Περιοχές Natura: Τι κτίζουμε και πως γίνεται η διάθεση του ψηφιακού πιστοποιητικού θέσης ακινήτου

Οι νέες πολεοδομικές και χωροταξικές διατάξεις, που ισχύουν για την εκτός σχεδίου δόμηση, σε συνδυασμό με τους δασικούς χάρτες και τα θεσμοθετημένα όρια των περιοχών ΝΑΤURA, περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, κυρίως όσον αφορά την ανέγερση κατοικιών από ιδιώτες. Αντίθετα στα πλαίσια της “ανάπτυξης” της χώρας, το κράτος θέσπισε νομοθετικές διατάξεις, που παρέχουν τη δυνατότητα ανέγερσης μεγάλων τουριστικών μονάδων, φωτοβολταϊκών πάρκων και ανεμογενητρίες σε εκτεταμένες περιοχές που βρίσκονται εκτός σχεδίου.

Όμως, ένα από τα “αγκάθια” που εμποδίζουν τις γρήγορες επενδύσεις στη Ελλάδα είναι η πολυ-νομοθεσία και η γραφειοκρατία που δημιουργείται από την εμπλοκή πολλών υπηρεσιών του δημοσίου , που πρέπει να γνωμοδοτήσουν για την έκδοση Άδειας Δόμησης και Άδεια Λειτουργίας . Στα πλαίσια αυτά οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια συστηματικά μεταβιβάζουν αρμοδιότητες του δημοσίου (πολεοδομίας, δασαρχείου, υγειονομικό, κλπ) προς στους ιδιώτες μηχανικούς , δίνοντας τους το δικαίωμα της έκδοσης ηλεκτρονικών πιστοποιητικών και βεβαιώσεων που αφορούν το ακίνητο, όπως: βεβαίωση νομιμότητας, βεβαίωση παλαιότητας κτιρίου, βεβαίωση περί μη δασικής έκτασης κλπ.

Από τον Ιούνιο, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 20870 ΕΞ 2021 – ΦΕΚ 2944/Β/5-7-2021, προστίθεται κι ακόμα ένα ψηφιακό πιστοποιητικό για τα ακίνητα που βρίσκονται εκτός σχεδίου. Έτσι μέσα από μία διαδικτυακή εφαρμογή που ανέπτυξε το «Ελληνικό Κτηματολόγιο», θα εκδίδεται το ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΓΕΩΤΕΜΑΧΙΟΥ, με το οποίο θα βεβαιώνεται εάν μια έκταση ή ένα γεωτεμάχιο βρίσκεται εντός ή εκτός μιας περιοχής Natura. Το πιστοποιητικό θα εκδίδεται δωρεάν και θα ενημερώνει για το είδος της προστατευόμενης περιοχής στην οποία εμπίπτει το ακίνητο (π.χ. προστασίας της ορνιθοπανίδας ή προστατευόμενος τόπος).

Το ελληνικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura καλύπτει το 27.59% της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας και το 19.6% των χωρικών μας υδάτων. Συνολικά περιλαμβάνει συνολικά 446 περιοχές , ΕΖΔ-ΖΕΠ και ΤΚΣ – ΖΕΠ

• Τι είναι το ΕΖΔ-ΖΕΠ και το ΤΚΣ – ΖΕΠ;

1. Ζώνες Ειδικής Προστασίας ( ΖΕΠ ), που έχουν ορισθεί με σκοπό τη διασφάλιση της επιβίωσης και της αναπαραγωγής ειδών ορνιθοπανίδας –
2. Τόπους Κοινοτικής Σημασίας ( ΤΚΣ), δηλαδή περιοχές οι οποίες έχουν αξιολογηθεί από το κάθε κράτος μέλος για τη σημασία τους σχετικά με τη διατήρηση των ζωικών και φυτικών ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος

• Μπορώ να έχω καλλιέργεια σε περιοχή Natura;

Ναι , επιτρέπονται οι αγροτικές δραστηριότητες στις περιοχές Natura ,υπό την προϋπόθεση ότι υπήρχε αγροτική δραστηριότητα πριν από την ένταξη σε καθεστώς προστασίας και δεν έχει γίνει εκχέρσωση δασικής έκτασης.

• Τι γίνεται με τις εξαγορές δασικών εκτάσεων εντός περιοχών Natura;

Η νομοθετική διάταξη περί εξαγοράς από τους αγρότες ξεχερσωμένων δασικών εκτάσεων δεν ισχύει σήμερα μετά και τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος σκέπτονται να θεσπίσουν νέες διατάξεις και να δεχθούν την αξιοποίηση των αιτήσεων εξαγοράς που γίνονται εντός των περιοχών Natura για γεωργική εκμετάλλευση, εφόσον αυτή ξεκίνησε πριν την ένταξη της περιοχής στο δίκτυο Natura. Η εξαίρεση αυτή έχει ως σκοπό να διασωθούν καταρχήν οι κοινοτικές ενισχύσεις με τις οποίες είναι συνδεδεμένες οι γεωργικές δραστηριότητες, καθώς επίσης να συγκρατήσει τον αγροτικό πληθυσμό στα χωριά.

