ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΑ

Περιοχές Natura 2000: Τι ισχύει για νόμιμα – αυθαίρετα κτίσματα και ξεχερσωμένες εκτάσεις

περιοχές-natura-2000-τι-ισχύει-για-νόμιμα-αυθα-407091

Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, [email protected]

H πρόσφατη φωτιά στην Εύβοια που κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα δάσους και απείλησε προστατευόμενο αισθητικό πάρκο, που έχει χαρακτηριστεί ως τόπος κοινοτικής σημασίας του δικτύου NATURA 2000, ανέδειξε τον πλημμελή τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το κράτος τα δάση και τα οικοσυστήματα, αφήνοντας μελέτες στα συρτάρια και αναξιοποίητα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την καταγραφή και προστασία των δασών και των οικοσυστημάτων.

Η Ελλάδα, όπως όλα τα μέλη κράτη της Ε.Ε., έπρεπε μέχρι το 2012 να θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για τους τόπους του NATURA 2000 εντός του εδάφους της. Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν το έχει κάνει, με αποτέλεσμα να υπάρχει αδυναμία ουσιαστικής προστασίας του δικτύου Natura, για αυτό τον λόγο και παραπέμφθηκε πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Τι είναι οι περιοχές Natura;

Τον Μάιο του 1992 ιδρύθηκε το δίκτυο NATURA 2000, που έχει ως σκοπό τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας που εντοπίζονται στα όρια των οικοτόπων, που βρίσκονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η Ελλάδα, ως όφειλε, έχει θεσμοθετήσει τις περιοχές Natura, όμως δεν έχει καταγράψει τα προστατευόμενα είδη και τους οικοτόπους και δεν έχει προχωρήσει στα διαχειριστικά σχέδια για την προστασία των φυσικών οικοτόπων και των ειδών που περιλαμβάνονται στο δίκτυο Natura 2000.

Οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου NATURA 2000 στην Ελλάδα ανέρχονται στις 446, που παρακολουθούνται από τους φορείς διαχείρισης.

Στη Μαγνησία υπάρχουν δύο φορείς:

  1. Φορέας Διαχείρισης Κάρλας – Μαυροβουνίου – Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου με έδρα στα Κανάλια Μαγνησίας. Περιλαμβάνει 13 περιοχές Natura.
  2. Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Β. Σποράδων με έδρα στην Αλόννησο Μαγνησίας. Περιλαμβάνει 4 περιοχές Natura.

Πώς προστατεύονται σήμερα οι περιοχές Natura;

Προς το παρόν, το ελληνικό κράτος επιχειρεί να προστατεύσει τις περιοχές Natura με διάσπαρτες διατάξεις, που βρίσκονται σε διαφορετικά νομοθετήματα, με κύριο τον νόμο για τη βιοποικιλότητα του 2011.

Τι συμβαίνει στη Μαγνησία;

Η Μαγνησία έχει καταγραμμένα δύο αισθητικά δάση. Ενα στη Σκιάθο και ένα στο Κουρί Αλμυρού. Επίσης μεγάλη έκταση του Πηλίου, η Κάρλα, το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Αλοννήσου, η ευρύτερη περιοχή των Σποράδων και άλλες περιοχές της ανήκουν στο δίκτυο Natura. Ιδιαίτερα στο Ανατολικό – Κεντρικό Πήλιο και στα νησιά των Σποράδων οι περιοχές δέχονται πιέσεις από καταπατητές και αυθαίρετη δόμηση, λόγω τουριστικού ενδιαφέροντος. Διάσπαρτα αυθαίρετα κτίσματα κτίζονται συνεχώς, ακόμα και σήμερα μέσα στο δάσος, ενώ δασικές εκτάσεις ξεχερσώνονται παρ’ όλο που έγινε η καταγραφή τους από τον δασικό χάρτη Μαγνησίας που κυρώθηκε το 2018. Σήμερα η νομοθεσία προβλέπει απαγόρευση εγκατάσταση οχλουσών χρήσεων, περιορισμούς σε γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Επίσης η δόμηση επιτρέπεται μόνο για εκτάσεις άνω των 10 στρεμμάτων για γεωτεμάχια που δημιουργήθηκαν μετά το 2011. Όμως η πολιτεία θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει στις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες και στη συνέχεια στην έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων με τη θεσμοθέτηση χρήσεων γης και μέτρων προστασίας. Για παράδειγμα στην περιοχή Ζαγοράς, Πουρίου, Μακρυράχης κλπ., που γίνεται η καλλιέργεια μήλων θα πρέπει να γίνει περιορισμός των ψεκασμών με φυτοφάρμακα σύμφωνα με τις οικολογικές απαιτήσεις των οικοτόπων και των ειδών.

Τι γίνεται με τη μελέτη για τις περιοχές Natura στο Πήλιο;

Η Περιφερειακή Ενότητας Μαγνησίας ανέθεσε το 2008 την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Πηλίου και Ευρύτερης Περιοχής, που αφορά στο τμήμα της περιοχής NATURA και την ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής του Πηλίου ως περιοχή οικοανάπτυξης με συνημμένους χάρτες. Η μελέτη παραδόθηκε από τους μελετητές, όμως μέχρι σήμερα η Περιφέρεια Θεσσαλίας δεν ολοκλήρωσε τη διαδικασία με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος

Τι γίνεται με τις εξαγορές δασικών εκτάσεων εντός περιοχών Natura;

Η νομοθετική διάταξη περί εξαγοράς από τους αγρότες ξεχερσωμένων δασικών εκτάσεων δεν ισχύει σήμερα μετά και τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος σκέπτονται να θεσπίσουν νέες διατάξεις και να δεχθούν την αξιοποίηση των αιτήσεων εξαγοράς που γίνονται εντός των περιοχών Natura για γεωργική εκμετάλλευση, εφόσον αυτή ξεκίνησε πριν την ένταξη της περιοχής στο δίκτυο Natura. Η εξαίρεση αυτή έχει ως σκοπό να διασωθούν καταρχήν οι κοινοτικές ενισχύσεις με τις οποίες είναι συνδεδεμένες οι γεωργικές δραστηριότητες, καθώς επίσης να συγκρατήσει τον αγροτικό πληθυσμό στα χωριά.

Ποιος μπορεί να κτίσει σήμερα κατοικία εντός Natura;

Στις προστατευόμενες περιοχές Natura όποιος θέλει να δομήσει θα πρέπει να έχει 10 στρέμματα ή να έχει 4 στρέμματα με συμβόλαιο πριν το 2011. Όποιος θέλει να κατατμήσει ένα πολύ μεγαλύτερο οικόπεδο από αυτό των 10 στρεμμάτων μπορεί να το κάνει χρησιμοποιώντας μόνο το υποπολλαπλάσιο του 10, δηλαδή μπορεί να το διαιρέσει σε 10άρια. Δεν μπορεί να κατατμήσει παρακάτω.

Επίσης για τις περιοχές αυτές καταργήθηκαν όλες οι παρεκκλίσεις των 750, 1.200 και 2.500 τ.μ. και διατηρήθηκε ως μοναδική εξαίρεση η παρέκκλιση των 4 στρεμμάτων σε οποιοδήποτε δρόμο.

Τέλος, οικοδομικές άδειες μέσα στα όρια περιοχών του δικτύου Natura 2000 που έχουν νομίμως εκδοθεί εκτελούνται όπως εκδόθηκαν.

Τι απαγορεύεται εντός περιοχών Natura;

1.Η κάθε δραστηριότητα εντός των περιοχών απόλυτης προστασίας σύμφωνα με τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες.

2.Η θήρα ειδών της άγριας ζωής, μη θηρεύσιμων ειδών, εντός υγροτοπών, σε απόσταση 300 μέτρα από τις ακτές, σε αρχαιολογικούς χώρους κ.ά.

3.Η τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων.

4.Η εκρίζωση ή η ολοκληρωτική αποκοπή των βλαστών παντός είδους αρωματικού φαρμακευτικού, μελισσοκομικού φυτού, δενδρυλλίου, θάμνου, φρύγανου ή πόας.

5. Η συλλογή για εμπορία μαντζουράνας, δίκταμου, φασκόμηλου, ρίγανης και μαλοτήρας

Τι επιτρέπεται εντός περιοχών Natura;

Επιτρέπονται σύμφωνα και με τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για κάθε περιοχή:

1. Οι αγροτικές δραστηριότητες

2. Οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες

3. Η μελισσοκομία

4. Η βόσκηση

5. Οι αθλητικές δραστηριότητες

6. Οι δραστηριότητες αναψυχής

7. Ο οικοτουρισμός

8. Η οδοποιία μετά από έγκριση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης

9. Η θήρα ειδών π.χ. λαγών, μπεκάτσας, τσίχλας

10. Η δόμηση σε γεωτεμάχια εκτός δασικών εκτάσεων, υπό προϋποθέσεις

11. Η συλλογή μαντζουράνας, δίκταμου, φασκόμηλου, ρίγανης και μαλοτήρας για την κάλυψη ατομικών αναγκών

12. Η δημιουργία ορειβατικών καταφυγίων

13. Τουριστικές και άλλες ήπιας μορφής οικονομικές δραστηριότητες μετά από οικολογική αξιολόγηση.

Τι γίνεται με τα αυθαίρετα εντός περιοχών Natura;

Ο ισχύων νόμος απαγορεύει την τακτοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών εντός δασικής έκτασης. Στις περιοχές Natura όμως υπάρχουν και μη δασικές εκτάσεις. Σε αυτά τα αγροτεμάχια επιτρέπεται η τακτοποίηση των αυθαιρέτων αρκεί να αποδεικνύεται από δημόσια έγγραφα ότι κτίστηκαν πριν το 2011.

Επίσης για τα «δασικά αυθαίρετα» που αφορούν σε περιοχές του δικτύου Natura υπάρχει πρόταση νόμου που κατέθεσε τον Ιούλιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος, η οποία αφορά σε αυθαίρετα που βρίσκονται εντός του περιγράμματος των οικιστικών πυκνώσεων (συστάδες αυθαιρέτων) και δίνει το δικαίωμα της κατ΄ εξαίρεσης τακτοποίησης των αυθαιρέτων εφόσον:

α) Εχει εξειδικευτεί το ειδικό καθεστώς προστασίας της περιοχής με την έκδοση κανονιστικών πράξεων και επιτρέπεται η δόμηση.

β) Δεν έχει εξειδικευτεί το ειδικό καθεστώς προστασίας με την έκδοση κανονιστικών πράξεων και η δόμηση προϋπήρχε της υπαγωγής της περιοχής στο ειδικό καθεστώς προστασίας.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου