ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Αργύρης Χατζηνάκης: Κλαδάκι ελιάς η ποίηση

αργύρης-χατζηνάκης-κλαδάκι-ελιάς-η-πο-279156

Ο γνωστός στιχουργός και ποιητής μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για την πηγή της δημιουργικής του έμπνευσης

«Η ποίηση και η στιχουργική ήταν πάντοτε δίδυμα κύματα της προσωπικής του θάλασσας» αναφέρει ο γνωστός στιχουργός και ποιητής Αργύρης Χατζηνάκης και η πραγματικότητα τον επιβεβαιώνει. Πολυβραβευμένος, με χιλιάδες στίχους να έχουν τραγουδηθεί από σημαντικούς ερμηνευτές και με αφορμή τις ποιητικές του συλλογές, μας ανοίγει την καρδιά του σε μια εκ βαθέων συζήτηση για το συνολικό έργο του, σήμερα στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.

Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ εκπαιδευτικό – συγγραφέα

Η σχέση σας με τη στιχουργική πώς προέκυψε; Hταν εσωτερική ανάγκη;

Η σχέση μου με τη στιχουργική προϋπήρχε σε έναν βαθμό και στις ποιητικές μου απόπειρες και εξελίχθηκε στην προσπάθειά μου να επικοινωνώ πιο άμεσα, πιο σύντομα και όσο το δυνατόν με περισσότερους ανθρώπους. Eτσι η στιχουργική μου συνομιλία, με όχημα τη μουσική και τις κατακτήσεις της τεχνολογίας, καταργεί τις αποστάσεις και, ως καλοπροαίρετος επισκέπτης, αυξάνει με τον καιρό τα «σπίτια» φιλοξενίας του.

Είστε αυτοδίδακτος στη στιχουργική ή υπήρχαν δημιουργοί στα πρώτα σας βήματα, που σας δίδαξαν;

Ποίηση και στιχουργική, μέσα μου, ήταν πάντοτε δίδυμα κύματα της προσωπικής μου θάλασσας.

Η ποίηση μου προσφέρει μεγαλύτερη ευχέρεια έκφρασης και έκτασης στον χωροχρόνο, σε αντίθεση με τη στιχουργική, που τα στοιχεία αυτά τα περιορίζει στην ανάγκη ενός, κατά κανόνα, 3λέπτου-4λέπτου αποτελέσματος με πλήρες και ολοκληρωμένο νόημα. Για το αποτέλεσμα αυτό οι καλλιτεχνικές και αισθητικές επιλογές του στιχουργού οφείλουν να πειθαρχήσουν σε μουσικό πλαίσιο, που δεν συγχωρεί εύκολα τις μετρικές υπεκφυγές. Στην κατανόηση των δεδομένων αυτών, σημαντική υπήρξε η διδαχή καταξιωμένων δημιουργών, που γνώρισα, όπως των Μίμη Τραϊφόρου, Γ. Χατζηνάσιου, Γ. Σπανού και Λίνας Νικολακοπούλου.

Ποιο ήταν το πρώτο σας στιχούργημα, που μελοποιήθηκε;

Η πρώτη μελοποίηση στίχου μου έγινε από τον αείμνηστο Γιάννη Σπανό και αφορούσε στο στιχούργημά μου με τίτλο: «Δε θα γίνεις χθες», που ερμήνευσε ο Π. Γαϊτάνος στο cd «Γυάλινος δρομέας».

Από πού προέρχονται οι ιδέες, τα θέματα για τους στίχους σας;

Μερικοί στίχοι μου αναφέρονται σε θέματα προεπιλεγμένα, για διάφορους λόγους, είτε από τον συνθέτη, είτε από την παραγωγή εταιρείας ή και από τους ερμηνευτές. Oμως η πλειονότητα των στίχων μου αποτελείται από γύρη, που συλλέγουν καθημερινά οι μέλισσες -αισθήσεις μου, από το περιβόλι της ζωής.

Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε κάποια από τα τραγούδια σας, ποια θα είναι;

Κάθε τραγούδι μου είναι ξεχωριστό, για τον δικό του λόγο. Για παράδειγμα το «Δε θα γίνεις χθες» Γ. Σπανός – Π. Γαϊτάνος για τη χαρά και την ανάμνηση της «πρώτης φοράς». Το «Απόψε πάλι» Βίκυ Μοσχολιού – Μαν. Λιδάκης για τη συγκίνηση της συνάντησής μου με την αξέχαστη Βίκυ. Το «Άγγελέ μου» Αν. Μουτσάτσου – Αν. Λάμπρου για το δάκρυ που είδα στα μάτια των γονέων.

Το «Η πόλη ξενύχτησε πάλι» ο υπέροχος Πάνος Κόκκινος, μουσική, ο φίλος Τάκης Τζουμερκιώτης για την απώλεια της μητέρας μου. Το «Σαν την πατρίδα εκείνη» Ανδ. Κατσιγιάννης – Κ. Μακεδόνας για το αίμα των προσφύγων (1906 ΑΓΧΙΑΛΟΣ).

Το «Της Ελλάδας» Γ. Πάγκαλος, για τον ενθουσιασμό της αποδοχής του. Το «Σ΄ έναν αγώνα άνισο» Μαρ. Σουλτάτου – μουσική ο φίλος Θανάσης Κατεργάρης, γιατί είναι ο τίτλος που ταιριάζει στη ζωή. Το «Αρχαίο μαϊστράλι» μουσική Αλέξ. Καρκάλας, Χρ. Παπάζογλου για την ιστορία του Βόλου, καθώς και το «Ειδωλολάτρης Ερωτας» Γ. Αποστολόπουλος -Τάκης Τζουμερκιώτης (από ποίημα αφιερωμένο στον φίλο Θ. Δημητριάδη).

Θα ήθελα να μας κάνετε μια σύντομη ανασκόπηση της «μουσικής» ζωής σας και τους καλλιτέχνες, που έχετε συνεργαστεί.

Είχα την ευλογία, την τιμή και τη χαρά να συνεργαστώ δισκογραφικά με καταξιωμένους δημιουργούς και ερμηνευτές όπως τους Γιάννη Σπανό, Ανδρέα Κατσιγιάννη, Πέτρο Γαϊτάνο, Βίκυ Μοσχολιού, Μαν. Λιδάκη, Γλυκερία, Αν. Μουτσάτσου, Μελ. Ασλανίδου, Μαριώ, Γερ. Ανδρεάτο, Μάριο Στρόφαλη, Γ. Κώστογλου, Στ. Ρόκκο, Πλούταρχο Ρεμπούτσικα, Μιχ. Καρρά, Βιολ. Iκαρη, Κ. Μακεδόνα, Δ. Μπάση, Καλομοίρα, Soumka, Μιχ. Παπαθανασίου, Παντ. Θαλασσινό, Θ. Πετρέλη, Ανδ. Λάμπρου, Θαν. Κατεργάρη, Απ. Μόσιο, Μ. Σουλτάτου, παιδικές χορωδίες Δ. Τυπάλδου και Σπ. Λάμπρου, Χρ. Παπαγεωργίου, Μαρ. Βολουδάκη (κινηματογραφική ταινία: Πανδώρα).

Ποιες οι εντυπώσεις σας από συνεργασίες με δημιουργούς (συνθέτες) και ερμηνευτές από την ευρύτερη περιοχή του Βόλου δισκογραφικά και γενικά;

Μόνο καλές και ευχάριστες με φίλους δημιουργούς και καλλιτέχνες όπως Ανδρέας Κατσιγιάννης (1906 ΑΓΧΙΑΛΟΣ ΑΝ. ΡΩΜΥΛΙΑ-Β. ΘΡΑΚΗ) και (1906-Eνα τραγούδι για τη Θράκη) στο ΗΡΩΔΕΙΟ (2017) παραγωγή του συλλόγου των Αγχιαλιτών της Αθήνας «Η ΑΓΧΙΑΛΟΣ», Πάνος Κόκκινος, Αλ. Καρκάλας, Ν. Αλεξίου, Μουσικό Σύνολο ΙΑΜΒΟΣ (Γράβος Κων/νος, Μαζέρα – Μάμαλη Σέβη, Χαντή Ζαφειρούλα με μαθητές του Μουσικού Σχολείου Βόλου), Τζίνο, Κούτριας Ταξιάρχης, Μουτζούρης Στέλιος, Μωραϊτίδης Θάνος, Ταβλάτος Γιώργος, Χρ. Παπάζογλου και ο αείμνηστος Στάθης Θεοχαράκης, Χαρά Σταυράκη με παιδική χορωδία, Τάκης Τζουμερκιώτης, Απ. Μόσιος, Γ. Αποστολόπουλος, Γ. Πάγκαλος και Αϊντα, Κατερίνα Αποστολοπούλου, Θανάσης Κατεργάρης, Ζωή Τσαλαβρέτα, Απ. Τσιάρκας, Κ. Ζεμπίλας, Βλάσης Ζώτης, Μπέτυ Νικολέση, Γρ. Παπαναστασίου, Δ. Γκαλογιάννης, Βασ. Αιμονιώτης, Νικολέτα Ρούσση, Κων/να Δημητρίου, Κατερίνα Κασιμάτη, Ελένη Κολώνη και ο, διαχρονικά, πρόθυμος υποστηρικτής ο εξαίρετος πιανίστας – συνθέτης Τόλης Κόκκινος.

Οι ερμηνευτές έχουν άμεση επαφή με τον κόσμο στις ζωντανές τους εμφανίσεις. Eνας στιχουργός πώς λαμβάνει την αγάπη και την αποδοχή του κόσμου, που ακούει τα τραγούδια του;

Είναι μια διαδικασία, που δεν περιγράφεται και βιώνεται από το αλάνθαστο ένστικτο του δημιουργού (στιχουργού), όταν φορά ωτοασπίδες στο ΕΓΩ του.

Το «Μείνε σπίτι για να μ’ έχεις» είναι εξαιρετικό κομμάτι. Πώς σας ήρθε η ιδέα; Πώς έγινε η επιλογή όλων αυτών των σπουδαίων καλλιτεχνών για να το ερμηνεύσουν;

Η ιδέα γεννήθηκε μια ημέρα, όπως και σήμερα, από την ανάγκη ενός παρήγορου λόγου, ενός υποσχετικού βλέμματος και μιας λάμψης ελπίδας, που ψάχνανε χαραμάδες να τρυπώσουν στις ψυχές μας. Την επιλογή των καλλιτεχνών-ερμηνευτών: (Φ. Βελεσιώτου, Αν. Κανελλίδου, Δήμου Ελένης, Αντ. Καλογιάννη, Κ. Παπουτσάκη, Αλ. Μπουρδούμη, Φ. Δάρρα, Νατ. Δραγούμη, Γερ. Ανδρεάτου, Λ. Αλκαίου, Κ. Λέχου, Ρ. Χαραλαμπίδη, Νάντιας Μπουλέ, Αν. Λουδάρου, Πασ. Τσαρούχα, Βαγ. Γερμανού, Γ. Καραδήμου, Π. Πετράκου και των παιδιών Θεοφάνη και Κων/νου Λάμπρου) την κάναμε «οραματιζόμενοι» τη σκυταλοδρομία της φωνής τους να παραδίδει συγκίνηση και ελπίδα.

Η δισκογραφική εταιρεία Heaven κυκλοφόρησε για τα Παιδικά Χωριά SOS το τραγούδι «Μια μητέρα, μια αγκαλιά» σε στίχους δικούς σας. Μιλήστε μας για την πρωτοβουλία, καθώς και για τους υπόλοιπους συντελεστές.

Με κριτήριο τον εαυτό μας, που ζώντας, προνομιακά, σε ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον και παρ’ όλα αυτά αισθανόμαστε ανασφαλείς και απροστάτευτοι σε αντίξοες συνθήκες, μας κυρίευσαν τύψεις μπροστά στο ιερό και αυτονόητο δικαίωμα απροστάτευτων παιδιών. Ετσι ο εξαίρετος και ευαισθητοποιημένος Βασ. Λέκκας, ο Ανδ. Λάμπρου, η δισκογραφική εταιρεία HEAVEN, τα Παιδικά Χωριά SOS και εγώ φωνάξαμε: «Μια μητέρα, μια αγκαλιά».

Εχετε γράψει και βιβλία, που γνώρισαν ζεστή αποδοχή, όπως το «Ανήμπορα μίλια μακριά», που γίνεται αναφορά στη γενέτειρά σας την Ικαρία. Τι πραγματεύεται το βιβλίο και τι σημαίνει για εσάς το νησί;

Το βιβλίο πραγματεύεται την Οδύσσεια ανθρώπων, που τους κρέμασε, στην κόκκινη κλωστή της, η Πηνελόπη-μοίρα τους. Μόνο που αυτοί δεν ήταν «κάποιοι άνθρωποι» μια φορά κι έναν καιρό…

Ηταν και είναι ψυχή και σώμα μου σε μια δική μου Ικαρία, που δεν έγινε ποτέ για μένα το νησί των πανηγυριών, ούτε της μακροζωίας, ούτε του φούρνου, που σου χαρίζει ψωμί, ούτε του φαρμακείου, που πουλά κρασί, ούτε…ούτε… Η δική μου Ικαρία είναι νόστος στο «ανείπωτο» ή ακόμα πιο παράδοξα νόστος στην «άνοια της θύμησης». Η δική μου Ικαρία…

Τι σημαίνει για εσάς ποίηση;

Η ποίηση για μένα είναι ένα περιστέρι, μπορεί και μαύρο, που μου φέρνει ένα κλωναράκι ελιάς, στις πλημμυρίδες της ψυχής και του πνεύματος.

Ξεφυλλίζοντας τις ποιητικές σας συλλογές «Εσωτερική λήψη» και «Μια ανεμόσκαλα για το τραγούδι» από τις εκδόσεις Σοκόλη – Κουλεδάκη, οι οποίες έχουν βραβευτεί, πραγματικά εντυπωσιάζομαι από την πλούσια θεματική, τον γεμάτο συναίσθημα, αλλά και αναζητήσεις ποιητικό σας λόγο. Πείτε μας δύο λόγια για αυτές τις συλλογές.

Είναι δύο συλλογές, που αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά και με διακριτό χώρο η μία από την άλλη. Περιέχουν νεωτερικά ποιήματα, παραδοσιακά και πεζόμορφα (poemeenqrose), καθώς και στιχουργήματα με ποιητική γραφή.

Στο ξεχωριστό για μένα βιβλίο σας «Στον δρόμο για τον στοχασμό» διαβάζουμε: «Εάν αναλογισθούμε πόσα δάκρυα μας φέρνει ένα σκουπιδάκι στα μάτια, θα μπορέσουμε να αφουγκραστούμε και το κλάμα της φύσης». Θεωρείτε πως μπορεί αυτού του είδους η ποίηση να γίνει «όχημα μηνυμάτων» για έναν καλύτερο κόσμο;

Το πιστεύω και μάλιστα με αφορμή τη μεγάλη αποδοχή που είχε και το τραγούδι μας για το περιβάλλον (WWF) με τίτλο: «Δεν είπαμε την τελευταία λέξη» Μελίνα Ασλανίδου-Ανδ. Λάμπρου, το πιστεύω ακόμα περισσότερο.

Δημιουργικά βρίσκεστε μεταξύ μουσικής και βιβλίου. Με τι από τα δύο σας αρέσει να ασχολείστε περισσότερο τον ελεύθερο χρόνο σας; Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο αυτή την εποχή;

Την επιλογή την καθοδηγούν ελεύθερα η έμπνευση και η διάθεση ψυχής και πνεύματος.