• Μπορώ να κτίσω σπίτι τώρα σε περιοχή Natura ;

Στις προστατευόμενες περιοχές, όποιος θέλει να πάρει οικόπεδο, δηλαδή όποιος θέλει να δομήσει, θα πρέπει να έχει 10 στρέμματα. Όποιος θέλει να κατατμήσει ένα πολύ μεγαλύτερο οικόπεδο από αυτό των 10 στρεμμάτων μπορεί να το κάνει χρησιμοποιώντας μόνο το πολλαπλάσιο του 10, δηλαδή μπορεί να το διαιρέσει σε 10αρια. Δεν μπορεί να κατατμήσει παρακάτω.

• Ισχύουν οι παρεκκλίσεις για τα εκτός σχεδίου στις περιοχές Natura ;

Έχουν καταργηθεί όλες οι παρεκκλίσεις που έδιναν τη δυνατότητα σε αγροτεμάχια που έχουν πρόσωπο σε δρόμο να χτίζουν υπό προυποθέσεις στα 750, τα 1.200 και τα 2.500 τ.μ. και διατηρήθηκε ως μοναδική εξαίρεση η παρέκκλιση των 4 στρεμμάτων σε οποιοδήποτε δρόμο αρκεί να έχει συμβόλαιο πριν το 2011 που θεσμοθετήθηκαν οι περιοχές Natura.

• Πως γίνεται η αίτηση για χορήγηση πιστοποιητικού για τα εκτός σχεδίου ακίνητα;

1. Το ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ στις Ηλεκτρονικές του Υπηρεσίες αναρτά τα όρια των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης (ΕΖΔ) και των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) σε ψηφιακή διανυσματική μορφή και σε εξαρτημένες συντεταγμένες ΕΓΣΑ 87.
2. Κάθε ενδιαφερόμενος υποβάλλει ηλεκτρονικά, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr – ΕΨΠ), αίτηση περί χορήγησης πιστοποιητικού που βεβαιώνει τη θέση μιας συγκεκριμένης έκτασης ή ενός γεωτεμαχίου εντός/εκτός ορίων ΕΖΔ ή/και ΖΕΠ. Η είσοδος στην διαδικτυακή πλατφόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση των κωδικών taxis.
3. Κατά την υποβολή της αίτησης, κάθε ενδιαφερόμενος υποχρεούται να προσδιορίσει γεωγραφικά την έκταση ενδιαφέροντος ή να δηλώσει τον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) του γεωτεμαχίου, σε σχέση με το οποίο αιτείται το πιστοποιητικό. Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί αποκλειστικά για ένα ΚΑΕΚ ή μία συγκεκριμένη έκταση ενδιαφέροντος.
4. Σε περίπτωση που ο αιτών, κατά την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης, δηλώσει συγκεκριμένο ΚΑΕΚ, χωρεί αυτόματος εντοπισμός του σχετικού γεωτεμαχίου στα ενιαία χαρτογραφικά υπόβαθρα του «Ελληνικό Κτηματολόγιο».
5. Σε περίπτωση που η αίτηση υποβάλλεται για έκταση ενδιαφέροντος, ο αιτών υποχρεούται να προσδιορίσει γεωγραφικά την έκταση, με τη χρήση των εργαλείων που διατίθενται μέσω της πλατφόρμας το «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Ο ως άνω προσδιορισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί και με την καταχώριση συντεταγμένων κορυφών .
6. Αφού ολοκληρωθεί ο γεωχωρικός προσδιορισμός του γεωτεμαχίου ή της έκτασης ενδιαφέροντος, αποδίδεται ηλεκτρονικός αριθμός πρωτοκόλλου στην αίτηση.

• Τι ακριβώς αφορά αυτό το Ηλεκτρονικό πιστοποιητικό του για τα εκτός σχεδίου ;
• Με το πιστοποιητικό βεβαιώνεται ότι μία συγκεκριμένη έκταση ενδιαφέροντος ή ένα γεωτεμάχιο βρίσκεται είτε καθ’ ολοκληρίαν είτε τμηματικά εκτός ή εντός των εξωτερικών ορίων ΕΖΔ ή/και ΖΕΠ. Στην τελευταία περίπτωση, το πιστοποιητικό περιλαμβάνει την ακριβή έκταση του τμήματος που βρίσκεται εντός των εξωτερικών ορίων ΕΖΔ ή/και ΖΕΠ και τις πλησιέστερες συντεταγμένες Χ και Υ σε ΕΓΣΑ ’87 των κορυφών των ορίων της ΕΖΔ ή/και ΖΕΠ, που τέμνουν την έκταση για την οποία υποβλήθηκε η αίτηση.
• Το πιστοποιητικό δύναται να συνοδεύεται από απόσπασμα χάρτη που απεικονίζει τα όρια της έκτασης ενδιαφέροντος ή του γεωτεμαχίου καθώς και τα όρια της προστατευόμενης περιοχής.
• Τα εκδιδόμενα πιστοποιητικά φέρουν εγκεκριμένη ηλεκτρονική χρονοσφραγίδα, καθώς και εγκεκριμένη ηλεκτρονική σφραγίδα του Φορέα. Στα πιστοποιητικά αναγράφεται μοναδικός συστημικός κωδικός για την πιστοποίηση της αυθεντικότητάς τους. Το εκτύπωμα του πιστοποιητικού λογίζεται ως επίσημο αντίγραφο.
• Τι πληροφορίες περιλαμβάνει το Ηλεκτρονικό Πιστοποιητικό ;

