Η ιστορία ενός αιώνα προσφυγιάς και συνεργατικότητας αποτυπώνεται στη σημαντική έκδοση του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Νέας Αγχιάλου «Η Δήμητρα» με τίτλο «Μνήμες Προσφυγιάς και Ιστορίες Συνεργατικότητας», που χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Η συγγραφή και η επιμέλεια της έκδοσης πραγματοποιήθηκαν από τον δρ. Αλέξανδρο Καπανιάρη, μεταδιδακτορικό ερευνητή του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. και συγγραφέα του δίτομου έργου της ιστορίας του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, που τιμήθηκε για τρίτη φορά με το Καυταντζόγλειο Βραβείο της Φιλοσοφικής του Ε.Κ.Π.Α.
Για την υλοποίηση του έργου ο μελετητής πραγματοποίησε ενδελεχή και λεπτομερή επιστημονική έρευνα στο πεδίο, λαμβάνοντας υπόψη προφορικές μαρτυρίες, βιβλιογραφικές πηγές, αρχεία εφημερίδων, το αρχείο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, διάφορα χειρόγραφα, φωτογραφίες και τα καρτ ποστάλ ιδιωτικών συλλογών, τη νομοθεσία και τα πρακτικά των γενικών συνελεύσεων του Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου, που αποτέλεσαν το βασικό υλικό του πονήματος.
Η έκδοση έχει ως βάση την ίδρυση της Αγροτικής Λαϊκής Τράπεζας Νέας Αγχιάλου «Η Δήμητρα», δέκα χρόνια μετά τη θεμελίωση της Νέας Αγχιάλου, και δείχνει την παράλληλη πορεία μιας νέας πόλης προσφύγων και ενός Συνεταιρισμού, πόλου συσπείρωσης, συνεργατικότητας και αλληλεγγύης.
Στην έκδοση, εκτός από την παρουσίαση της ιστορίας του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Νέας Αγχιάλου «Η Δήμητρα» (1918-2018), περιγράφεται το ιστορικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε στην Αγχίαλο της Ανατολικής Ρωμυλίας πριν την καταστροφή της, έως ότου εγκατασταθούν οι πρώτοι πρόσφυγες στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, σε κάθε κεφάλαιο καταγράφονται βασικά πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά γεγονότα της εποχής. Ειδικότερα, περιγράφονται συνοπτικά όλες οι πολιτικές αλλαγές σε επίπεδο κυβερνήσεων, πρωθυπουργών και υπουργών Γεωργίας. Επίσης, πολλές φορές φωτίζεται ο ρόλος των τοπικών βουλευτών και υφυπουργών που εκπροσωπούσαν τη Μαγνησία στις εκάστοτε κυβερνήσεις. Αναφορές υπάρχουν για τις οικονομικές κρίσεις, τον πόλεμο 1940-41 και τις επιπτώσεις του στη Νέα Αγχίαλο, τον Εμφύλιο και για γεγονότα που επηρεάζουν τη Συνεταιριστική Οργάνωση της Νέας Αγχιάλου.
Η έκδοση αποτελείται από έξι ενότητες και συνολικά δώδεκα κεφάλαια, που αφορούν κυρίως στην περίοδο 1906-2018, με συνοπτική αναφορά στην περιοχή της Νέας Αγχιάλου από την προϊστορική εποχή έως και τον ύστερο Μεσαίωνα.
Η έκδοση θα παρουσιαστεί επίσημα το επόμενο χρονικό διάστημα στη Νέα Αγχίαλο και στη συνέχεια και σε άλλες πόλεις (Βόλος, Αθήνα), ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι θα συνοδεύεται από το ντοκιμαντέρ «Ενας αιώνας συνεταιριστικής συναντίληψης και αγώνα: Από την Αγχίαλο της Ανατολικής Ρωμυλίας στη Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας» σε σκηνοθεσία του Κώστα Ντίνη, έρευνα – κείμενα του Αλέξανδρου Καπανιάρη και μουσική επένδυση με έργα του Δημήτρη Παπαδημητρίου.
Σε δηλώσεις της η αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας και Σποράδων Δωροθέα Κολυνδρίνη τόνισε σχετικά: «Ως Περιφέρεια Θεσσαλίας στηρίζουμε έργα που αναδεικνύουν την πολιτιστική μας κληρονομιά και εξιστορούν τις μνήμες και τα γεγονότα του τόπου μας. Το ολοκληρωμένο αυτό πόνημα έχει διττό στόχο, καθώς αναδεικνύει τόσο την ιστορία της περιοχής της Νέας Αγχιάλου καθώς και του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού «Η Δήμητρα». Με το βιβλίο οι νέες γενιές και οι αναγνώστες θα γνωρίσουν και θα κατανοήσουν τους προγόνους μας που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Αγχιάλου, θα αφουγκραστούν το αίσθημα της προσφυγιάς, της δημιουργία, καθώς και της συνεργατικότητας που αναπτύχθηκε μεταξύ των κατοίκων για την ίδρυση και την εξέλιξη του Συνεταιρισμού, που δραστηριοποιείται εδώ και πάνω από έναν αιώνα και αποτελεί το βασικό σημείο αναφοράς της περιοχής».