Ετοιμάζω καινούργια τραγούδια, αλλά σε εποχή τόσο ρευστών πραγμάτων είναι παρακινδυνευμένο να πω, με σιγουριά, κάτι περισσότερο από αυτό. Προσφάτως κυκλοφόρησε και το διήγημά μου: «Αμαξάς και καπετάνιος» που βραβεύτηκε σε πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό και εντάχθηκε στον συλλογικό τόμο διηγημάτων των εκδόσεων «ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ».

Από το Ικάριο Πέλαγος πώς καταπλεύσατε στον Παγασητικό;

Με έφερε η «ΑΡΓΩ» του πεπρωμένου του καθενός μας. Από τη Νέα Αγχίαλο κατάγεται η σύζυγός μου Καλλιόπη Μπεκερτζή και χαίρομαι κάθε φορά που συναντώ εκεί πολλούς και καλούς μου φίλους. Αυτή είναι και η περιουσία μου και ο λόγος που νιώθω τη Νέα Αγχίαλο, μετά την Ικαρία, δεύτερη γενέτειρά μου.

Με την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω για πολλούς πολιτιστικούς λόγους την αντιδήμαρχο Τουρισμού Βόλου κ. Τοκαλή – Μποντού Γεωργία, την πρόεδρο τοπικού συμβουλίου Δ.ΕΝ. Ν. Αγχιάλου κ. Βασιλική Πυργάνη-Παρασκευοπούλου, τους πολιτιστικούς-αθλητικούς συλλόγους Ν. Αγχιάλου, τον σύλλογο Γυναικών Ν. Αγχιάλου, τη χορωδία Ν. Αγχιάλου και ιδιαίτερα τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Ν. Αγχιάλου για την πρωτοβουλία, επί προεδρίας κ. Γ. Ταβέλη (από κοινού με τον φίλο-μουσικό Τάκη Τζουμερκιώτη) της αφιερωματικής εκδήλωσης στο πρόσωπό μου (Αμφιθέατρο Δράγνειου Δημαρχείου Ν. Αγχιάλου) και για την έκτοτε αγαστή πολιτιστική σύμπλευση τόσο επί προεδρίας κ. Ευσταθίου Γαραζιώτη, όσο και της κ. Βαλασίας Πετρίδη.

Επίσης τον Σύλλογο Αγχιαλιτών της Αθήνας «Η Αγχίαλος», που έχει φιλοξενήσει στην εφημερίδα του «Η ΝΕΑ ΑΓΧΙΑΛΟΣ» κριτικές και αφιερώματα των έργων μου.

Τελειώνοντας, σας παραθέτω επίκαιρο των ημερών ποίημά μου «ΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ»

Μα είναι η ζωή

Γαλέρα είναι η ζωή κι εμείς κουπί τραβάμε,

μέσα στ’ αμπάρια κουβαλά και ώρες που ανασαίνεις,

αλλά κι εκείνες τις στιγμές, που οι ανάσες σταματάνε,

έτσι καθώς σε Γολγοθά, σου’ λαχε ν’ ανεβαίνεις.

*

Με ναυτικά φυλλάδια, στην ιδρωμένη φόδρα,

καινούριο μπάρκο αρχινά και η μπουρού σφυρίζει,

η τραμουντάνα φούσκωσε και με το κύμα κόντρα,

τα ρέστα παίζει η τύχη μας και ο τροχός γυρίζει.

*

Μα είναι η ζωή και πρωινό αντίδωρο του ήλιου

και ζυμωμένο πρόσφορο με φως αποσπερίτη,

Σεπτέμβρης είναι ο θάνατος του κίτρινου του φύλλου

κι όμως ο ανθός αργοκυλά, μες του χυμού την κοίτη.

*

Μακάρι από δίπλα μας, κανένας να μη λείψει,

η απουσία ασήκωτη, πέτρα τραχιά στον ώμο,

φτάσανε δύσκολοι καιροί, δεν περισσεύει θλίψη,

δεν περισσεύει αρμενιστής, σε πελαγίσιο δρόμο.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου