ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Εκδόσεις Τοπικής Ιστορίας ~ Γρηγόρη Π. Καρταπάνη: Tοπικές Ιστορίες

εκδόσεις-τοπικής-ιστορίας-γρηγόρη-π-κ-229050

Του ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΠΑΤΡΙΚΟΥ

Εκδόθηκε και κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις «ΗΒΗ» της πόλεώς μας και στη σειρά «Mαγνησία» το ενδιαφέρον πόνημα του ανύστακτου ερευνητή της τοπικής μας Ιστορίας Γρηγόρη Π. Καρταπάνη (ΓΠΚ) με τίτλο: «Τοπικές Ιστορίες» και υπότιτλο «Γεγονότα στο Βόλο και την ευρύτερη περιοχή μέσα από δημοσιεύματα του τύπου» σχ.15×20 και 272 σελ. Την επιμέλεια του βιβλίου είχαν ο Χρήστος Αγιώτης και ο συγγραφέας, ο οποίος με συγκίνηση το αφιερώνει: «Των γονιών μου ανταπόδοση».

To περιεχόμενο του τόμου είναι καρπός επίμονου πολυετούς, πολύμοχθου αναδιφήσεως του ΓΠΚ σε σχετικά με την Τοπική μας Ιστορία βιβλία και περιοδικά, κυρίως δε, στις εκδοθείσες μετά το 1881 (Απελευθέρωση Θεσσαλίας από τους Τούρκους) στην πόλη μας εφημερίδες, αποθησαυρισμένες στο τηρούμενο πολύτιμο Αρχείο αυτών του ιστορικού Θρησκευτικοφιλολογικού Συλλόγου «Οι Τρεις Ιεράρχαι» της πόλεώς μας, γεγονός για το οποίο έχω άμεσο αντίληψη.

Προλογικά ο πονήσας αναφέρει: « Τα συμβάντα που μνημονεύονται στις σελίδες που ακολουθούν… ξεχώρισαν κατά την προσωπική μας άποψη ως ιδιαίτερου ενδιαφέροντος πτυχές της τοπικής μας Ιστορίας, αλλά και της καθημερινότητας, καθώς απασχόλησαν αρκετά τη σχετική ειδησεογραφία, όπως και την κοινή γνώμη στη βολιώτικη κοινωνία. Η υπενθύμισή τους και η συνακόλουθη γνωστοποίηση στο σημερινό κοινό στοχεύει στη γνώση στιγμών του παρελθόντος που αξίζει να μνημονευθούν γι’ αυτό και επιχειρήσαμε μια συγκεντρωτική καταγραφή τους». Tα παρουσιαζόμενα στις σελίδες του βιβλίου δεκαπέντε γεγονότα πρωτοδημοσιεύθησαν από τον ερευνητή στο κυριακάτικο φύλλο της εγκρίτου ιστορικής εφημερίδος ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ της πόλεώς μας και καλύπτουν την χρονική περίοδο από αρχές του 20ου αι. μέχρι μέσα της δεκαετίας του ’60.

Στο πρώτο ιστορούμενο συμβάν: «Αμαξηλάτες εναντίον τροχιοδρόμου(1905). Αντιπαραθέσεις για τη γραμμή του τραμ» γίνεται αναφορά για το θρυλικό τρενάκι του Πηλίου που εξυπηρετούσε την υπεραστική συγκοινωνία Βόλου μέχρι Λεχώνια αρχικά και Μηλιές αργότερα με την ολοκλήρωση της γραμμής. Διερχόταν, ως γνωστό, από την Δημητριάδος από το 1896, καλύπτοντας έτσι και την αστική συγκοινωνία από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τον Αναυρο. Η αυξηθείσα επιβατική κίνηση και η εξ αυτής προκύψασα ανάγκη δρομολογήσεως περισσότερων συρμών επέφερε την κατασκευή το 1905 διπλής σιδηροτροχιάς. Τότε οι αμαξηλάτες βλέποντας ότι από αυτή την εξέλιξη μειώνονταν τα δρομολόγιά τους και τα έσοδά τους αντέδρασαν τον Ιούλ. 1905 με δυναμικές κινητοποιήσεις και προσπάθειες καταστροφής της γραμμής. Με ενέργειες του τότε φιλοπρόοδου Νομάρχη Σπ .Παγανέλη και επέμβαση της Αστυνομίας έγιναν συλλήψεις ορισμένων κι επήλθε η εκτόνωση κινητοποιήσεως.