Κάθε πιστοποιητικό περιλαμβάνει τις κάτωθι πληροφορίες:

1) αριθμό πρωτοκόλλου και ημερομηνία έκδοσης,

2) την Περιφερειακή Ενότητα, τον Δήμο και την Δημοτική/Τοπική Κοινότητα, στην οποία βρίσκεται το γεωτεμάχιο ή η έκταση ενδιαφέροντος

3) το ΚΑΕΚ του γεωτεμαχίου ή τις συντεταγμένες Χ και Υ σε ΕΓΣΑ ’87 των κορυφών των ορίων της έκτασης ενδιαφέροντος,

4) τον μοναδικό κωδικό της προστατευόμενης περιοχής του δικτύου «Natura 2000», εντός της οποίας βρίσκεται είτε το σύνολο είτε τμήμα του γεωτεμαχίου ή της έκτασης ενδιαφέροντος,

5) τις συντεταγμένες των ορίων της περιοχής ΕΖΔ ή/και ΖΕΠ που τέμνουν το γεωτεμάχιο ή την έκταση ενδιαφέροντος και

6) τον αριθμό και την ημερομηνία έκδοσης της εκάστοτε ισχύουσας απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας περί θεσμοθέτησης ή αναθεώρησης του εθνικού καταλόγου περιοχών του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου «Natura 2000», καθώς και τον αριθμό και την ημερομηνία έκδοσης τυχόν απόφασης περί επικαιροποίησης των ορίων του δικτύου «Natura 2000».

• Τι επιτρέπεται εντός περιοχών Natura;

Επιτρέπονται σύμφωνα και με τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για κάθε περιοχή:

1. Οι αγροτικές δραστηριότητες
2. Οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες
3. Η μελισσοκομία
4. Η βόσκηση
5. Οι αθλητικές δραστηριότητες
6. Οι δραστηριότητες αναψυχής
7. Ο οικοτουρισμός
8. Η οδοποιία μετά από έγκριση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης
9. Η θήρα ειδών π.χ. λαγών, μπεκάτσας, τσίχλας
10. Η δόμηση σε γεωτεμάχια εκτός δασικών εκτάσεων, υπό προϋποθέσεις
11. Η συλλογή μαντζουράνας, δίκταμου, φασκόμηλου, ρίγανης και μαλοτήρας για την κάλυψη ατομικών αναγκών
12. Η δημιουργία ορειβατικών καταφυγίων
13. Τουριστικές εγκαταστάσεις
14. Άλλες ήπιας μορφής οικονομικές δραστηριότητες μετά από οικολογική αξιολόγηση.

• Τι γίνεται με τα αυθαίρετα εντός περιοχών Natura;

Ο ισχύων νόμος απαγορεύει την τακτοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών εντός δασικής έκτασης. Στις περιοχές Natura όμως υπάρχουν και μη δασικές εκτάσεις. Σε αυτά τα αγροτεμάχια επιτρέπεται η τακτοποίηση των αυθαιρέτων αρκεί να αποδεικνύεται από δημόσια έγγραφα ότι κτίστηκαν πριν το 2011.

Επίσης για τα «δασικά αυθαίρετα» που αφορούν σε περιοχές του δικτύου Natura θα πρέπει καταρχήν να γίνει αντίρρηση κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη. Στη συνέχεια το Υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται νέο νομοθετικό πλαίσιο , που θα αφορά τα δασικά αυθαίρετα δίνοντας το δικαίωμα της κατ΄ εξαίρεσης τακτοποίησης αυτών εφόσον:

α) Εχει εξειδικευτεί το ειδικό καθεστώς προστασίας της περιοχής με την έκδοση κανονιστικών πράξεων και επιτρέπεται η δόμηση.

β) Δεν έχει εξειδικευτεί το ειδικό καθεστώς προστασίας με την έκδοση κανονιστικών πράξεων και η δόμηση προϋπήρχε της υπαγωγής της περιοχής στο ειδικό καθεστώς προστασίας.