Πρωτότυπη και ιδιαίτερα εμπνευσμένη αρχιτεκτονική πρόταση με τοπικό χρώμα συγκαταλεγόταν μεταξύ των υποψηφίων για το φετινό πανευρωπαϊκό βραβείο, το οποίο έχει θεσπιστεί στη μνήμη ενός κορυφαίου αρχιτέκτονα του προηγούμενου αιώνα, του Μις βαν ντερ Ροχ (Mies van der Rohe Award). Βλέμματα θαυμασμού αποσπά το εντυπωσιακό, στην απλότητά του, σπίτι που δημιούργησε με πολύ μεράκι ο αρχιτέκτων Ζήσης Κοτιώνης, καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το οποίο συγκαταλεγόταν μεταξύ των υποψηφιοτήτων για το συγκεκριμένο πανευρωπαϊκό βραβείο. Χρησιμοποιώντας επί της ουσίας απλά υλικά, δημιούργησε ένα οίκημα με ενιαίους εσωτερικούς χώρους, οι οποίοι έχουν ως διαχωριστικά κουρτίνες ή καλαμιές και συνδέονται με ένα φωτεινό αίθριο.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Το συγκεκριμένο οίκημα που βρίσκεται στην παραλία της Αγριάς, ανήκει στον κ. Κοτιώνη ο οποίος το δημιούργησε εκ βάθρων, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας επί της ουσίας μια αρχιτεκτονική πρόταση που συνάδει με το περιβάλλον, είναι φιλική προς το περιβάλλον και το κυριότερο, πολύ φθηνότερη από μια συμβατική κατασκευή. Τη στατική μελέτη εκπόνησε ο πολιτικός μηχανικός Νίκος Χατζηνικολάου, την ηλεκτρομηχανολογική μελέτη ο ηλεκτρολόγος – μηχανολόγος Δημήτρης Ζημέρης, ενώ υπεύθυνος έργου ήταν ο πολιτικός μηχανικός Γιώργος Κουτρούμπας.
Το οίκημα μπορεί να φιλοξενήσει έως έξι άτομα και δίνει ευχάριστο χρώμα στην καθημερινότητα των ενοίκων. «Στόχος μου ήταν να δημιουργήσω ένα σπίτι με σύγχρονο συνδυασμό, όπως το ήθελα, το οποίο να συνδυάζει τους μορφολογικούς περιορισμούς που ισχύουν για το Πήλιο και έτσι διαχειρίστηκα κάποιες πηλιορείτικες τυπολογίες σπιτιών με έναν καινούργιο τρόπο», υπογραμμίζει ο κ. Κοτιώνης, μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.
Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποίησε για την αρχιτεκτονική του σύνθεση είναι μπετόν, ξύλο και σίδερο. Η ιδιομορφία του συγκεκριμένου σπιτιού είναι συνώνυμη με τη φιλοσοφία του μονόχωρου και ονομάστηκε «μονόχορδο» από τον δημιουργό του, ο οποίος εξηγεί ότι πρόκειται για ένα γλωσσικό παιχνίδι. «Μονόχορδα, υπογραμμίζει ο ίδιος, είναι πολύ απλά όργανα με μια χορδή, τα οποία είναι ξύλινα, γιατί και αυτό το σπίτι είναι ξύλινο και ταυτόχρονα είναι μια παρήχηση του μονόχωρου», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα μονόχωρο σπίτι με επιμέρους χώρους. Η πρωτοτυπία του έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν πόρτες και τοίχοι που να χωρίζουν τα δωμάτια, αλλά ένας ενιαίος χώρος, μέσα στον οποίο βρίσκονται οι επιμέρους ιδιωτικοί χώροι. Ο κάθε χώρος είναι ένα ενιαίο πλάτωμα. Το σπίτι είναι χτισμένο σε τρεις στάθμες και υπάρχει ένα εσωτερικό αίθριο, στο οποίο είναι προσανατολισμένοι όλοι οι χώροι.
Βιοκλιματική πρόταση
Το συγκεκριμένο οίκημα, που καλύπτει έκταση 140 περίπου τετραγωνικών μέτρων, θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί βιοκλιματικό, δεδομένου ότι η αρχιτεκτονική ιδέα είναι δομημένη σε βιοκλιματικά κριτήρια, σε σχέση με τα παθητικά ενεργειακά συστήματα, τον αερισμό, το φωτισμό και την θερμομονωτική του θωράκιση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το βιοκλιματικό στοιχείο συνδέεται άμεσα με τον τρόπο που διαχέεται ο αέρας στο εσωτερικό του σπιτιού και το αερίζει αλλά και το δροσίζει παράλληλα.
Στο ισόγειο υπάρχει ο κοινός χώρος και ο χώρος του φαγητού, ακολουθεί σε πρώτο επίπεδο ένα ξύλινο πατάρι, όπου κυρίως βρίσκονται χώροι εργασίας και στο δεύτερο πατάρι βρίσκονται οι χώροι ύπνου.
Η κάτοψη του σπιτιού, ως προς τη βασική της σύλληψη, θυμίζει βασιλική ναού, αλλά ουσιαστικά είναι μια νέα πρόταση. «Νομίζω ότι έχει τα χαρακτηριστικά μιας νέας πρότασης, η οποία όμως δεν εμφανίζει κάτι πρωτοποριακό στη μορφή. Δηλαδή με ενδιαφέρει να είναι μια νέα αρχιτεκτονική πρόταση, χωρίς να δημιουργεί, ωστόσο, μια μορφολογική πρόταση» υπογραμμίζει ο δημιουργός και ιδιοκτήτης του σπιτιού.
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι παράλληλα ο οικονομικός παράγων, διότι είναι μια πρόταση οικονομική. «Επειδή το μεγαλύτερο μέρος του σπιτιού είναι κατασκευασμένο από ξύλο, παρόλο που εμείς οι Έλληνες νομίζουμε το αντίθετο, κατά επιφάνεια είναι πιο φθηνή από μια συμβατή κατασκευή. Μπορώ να πω 10 έως 15% φθηνότερη στη δική μου περίπτωση», επισημαίνει ο κ. Κοριώνης.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι το σπίτι δεν διαθέτει ανελκυστήρα, αλλά η ανάβαση γίνεται από δύο εσωτερικές σκάλες, η μια εκ των οποίων είναι ξύλινη και η δεύτερη κατασκευασμένη από μπετόν και σίδερο.
Πρωτοποριακή ιδέα
Η αρχιτεκτονική πρόταση του καθηγητή στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ήταν υποψήφια, όπως προαναφέρθηκε για το βραβείο Μις βαν ντε Ροχ στο πλαίσιο πανευρωπαϊκού διαγωνισμού με κύρος, που επιβραβεύει εμπνευσμένες αρχιτεκτονικές προτάσεις. Το συγκεκριμένο οίκημα της Αγριάς ήταν μεταξύ των αρχιτεκτονικών προτάσεων που εκπροσώπησαν την Ελλάδα, στο πλαίσιο του συγκεκριμένου διαγωνισμού, και υποβλήθηκαν ως οι πλέον αντιπροσωπευτικές από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχιτεκτόνων.
Η συμμετοχή στον συγκεκριμένο διαγωνισμό δεν αποτέλεσε έκπληξη για τον κ. Κοτιώνη ο οποίος είχε συμμετάσχει προ τριετίας στον ίδιο διαγωνισμό με μια ακόμη εμπνευσμένη πρόταση, μια μονοκατοικία διακοπών στη Νάξο, που επίσης φέρει την αρχιτεκτονική του σφραγίδα.
Πάγια θέση και φιλοσοφία του είναι ότι «πρέπει να ξανασκεφτούμε ποιοι είναι οι σύγχρονοι χώροι με τους οποίους οι άνθρωποι κατοικούν, και να προσπαθήσει η αρχιτεκτονική να υπηρετήσει όλες αυτές τις καινούργιες μορφές κατοίκησης και διαβίωσης. Πρέπει να γίνει δηλαδή, εξηγεί, ένας συνδυασμός του να καταλάβουμε αυτό που είναι σταθερό στη ανθρώπινη κατοίκηση και τις αλλαγές που συντελούνται και πως αυτό μπορεί να εκφραστεί μέσα από την αρχιτεκτονική».
Το εμπνευσμένο μονόχωρο οίκημα είναι δομημένο πάνω στη συγκεκριμένη φιλοσοφία, είναι πιο αποδοτικό και ευχάριστο, διότι οι ένοικοι έχουν τη δυνατότητα της άμεσης επικοινωνίας, οργανώνοντας με ανάλογες προδιαγραφές την καθημερινότητά τους.
Η φιλοσοφία του κ. Κοτιώνη για πιο ανθρώπινη και ποιοτική ζωή αποτυπώνεται στο έργο του, ενώ όπως επισημαίνει είναι ελάχιστα τα νέα κτήρια που ανεγείρονται και το γεγονός αυτό «ίσως είναι μια ευκαιρία να γίνουν με προσοχή από άποψη αρχιτεκτονικής ποιότητας και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς. Νομίζω, τονίζει ο ίδιος, ότι είναι μια ευκαιρία, επειδή δεν υπάρχει η βιάση της ανοικοδόμησης, τα λίγα κτήρια που ανεγείρονται, να γίνονται σωστότερα».
Πολύπλευρη δράση
Ο Ζήσης Κοτιώνης, γνωστός και καταξιωμένος στο χώρο του, έχει πολλές διακρίσεις στο βιογραφικό του. Είναι αρχιτέκτων PhD, εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει συγγράψει επτά βιβλία θεωρίας της αρχιτεκτονικής και δύο βιβλία αφηγηματικής ποίησης. Αρχιτεκτονικές μελέτες και έργα καθώς και εικαστικές του εγκαταστάσεις και κατασκευές έχουν διακριθεί, δημοσιευτεί και εκτεθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2010 ήταν Eθνικός συν-Eπίτροπος του ελληνικού περιπτέρου στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας.
Στις αρχιτεκτονικές του πρακτικές περιλαμβάνονται δράσεις μέσα στην πόλη, εγκαταστάσεις και performances. Ανάμεσα στις εκθέσεις που έχει συμμετάσχει είναι: Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Μεσογείου, (Βαρκελώνη 1989), Διεθνής Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής (Κρακοβία, 1989), Europan (Μαδρίτη 1993), Μπιενάλε Ελληνικής Αρχιτεκτονικής (EIA, Αθήνα, 1995, 2002, 2006), «Αθήνα Μητρόπολη κατά Λάθος» ( Αθήνα, Bios 2004), Έκθεση Αρχιτεκτονικού Έργου (Πάτρα 2006, 2009), «Dreamscapes» (Αίθουσα Τέχνης Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, Βόλος 2004), Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2004 και 2006), Μπιενάλε του Σάο Πάολο (ομάδα «Αστικό Κενό» 2007), Athens Biennale, 2013 14η Διεθνής Έκθεση Αρχιτεκτονικής – Μπιενάλε της Βενετίας, 2014 και δεκάδες διεθνείς εκθέσεις.