Αναγινώσκοντας το 2ο κείμενο: «Σεισμοί στην περιοχή του Βόλου(1905-1911-1930)». Οταν ο Εγκέλαδος προκαλεί ζημιές και πανικό», συνειρμικά αναβιώνουμε τη φρίκη των καταστρεπτικών σεισμών του Φεβρ.1954, Παρασκευής Διακαινησίμου 1955, Μαρτ.1957 και Ιουλ.1980 και πληροφορούμαστε ότι η σεισμογόνος περιοχή μας δοκιμάσθηκε από καταστρεπτικούς σεισμούς την 7η Ιαν.1905, 9 Οκτ.1911 και 23 Φεβ.1930 κατά τους οποίους επλήγησαν το Κεραμίδι, η Αγιά, περίχωρα της Κάρλας, ο Βόλος, η Ζαγορά, το Πουρί .

Στο 3ο κείμενο: «Το δυστύχημα στο α/π Αντώνιος στις 23 Δεκ.1919 κατά τις επισκευαστικές σ’ αυτό εργασίες με αποτέλεσμα τον θάνατο πέντε εργαζομένων. Στα δε 4ο και 12ο κείμενα παρουσιάζεται η όλη εξέλιξη της Ιχθυαγοράς του Βόλου από τα πασσαλόπηκτα ξύλινα παραπήγματα του 1927, στην μεταστέγαση αυτής το 1974 σε χώρο πλησίον του Τελωνείου και τελευταία στην Ιχθυόσκαλα σε θέση του δυτικού λιμένος του Βόλου».

Το 5ο κείμενο «Υλοτομικές αντιπαραθέσεις στο Πήλιο» σχετίζεται με τις έντονες διαφωνίες για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των δασών του Πηλίου μεταξύ Μακρινίτσας και Παλαιάς Μιτζέλας, τα οποία ήταν προσοδοφόρα λόγω της υλοτομίας και παραγωγής ξυλανθράκων. Καταγράφονται διαμάχες μεταξύ Μακρινιτσιωτών και οικογένειας Σαμσαρέλου ιδιοκτήτου της δασικής περιοχής Παλ. Μιτζέλας κατόπιν αγοράς(1841) από Τούρκο αγά που το κατείχε μετά το ολοκαύτωμα αυτού του ναυτικού χωριού από τους Τούρκους το 1828. Το θέρος του 1929 συνέβη αιματηρό επεισόδιο με θάνατο Μακρινιτσιώτη και τραυματισμό άλλου.

Το 6ο κείμενο «Το δυστύχημα στο καταδρομικό Devonshire» αναφέρεται στην έκρηξη πυροβόλου στο εν λόγω καταδρομικό την 26η Ιουλ.1929 ανοικτά της Σκιάθου κατά τη διάρκεια γυμνασίων του βρετανικού στόλου με αποτέλεσμα να φονευθούν 18 άνδρες της ομοχειρίας, οι οποίοι κηδεύθηκαν επίσημα και ετάφησαν στο βόρειο τμήμα του παλαιού Κοιμητηρίου Βόλου, όπου και βρίσκονται μέχρι σήμερα. Το, δε, 7ο κείμενο «Το έλος της Μπουμπουλήθρας» σχετίζεται με τον υγροβιότοπο –έλος της Μπουμπουλήθρας και τις κατά καιρούς προσπάθειες εξυγιάνσεως της περιοχής. Και στο 8ο κείμενο «Το ζήτημα του ηλεκτροφωτισμού και η απεργία του φωτός» γίνεται λόγος για τις δυναμικές αντιδράσεις των Βολιωτών κατά της Ηλεκτρικής Εταιρείας Βόλου (ΗΕΒ) λόγω υπερβολικής αυξήσεως της τιμής του ρεύματος. Υποβλήθησαν αθρόες αιτήσεις διακοπής του ρεύματος, έλαβαν χώρα δυναμικά συλλαλητήρια και υποβλήθησαν στους αρμοδίους σχετικά ψηφίσματα. Οι κινητοποιήσεις προσονομάσθησαν «απεργία του φωτός».

«Το μνημείο των 18 θυμάτων στον Κάκαβο» αποτελεί το 9ο κείμενο του πονήματος εστιαζόμενο στην δολοφονική εκτέλεση 18 αθώων Βολιωτών από Γερμανούς κατακτητές στις 3 Σεπτ.1944. Το μνημείο βρίσκεται πλησίον του κόμβου της ΒΙ.ΠΕ προς το νέο Κοιμητήριο του «Κούκου». To, δε, 10ο κείμενο «Επιχειρήσεις ναρκαλιείας στις θάλασσες της Μαγνησίας» εξικνούμενο από τη βύθιση του α/π Θήρα λόγω προσκρούσεώς του σε μαγνητική νάρκη έξω του λιμένος Βόλου στις 22 Δεκ.1946 με ανθρώπινη απώλεια, κάνει λόγο για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των ναρκαλιευτικών στην περιοχή Παγασητικού, διαύλου Τρικερίου –Ωρεών , Πηλίου –Σκιάθου προς αχρήστευση αδέσποτων ναρκών και αποκατάσταση της ασφαλούς ναυσιπλοΐας.

Στο 11ο κείμενο «Κακοκαιρίες στη Μαγνησία» γίνεται λόγος για τη σφοδρή κακοκαιρία από 10 έως τέλους Νοε.1948 που έπληξε τη Μαγνησία. Θυμάμαι ότι στο Τρίκερι ξεκίνησε έντονη χιονοθύελλα στις 24 Νοε. 1948 και κράτησε 4 ημέρες. Στοιβάχτηκε χιόνι πάνω από 1 μ. Προκλήθηκαν πολλές ζημιές στα ελαιοκτήματα. Συνάμα γίνεται μνεία στην βίαιη «καταστροφική νοτιά» επισυμβάσα στις 12 Ιαν. 1960 με πολλές ζημιές στον Βόλο και στο παραλιακό του Παγασητικού μέτωπο. Μεταφέρθηκε και σκόνη από την Αφρική, φαινόμενο που έγινε, τελευταία, πολύ συχνό στον Βόλο και την περιοχή του.

«Η πτώση μαχητικού αεροσκάφους F-86 στις Ν.Παγασές» είναι ο τίτλος του 13ου κειμένου. Το τραγικό γεγονός συνέβη στις 15 Αυγ.1961 με θάνατο του χειριστού αειμνήστου Ανθυποσμηναγού Ιωάν. Φαρμάκη. Στο,δε,14ο κείμενο περιγράφεται η «Στρατοπέδευση Αγγλικής Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών» στα Πευκάκια Βόλου τον Αύγ.1962 για ασκήσεις και …μπάνια. Θυμάμαι ότι κάποια μέρα πραγματοποίησαν εκδρομή στο νησί Π. Τρίκερι. Διασκεδάζοντας εκείνο το βράδυ ήπιαν άφθονη μπύρα από πρωτόφαντα, τότε, νικελένια κουτιά, μέθυσαν και δεν ήξεραν τί έκαναν. Τέτοια συμπεριφορά επέδειξαν και σε κέντρα ψυχαγωγίας του Βόλου και της περιοχής. Ωστόσο, η εγκατάσταση αυτή επέφερε και κάποια οικονομικά οφέλη.

Το τελευταίο κείμενο είναι αφιερωμένο στην 7ήμερη από 16 Μαΐου 1964 επίσκεψη του νομπελίστα ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη στον Βόλο και το Πήλιο, ξεναγηθέντος από τον γνώριμό του αείμνηστο λαογράφο, τεχνοκρίτη Κίτσο Μακρή.

Περισπούδαστο, γλαφυρό πόνημα με πολλά ενδιαφέροντα της τοπικής μας Ιστορίας στοιχεία, αφετηρίες για τους μελετητές αυτής του παρόντος και του μέλλοντος , που κατέγραψε με πολυετή αδιάπτωτο αναδίφηση στον τοπικό Τύπο ο αγαπημένος μου φιλομαθής κι εραστής της πνευματικής ανόδου μαθητής Γρηγόρης Π. Καρταπάνης, τον οποίο συγχαίρω εκθύμως ευχόμενος ολοψύχως να έχει υγεία, φωτισμό, εράσμια ερευνητική διάθεση προς παραγωγή κι άλλων εύχυμων καρπών του άγρυπνου πνεύματός του.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου