Η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών, η οποία προωθεί πάντα την επιστήμη και τον πολιτισμό στον τόπο μας, συνεχίζοντας τις προσπάθειές της για την υλοποίηση των σκοπών της εκπληρώνει και φέτος τους στόχους της με την έκδοση του 18ου τόμου του Αρχείου Θεσσαλικών Μελετών μετά τις αφιερωματικές εκδόσεις της για το Βόλο του 1908.
Στις 3 Ιανουαρίου του 2011 συμπληρώνονται εκατό χρόνια από το θάνατο του «Αγίου των γραμμάτων μας», του Σκιαθίτη διηγηματογράφου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Με αφορμή την εν λόγω επέτειο η ΕΘΕ αποφάσισε ο παρών τόμος να είναι εν μέρει αφιερωματικός στη ζωή και το έργο του συντοπίτη μας κορυφαίου πνευματικού ανθρώπου και να συμβάλει στη μελέτη και την προβολή του.
Καταξιωμένοι επιστήμονες και ερευνητές ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της Εταιρείας και κατέθεσαν πρωτότυπα πονήματα. Ο εκδότης των Απάντων του Παπαδιαμάντη Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος και η Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου στρέφουν το ενδιαφέρον τους στο περιοδικό του Βλάσση Γαβριηλίδη «Το Νέον Πνεύμα» και αναζητούν τις ανυπόγραφες, τις άγνωστες μεταφράσεις του Παπαδιαμάντη, προσφέροντας μια ξενάγηση στο παπαδιαμάντειο ύφος, στην «παπαδιαμαντική βαφή».
Ο Λάκης Προγκίδης καταγράφει τις σημαντικές χρονολογίες που σημάδεψαν το έργο του και εν συνεχεία αναπτύσσει το θέμα ότι σήμερα ο κόσμος μας, η ανθρωπότητα στο σύνολό της, έχει την ανάγκη του έργου του Παπαδιαμάντη. Η Ρίτσα Φράγκου – Κικίλια αναζητεί τη συνισταμένη της αγάπης για το Βόλο τριών μεγάλων διανοητών: του Παπαδιαμάντη, του Σικελιανού και του Σκουβαρά. Ο Δημήτρης Παλιούρας μελετά την αρχιτεκτονική του σπιτιού του και εξιστορεί αυθεντικά τις φάσεις των ενεργειών που οδήγησαν στην απαλλοτρίωση και στην επισκευή.
Ο Γρηγόρης Καρταπάνης παρουσιάζει τα «σκιαθίτικα διαλείμματα» του Παπαδιαμάντη, τις επανόδους του στη Σκιάθο μετά τις αποδράσεις του για σπουδές και βιοπορισμό, φωτίζοντας τη σχέση του με την «γενέθλιον νήσον» και το συγγενικό του κύκλο εν μέσω του βιοποριστικού αγώνα. Η Βάσσα Παρασκευά παρουσιάζει την Ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας της Σκιάθου με αφορμή τις αναφορές του Παπαδιαμάντη.
Καταξιωμένοι επίσης συγγραφείς προσέφεραν πονήματα για το παρελθόν του τόπου, όπως ο Απόστολος Παπαθανασίου, ο Γιώργος Θωμάς, ο Κώστας Λιάπης, ο π. Κωνσταντίνος Καλλιανός, ο Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, η Ιουλία Κανδήλα και ο Χαράλαμπος Χαρίτος, ο Γιώργος Κοντομήτρος, η Μαρία Σπανού, η Μηλίτσα Ζαρλή – Καραθάνου και ο Σταύρος Κατσούρας.
