Καταδικαστική είναι για τη χώρα μας η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναφορικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων που απορρέουν από τα πτυχία που χορηγούν τα ξένα πανεπιστήμια έπειτα από σπουδές σε συνεργαζόμενα κολέγια στη χώρα μας.
Το γεγονός αυτό ανοίγει το δρόμο για την αναγνώριση των κολεγίων, ενώ δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα στο υπουργείο Παιδείας, αφού δεν αφήνει κανένα παράθυρο για τον έλεγχο της ποιότητας σπουδών στα κολέγια.
Το ενδιαφέρον τώρα στρέφεται στις αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας στη χώρα μας. Ήδη μόλις έγινε γνωστή η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ομάδες φοιτητών συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Συντάγματος, δηλώνοντας την αντίθεσή τους στην αναγνώριση των κολεγίων. Οι φοιτητές θα πραγματοποιήσουν πορεία και παράσταση διαμαρτυρίας στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Αθήνα.
Το Eυρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα, μη αναγνωρίζοντας τα διπλώματα που χορηγήθηκαν από τις αρμόδιες αρχές άλλου κράτους μέλους κατόπιν σπουδών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα βάσει συμφωνίας δικαιοχρήσεως, ενήργησε κατά παράβαση των κανόνων του κοινοτικού δικαίου περί αναγνώρισης των διπλωμάτων.
Το Δικαστήριο απέρριψε την άποψη της Ελλάδας – η οποία συνίσταται στην εφαρμογή των διατάξεών της (ως διατάξεων του κράτους μέλους εντός του οποίου πραγματοποιήθηκαν οι σπουδές)- καθόσον η άποψη αυτή θα είχε ως αποτέλεσμα άτομα με σπουδές ισότιμου επιπέδου να αντιμετωπίζονται κατά διαφορετικό τρόπο, δηλαδή αναλόγως του κράτους μέλους εντός του οποίου πραγματοποίησαν τις σπουδές τους. Το Δικαστήριο επισημαίνει επίσης ότι οι σπουδές δεν πρέπει οπωσδήποτε να έχουν πραγματοποιηθεί σε πανεπιστήμιο ή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα.
Στην απόφαση επισημαίνεται ακόμη ότι το κοινοτικό δίκαιο έχει καθιερώσει ένα γενικό σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών. Πρόκειται για την οδηγία 89/48/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, σχετικά με ένα γενικό σύστημα αναγνωρίσεως των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών, η οποία μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη το 2000.
Στην απόφασή του το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το γενικό σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τα επαγγελματικά προσόντα που αναγνωρίζουν. Το σύστημα αυτό δεν προβλέπει την αναγνώριση διπλώματος λόγω της ουσιαστικής αξίας της εκπαίδευσης που πιστοποιεί το δίπλωμα αυτό, αλλά θέτει τεκμήριο περί του ότι τα προσόντα του αιτούντος ο οποίος έχει δικαίωμα να ασκεί νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα σε ένα κράτος μέλος είναι επαρκή για την άσκηση του ιδίου αυτού επαγγέλματος στα λοιπά κράτη μέλη.
Σύμφωνα με το Δικαστήριο, εναπόκειται αποκλειστικά στις αρχές οι οποίες χορηγούν τα διπλώματα να ελέγχουν, βάσει των κανόνων που διέπουν το σύστημά τους επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, αν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση των διπλωμάτων, καθώς και οι προϋποθέσεις που αφορούν τη φύση του ιδρύματος στο οποίο πραγματοποίησε τις σπουδές του ο κάτοχος του διπλώματος. Αντιθέτως, το κράτος μέλος υποδοχής δεν μπορεί να ελέγξει τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων χορηγήθηκαν τα διπλώματα.
Όσον αφορά στα «αντισταθμιστικά μέτρα», η οδηγία – χωρίς να υποχρεώνει τα κράτη μέλη να αναγνωρίζουν αυτόματα και άνευ όρων τα διπλώματα – επιτρέπει στο κράτος μέλος υποδοχής να επιβάλλει, σε ορισμένες περιπτώσεις, πρακτική άσκηση προσαρμογής ή δοκιμασία επάρκειας, η επιλογή μεταξύ των οποίων ανήκει, καταρχήν, στον αιτούντα την αναγνώριση του διπλώματος. Η οδηγία προβλέπει παρεκκλίσεις από την αρχή αυτή, πλην όμως το Δικαστήριο κρίνει ότι η εκ μέρους της Ελλάδας κατάργηση του δικαιώματος επιλογής αντισταθμιστικού μέτρου σε περισσότερες περιπτώσεις από όσες επιτρέπει η οδηγία συνιστά παράβαση της οδηγίας αυτής.
Εξάλλου, βάσει των εθνικών διατάξεων ανατίθεται σε ειδικό οργανισμό (Συμβούλιο Αναγνωρίσεως Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή ΣΑΕΙΤΤΕ) η αρμοδιότητα να ελέγχει, αφενός, αν το εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι σπουδές ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και, αφετέρου, αν ο αιτών διαθέτει την απαραίτητη επαγγελματική πείρα, στην περίπτωση που η διάρκεια της εκπαιδεύσεως υπολείπεται κατά ένα τουλάχιστον έτος αυτής που απαιτείται στην Ελλάδα για την άσκηση του ίδιου επαγγέλματος.
Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η διάταξη αυτή αντιβαίνει στην οδηγία. Ο οργανισμός αυτός είναι αρμόδιος να προβαίνει στην εξακρίβωση στοιχείων τα οποία αποδεικνύονται, κατά τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, από τις βεβαιώσεις και τα συναφή έγγραφα που έχουν εκδώσει οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους προελεύσεως.
