλης Ζουμπουλάκης είναι συγκρατημένα αισιόδοξος. Η κρίση, λέει, πέρασε από τα Χρηματιστήρια των ΗΠΑ και της Ασίας στα Χρηματιστήρια της Ευρώπης. Εκτιμώ ωστόσο ότι θα σταματήσει. Γιατί όμως να συμβεί κάτι τέτοιο, όταν αναγγέλλονται χιλιάδες απολύσεις από βιομηχανικούς κολοσσούς; Γιατί στην Ευρώπη, όπως διευκρινίζει ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, οι κυβερνήσεις είναι παρούσες. Πηγαίνουν συντονισμένες και δηλώνουν παρών στην κρίση, που είναι σε πλήρη εξέλιξη και στο χώρο της πραγματικής οικονομίας. Ο κ. Ζουμπουλάκης έχει την άποψη ότι δεν υπάρχει «φούσκα» στα ακίνητα της ελληνικής αγοράς από την ανεξέλεγκτη χορήγηση στεγαστικών δανείων από τις ελληνικές τράπεζες. Ο κ. Ζαφείρης το εύχεται, αλλά δεν συμμερίζεται τις εκτιμήσεις του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στην περιοχή μας, όπως λέει, υπάρχουν περιπτώσεις, όπου κατασκευαστές πωλούν ήδη τα διαμερίσματα με μείωση 20% – 30%, γιατί δεν έχουν οικονομική ρευστότητα. Αν το ίδιο συμβεί και με τα νοικοκυριά, που λόγω του υπέρογκου δανεισμού σε καταναλωτικά δάνεια και σε υποχρεώσεις προς τρίτους αδυνατούν να αποπληρώσουν τις δόσεις του στεγαστικού τους δανείου, τότε τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά.
Νευρικές αγορές
Γιατί όμως είχαμε το χθεσινό «κραχ» στη Σοφοκλέους; Οι αγορές είναι νευρικές, διαπιστώνει ο κ. Ζουμπουλάκης. Επειδή η κρίση πέρασε από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη και οι θεσμικοί αποσύρουν τις μετοχές τους από τη Σοφοκλέους. Είναι δείγμα πανικού ωστόσο, όπως λέει, κάποιος να πουλά για παράδειγμα τραπεζικές μετοχές σε πολύ χαμηλές τιμές, τη στιγμή που οι τελευταίες εμφανίζουν σημαντικά κέρδη.
Από την άλλη πλευρά ο κ. Ζαφείρης αποδίδει τα αλλεπάλληλα limit down των τελευταίων ημερών σε δύο λόγους. Πρώτον, όπως σημειώνει, έχει να κάνει με το γεγονός ότι έχουμε μαζικές ρευστοποιήσεις από τους ξένους θεσμικούς και οι οποίοι κατά κύριο λόγο είναι επενδυτικές κυρίως τράπεζες του εξωτερικού. Αυτές οι τράπεζες πλέον αλλάζουν, όπως διευκρινίζει, το καταστατικό τους και υποχρεώνονται από τις κυβερνήσεις τους, που τις έσωσαν από την κατάρρευση, να γίνουν εμπορικές και να προσανατολιστούν σε εργασίες λιγότερο επισφαλείς. Αυτό εκ των πραγμάτων τις υποχρεώνει να ρευστοποιήσουν τις θέσεις που κατείχαν μέχρι πρότινος τόσο στο χρηματιστήριο των χωρών όπου εδρεύουν, όσο και στα χρηματιστήρια του εξωτερικού. Οι ξένοι θεσμικοί -για όσους δεν γνωρίζουν- θα πρέπει να πούμε, λέει ο κ. Ζαφείρης, ότι κατείχαν μέχρι πρότινος το 55% των μετοχών του Ελληνικού Χρηματιστηρίου. Με την κρίση που ξέσπασε με τα «τοξικά» τραπεζικά προϊόντα στις ΗΠΑ ήταν φυσικό να υπάρξουν μαζικές ρευστοποιήσεις, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται και οι μικροεπενδυτές. Για παράδειγμα, σημειώνει, υπάρχει μετοχή μεγάλης ελληνικής τράπεζας, που πριν λίγους μήνες η χρηματιστηριακή της τιμή ήταν πάνω από 30 ευρώ και σήμερα μόλις υπερβαίνει τα δέκα ευρώ. Ο δεύτερος λόγος που σύμφωνα με τον κ. Ζαφείρη είχαμε το χθεσινό «κραχ» στη Σοφοκλέους, είναι οι προσδοκίες και οι εκτιμήσεις του κόσμου ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μίας παρατεταμένης ύφεσης, που θα έχει αναπόδραστα τεράστιες επιπτώσεις, με κύρια χαρακτηριστικά τη διόγκωση της ανεργίας, τη μείωση της απασχόλησης και της κατανάλωσης από τα νοικοκυριά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι βιομηχανίες με ηλεκτρονικό εξοπλισμό είναι αυτές που πρώτες ανήγγειλαν ήδη το δραστικό περιορισμό του προσωπικού τους και προγραμματίζουν χιλιάδες απολύσεις για τους επόμενους μήνες, καθώς αναμένουν κατακόρυφη πτώση του κύκλου εργασιών τους.
