Μετά από μήνες συνομιλιών και διαβουλεύσεων, η Τσεχία και οι ΗΠΑ υπέγραψαν χθες καταρχήν συμφωνία για την εγκατάσταση μέρους της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας -συγκεκριμένα των ραντάρ- στο έδαφος της Τσεχίας.
Τη συμφωνία υπέγραψαν και ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών Κάρελ Σβάρτσενμπεργκ και η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις.
Σε δηλώσεις της, η επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας υπογράμμισε ότι πρόκειται για μία καλή συμφωνία για την Τσεχία και την Πολωνία, όπου θα εγκατασταθεί το άλλο τμήμα της ασπίδας. Ο Τσέχος υπουργός αναφέρθηκε σε μία συμφωνία που θα αυξήσει την ασφάλεια στην Ευρώπη «για την Τσεχία και την Ευρώπη».
Εκκρεμεί πάντως η υπογραφή συμφωνίας για το καθεστώς λειτουργίας των βάσεων στη Τσεχία και για το νομικό καθεστώς των Αμερικανών στρατιωτών που θα υπηρετούν εκεί. Σκληρή μάχη θα δοθεί και στο τσεχικό κοινοβούλιο, όπου ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει μία μάλλον ισχνή πλειοψηφία. Είναι πολύ πιθανό η επικύρωση να παραπεμφθεί για μετά τις εκλογές του 2010.
Η Πολωνία, όπου θα βρίσκονται οι βάσεις των πυραύλων, δεν έχει υπογράψει ακόμα γιατί ζητά στρατιωτικά ανταλλάγματα, πολύ μεγαλύτερα από όσα παραχωρούν οι ΗΠΑ. Η Κοντολίζα Ράις ανακοίνωσε ότι οι συνομιλίες έχουν φτάσει σε ένα σημείο που θα πρέπει να καταλήξουν και ότι δεν θα πάει στη Βαρσοβία, αν δεν επιθυμούν και οι Πολωνοί να προχωρήσουν.
Το βασικό ζήτημα, όπως το προσδιόρισε χθες σε δηλώσεις του ο Πολωνός υπουργός Αμυνας Μπόγκνταν Κλιχ, είναι πώς θα προστατεύονται οι βάσεις της ασπίδας και πώς θα προστατευτεί η ίδια η Πολωνία, επειδή φιλοξενεί στο έδαφός της το σύστημα.
Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο για την εγκατάσταση των στρατιωτικών εγκαταστάσεων για την υποστήριξη της ασπίδας ήταν ελάχιστα δημοφιλές στην κοινή γνώμη της Τσεχίας και της Πολωνίας. Σφοδρές αντιδράσεις είχαν εκφράσει και πολιτικά κόμματα και στις δύο χώρες, αν και οι κυβερνήσεις ήταν θετικές.
Χθες, περίπου 1.000 διαδηλωτές κατέβηκαν στους δρόμους της Πράγας για να διαμαρτυρηθούν για την υπογραφή της συμφωνίας, ζητώντας μάλιστα και την παραίτηση του πρωθυπουργού Μίρεκ Τοπόλανεκ.
Την τελική απόφαση για την εγκατάσταση θα λάβει ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, αν και όπως τόνισε η Κοντολίζα Ράις, η απειλή είναι αρκετά μεγάλη, ώστε καμία αμερικανική κυβέρνηση δεν θα εγκατέλειπε ένα τέτοιο αποτρεπτικό μέσο. Σε κάθε περίπτωση το σύστημα θα λειτουργήσει περί το 2012.
Η Ρωσία
Η Ρωσία έχει εκφράσει τη σφοδρή της αντίθεση στην εγκατάσταση του αντιπυραυλικού συστήματος τόσο κοντά στα δυτικά της σύνορα• έχει ακόμη απειλήσει με τη λήψη δραστικών μέτρων όπως ο προσανατολισμός των πυραύλων της προς τις πυραυλικές βάσεις στην Πολωνία.
Σε νέα ανακοίνωση χθες με αφορμή την υπογραφή στην Τσεχία, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών υπογραμμίζει ότι η Ρωσία θα «αναγκαστεί να αντιδράσει όχι με διπλωματικές μεθόδους, αλλά με στρατιωτικές-τεχνικές μεθόδους», αν οι ΗΠΑ εγκαταστήσουν την ασπίδα κοντά στα σύνορά της.
Υπογραμμίζει ακόμη ότι η συμφωνία περιπλέκει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ακυρώνει τις διαβουλεύσεις των ΗΠΑ με τη Μόσχα σχετικά με την αντιπυραυλική που γίνονταν «με μισή καρδιά», όπως κατά το Interfax φέρεται να δήλωσε Ρώσος αξιωματούχος.
Απαντώντας, εκπρόσωπος του Πεντάγωνου δήλωσε ότι η αντιπυραυλική ασπίδα έχει στόχο απειλές από τη Μέση Ανατολή και όχι την Ρωσία. Σχετικά με την στρατιωτική απάντηση, όπως αναφέρει η ρωσική δήλωση, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι έχουν προσφέρει σημαντικές προσφορές για συνεργασία στη Ρωσία στο πλαίσιο του συστήματος και ότι είναι πρόθυμοι να διαχειριστούν το σύστημα με διαφάνεια.
