Είναι ασφαλώς το μέλλον στην κατασκευή κατοικιών και άλλων κτιρίων … Αλλά ας λύσουμε πρώτα μερικές παρεξηγήσεις. Το βιοκλιματικό σπίτι απαιτεί χώρο… και μάλιστα πολύ χώρο που δυστυχώς στα αστικά περιβάλλοντα της χώρας μας κατά κανόνα δεν υπάρχει. Άρα μιλάμε για κατοικία που πρέπει να οικοδομηθεί εκτός πόλης με ό, τι σημαίνει αυτό στη Ελλάδα. Όσο για το πράσινο σπίτι θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα ελληνικά σπίτια που πληρούν τις προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές μιας σοβαρής κατασκευαστικής εταιρείας είναι «πολύ πιο πράσινα» από τις ελαφρές οικοδομές που κατασκευάζονται στην Ανατολική Ευρώπη ή τις προκάτ οικοδομές που έχουν σχεδόν καθιερωθεί στη Δυτική Ευρώπη… Με προσθήκες που είναι σχετικά εφικτές μπορούν να πληρούν ολοκληρωτικά τον όρο «πράσινο σπίτι» …
Με σύμμαχο τον ήλιο, τον άνεμο, τη βλάστηση, το νερό, το έδαφος και τον ουρανό η βιοκλιματική αρχιτεκτονική «σχεδιάζει» το μέλλον, με… ρίζες από το παρελθόν. Στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, σε συνδυασμό με σύγχρονα υλικά και μεθόδους, εξασφαλίζουν κατοικίες ευάερες και ευήλιες. Ο σωστός σχεδιασμός ο οποίος αξιοποιεί τα στοιχεία της φύσης και η χρήση των κατάλληλων υλικών και τεχνικών διασφαλίζουν τη θερμική προστασία των κτιρίων τόσο τον χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, περιορίζοντας
σημαντικά τη χρήση πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Ετσι, όπως επισημαίνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας κ. Αλέξανδρος Τομπάζης, πρωτοπόρος της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στη χώρα μας, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην προστασία του κλίματος αλλά και της τσέπης μας. «Το κατασκευαστικό κόστος δεν αυξάνεται σε ένα βιοκλιματικό κτίριο, εφόσον εφαρμόζονται απλά συστήματα και τεχνολογίες. Αλλά και κατά την εφαρμογή ειδικών τεχνολογιών ή υλικών η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους αποσβένεται σε περίπου δύο χρόνια από την εξοικονόμηση
ενέργειας» σημειώνει ο κ. Τομπάζης. Υπάρχουν όμως και βιοκλιματικά συστήματα όπως είναι η εγκατάσταση εξωτερικών συστημάτων σκίασης τα οποία είναι φθηνότερα από ό,τι η εγκατάσταση κλιματιστικών σε μια συμβατική κατασκευή. Εκτός από την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων, ένα βιοκλιματικό σπίτι σημαίνει καλύτερη υγεία για τους ενοίκους του. Η επιλογή των υλικών γίνεται με βάση την καθαρότητά τους. Με άλλα λόγια επιλέγονται υλικά μη τοξικά τα οποία δεν επιβαρύνουν τους εσωτερικούς χώρους με τοξικούς ρύπους, επικίνδυνους για την υγεία.
Η εξοικονόμηση ενέργειας σε μια βιοκλιματική κατοικία εξαρτάται από τον τύπο του κτιρίου, το κλίμα της περιοχής και τις τεχνολογίες που επιλέγονται. Στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) καταδεικνύουν ότι σε βιοκλιματικές κατοικίες της Ελλάδας έχει καταγραφεί εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως του 15-40% για θέρμανση και ολική κάλυψη των αναγκών ψύξης των κτιρίων σε σχέση με συμβατικά κτίρια καλής κατασκευής της ίδιας ηλικίας. Σε σχέση με παλαιότερα κτίρια, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερη. Η εφαρμογή του βιοκλιματικού σχεδιασμού σε νέα κτίρια δεν αυξάνει το κατασκευαστικό κόστος, εφόσον εφαρμόζονται απλά συστήματα και τεχνολογίες. Σύμφωνα με το ΚΑΠΕ, κατά την εφαρμογή ειδικών τεχνολογιών μια αύξηση του κατασκευαστικού κόστους ενός κτιρίου κατά 10-15% θεωρείται λογική.
Βιωματική παρουσίαση ενός βιοκλιματικού σπιτιού οργανώνεται στο πλαίσιο της έκθεσης Εcolife, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 27-30 Μαΐου στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Οι επισκέπτες θα ενημερωθούν για υλικά και μεθόδους κατασκευής που σκοπό έχουν να βελτιώσουν την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων, την ποιότητα του εσωτερικού αέρα και την άνεση των κατοίκων τους.
Βιοκλιματικό κτίριο είναι πρώτα από όλα ένα κτίριο χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Και για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να σχεδιαστεί σωστά εστιάζοντας στον προσανατολισμό, στη διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων, στη σκίαση και τον αερισμό. Τα παθητικά ηλιακά συστήματα (όπως ηλιακοί τοίχοι, θερμοκήπια κ.ά.) μπορεί να επιφέρουν επί πλέον ενεργειακά οφέλη, ωστόσο είναι σημαντικό να μην είναι περίπλοκα ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιούν οι ένοικοι. Οι ηλιακοί τοίχοι έχουν στην εξωτερική τους πλευρά, σε μικρή απόσταση από την τοιχοποιία, τζάμι και λειτουργούν ως ηλιακοί συλλέκτες, μεταφέροντας τη θερμότητα στον εσωτερικό χώρο.
Οσοι ζουν σε ένα βιοκλιματικό σπίτι πρέπει να γνωρίζουν καλά τις οδηγίες χρήσης του. Για παράδειγμα, αν ένα άνοιγμα στον Νότο καλυφθεί με κουρτίνα δεν θα αποδώσει ως ηλιακό σύστημα. Παράθυρα και φεγγίτες πρέπει να ανοίγουν για να επιτευχθεί σωστός αερισμός, ιδιαίτερα τις θερμές ημέρες τα σκίαστρα πρέπει να λειτουργούν διαφορετικά το κτίριο θα υπερθερμανθεί. Αντίστοιχα τον χειμώνα πρέπει να μειώνεται ο χρόνος αερισμού των χώρων ώστε να μη διαφεύγει η θερμότητα.
Σημαντική θεωρείται η φύτευση των εξωτερικών χώρων και η χρήση νερού και ψυχρών υλικών για τα δάπεδα του περιβάλλοντος χώρου, καθώς συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας του κτιρίου τους θερμούς μήνες. Ιδανική λύση αποτελούν τα φυλλοβόλα δένδρα τα οποία προσφέρουν σκίαση το καλοκαίρι, ενώ τον χειμώνα «απογυμνώνονται» και επιτρέπουν στις θερμές ακτίνες του ήλιου να ζεστάνουν το κτίριο. Επιπλέον οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την μόνωση του κτιρίου και κατ΄ επέκταση το μικροκλίμα.
Δάνεια με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής που χρηματοδοτούν δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες.Συγκεκριμένα παρέχουν την απαιτούμενη ρευστότητα σε όσους επιδιώκουν να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα της κατοικίας τους επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα νέα προγράμματα μπορεί να χρηματοδοτούν την τοποθέτηση πράσινης στέγης,την εφαρμογή θερμομόνωσης σε τοίχους και οροφή,την αλλαγή κουφωμάτων και υαλοπινάκων,την αντικατάσταση παλαιού λέβητα,την εγκατάσταση φυσικού αερίου,συστημάτων αιολικής ενέργειας ή φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά στον εγχώριο τραπεζικό κλάδο μετά την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νομοσχεδίου που προβλέπει επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Ηδη έχουν δημιουργήσει «πράσινα» δάνεια η Εθνική Τράπεζα, η Αlpha Βank,η Εurobank ΕFG,η Τράπεζα Πειραιώς και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο,ενώ και οι υπόλοιπες τράπεζες μέσω προϊόντων στεγαστικής και καταναλωτικής πίστης μπορούν να καλύψουν σήμερα τις ίδιες ανάγκες.
άρθρο του αρχιτέκτονα μηχανικού Δημήτρη Καραγιάννη
