Η ανάδειξη και προστασία του ιστορικού μονοπατιού της Σκιάθου, που συνέδεε την μεσαιωνική κάστρο-πολιτεία «Κάστρο» της Σκιάθου με το σημερινό λιμάνι, έχει τεθεί μεταξύ των προτεραιοτήτων του Πολιτιστικού Συλλόγου «Σκιάθος». Στο πλαίσιο αυτό, απεστάλη σχετικό αίτημα προς την αρμόδια υπηρεσία, την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με στόχο να κηρυχθεί ως μνημείο άξιο να διατηρηθεί και να προστατευθεί από ανεξέλεγκτες παρεμβάσεις συντήρησης.
«Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί δυνατή μελλοντικά η προστασία της παραδοσιακής τεχνικής ενώ παράλληλα διασφαλίζεται στο μέλλον, ότι οποιαδήποτε παρέμβαση θα απαιτεί την αποκατάστασή του σύμφωνα με την παραδοσιακή τεχνική» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Συλλόγου, Θόδωρος Τζούμας.
Σε συνέχεια της πολύμηνης συνεργασίας, μεταξύ της 7ης ΕΒΑ και του Συλλόγου με αφορμή τα πολλά και πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μοναστήρια της Σκιάθου, επισκέφτηκε το μονοπάτι το περασμένο καλοκαίρι, η προϊσταμένη της 7ης ΕΒΑ κ. Σταυρούλα Σδρόλια, για την σχετική αυτοψία.
Στη συνέχεια ο ίδιος Σύλλογος απέστειλε σχετικό φωτογραφικό υλικό, χάρτες, τοπογραφικά των τμημάτων του μονοπατιού και αρχεία για την ιστορική τεκμηρίωση του μονοπατιού. Καθοριστική ήταν η συμβολή της Ιστορικού-Αρχαιολόγου κ. Κορωνιού-Διονυσίου, Επίτιμο Μέλος του Συλλόγου, για την συλλογή των ιστορικών στοιχείων.
Σήμερα το λιθόστρωτο σώζεται σε τέσσερα σημεία του ιστορικού μονοπατιού, στα τοπωνύμια, «ρέμα Μαμούς», «κρύο πηγάδι», «τρεις σταυροί» και «Πρυί», όπου έχουν ήδη παρατηρηθεί έντονες αλλοιώσεις από επεμβάσεις και ανεξέλεγκτες εργασίες. Η ιδιαίτερη τεχνική που παρουσιάζει το μονοπάτι περιγράφεται ως, «πέτρες σαν φυτρωμένες στο χώμα και στα κενά διαστήματα να φυτρώνουν αγριόχορτα». Τα διάκενα ανάμεσα στις πέτρες εναλλάσσονται, ώστε να μη «φεύγει» το νερό από ένα μόνο σημείο και διαβρώνεται τοπικά το έδαφος. Κατά περίπτωση, αυτές οι πέτρες ήταν τοποθετημένες πλευρικά με τη μεγάλη πλευρά τους κατακόρυφη και όσο ήταν δυνατό, η μια κοντά στην άλλη, αποκτώντας έτσι εξαιρετική αντοχή στο χρόνο και στις τριβές των διερχομένων.
Στην προσπάθεια ανάδειξης του ιστορικού μονοπατιού ο Σύλλογος έχει τοποθετήσει πινακίδες και στα τέσσερα τμήματα με αναφορά στα τοπωνύμια και έχει προχωρήσει στον ευπρεπισμό των πηγών στις θέσεις «Κρύο Πηγάδι» και «ρέμα Μαμούς» και στην αναστήλωση των πηγών στη θέση «Πρυί».
Η ύπαρξη του μονοπατιού τεκμηριώνεται από την περιγραφή του Πηλιώτη (Εύβοια) Αρχιμανδρίτη Ναθαναήλ Ιωάννου στα «Ευβοϊκά» 1857, ενώ παράλληλα αναφορές στο λιθόστρωτο μονοπάτι, υπάρχουν στο συγγραφικό έργο των Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρου Μωραιτίδη.
«Η κατασκευή του μονοπατιού σίγουρα τοποθετείται πολύ πριν το 1829, όταν οι κάτοικοι του Κάστρου το εγκατέλειψαν και κατέβηκαν στη σημερινή πόλη, στην ίδια θέση της παλαιάς πόλης. Οι λόγοι που τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν το Κάστρο ήταν πολλοί, με κυριότερους την ανοδική πορεία της ναυτιλίας της Σκιάθου, το Κάστρο είναι γνωστό πως δεν είχε ασφαλές λιμάνι, αλλά και η εμπορική κίνηση του λιμανιού της νέας πόλης. Παράλληλα, αναπτύσσεται και η ναυπηγική τέχνη, σε σημείο ώστε ο ταρσανάς, το ναυπηγείο της Σκιάθου να είναι ένα από τα καλύτερα των λεγόμενων ναυτικών νήσων». (Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Σκιάθου, ίδρυση της πόλης το 1829, από το βιβλίο του καθηγητή Ιωάννη Φραγκούλα, Σκιαθίτικα, τόμ. Α΄ Ιστορία Σκιάθου).
Όπως επισημαίνει, τέλος, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Σκιάθος», αποτελεί «προτεραιότητα για το Σύλλογό μας, η προστασία κάθε στοιχείου που χαρακτηρίζει το νησί μας και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
